- კალათა
- ავტორიზაცია
-
რომანი
მიყრუებული სოფელი ხეების ჩრდილში... დეიდა, რომელიც წარსულზე არ საუბრობს და სახლი, სადაც ყველაფერი უცხო და უინტერესოა თავის თავში ჩაკეტილი, მარტოსული ობლისთვის - ეს ის სამყაროა, რომელშიც მაია მოულოდნელად აღმოჩნდება... როგორც კი წამოიზრდება, მაია ტოვებს სოფელს და შორეულ ქალაქში გადადის საცხოვრებლად. ერთ დღეს კი პატარა შვილთან ერთად დედის სამშობლოში მიემგზავრება, რათა დაკარგული ფესვები მოძებნოს... „ოდესღაც რბილ ბალახზე დავრბოდი თურმე“ ახალგაზრდა ავსტრიელი მწერლის, კაროლინა შუთის მეორე რომანია, რომელმაც 2015 წელს ევროკავშირის ლიტერატურული პრიზი მიიღო.
წიგნის გმირი 30 წლის ასაკში ლონდონური ხმაურიანი საღამოებისა და ალკოჰოლიზმის საწინააღმდეგო სარეაბილიტაციო კურსის გავლის შემდეგ შინ — ორკნის კუნძულებზე ბრუნდება. იგი ცდილობს თავი დააღწიოს სასმელზე დამოკიდებულების მავნე ჩვეულებას და ჯანსაღ ცხოვრებას დაუბრუნდეს. თუმცა წარსულის დავიწყება იოლი არ არის — ზღვის ტალღების ხმა, კუნძულის კლდოვან ნაპირებს რომ ეხეთქება, მას ისევ ლონდონში აბრუნებს და გადატვირთული ქუჩების ხმაურს აგონებს, ზღვაზე არეკლილი მზის სხივები კი — ღამის კლუბების ნეონებს... მისი ორი სამყარო ერთმანეთზეა გადახლართული. ახალგაზრდა ქალი ცდილობს გაერკვეს, ეს ცხოვრების ორი უკიდურესობაა თუ რეალობასთან ურთიერთობის განსხვავებული გზები...
პლატონის ნააზრევმა არაერთ ეპოქაში განიცადა აღორძინება თუ რეცეფცია. XX-XXI საუკუნეები პლატონის რენესანსის კიდევ ერთ ეპოქად უნდა მივიჩნიოთ, რადგან მას მხარდამჭერები გამოუჩნდა ისეთი მეცნირებების წარმომადგენლებშიც კი, რომელთა დასკვნები ფილოსოფოსის საუკუნეების განმავლობაში საკამათოდ ქცეული აზრების განხილვის შემთხვევაშიც კი ზუსტი სამეცნიერო კვლევისა და ექსპერიმენტების შედეგებს ეყრდნობა.
1949 წელს რომანი „ლამაზი ანტონიო“ მწერალმა პირველად ყოველკვირეულ გაზეთ „ილ მონდოში“ გამოაქვეყნა. ეს უკანასკნელი სატირული ჟანრის რომანია, რომლის მთავარი გმირის იმპოტენციაც არსებული რეჟიმის კრიზისსა და მარცხს განასახიერებს. რომანს ლიტერატურული კრიტიკისა და მკითხველის დიდი გამოხმაურება ხვდა და იტალიური ეროვნული ლიტერატურული ჯილდოთი - ბაგუტას პრემიითაც აღინიშნა.
წიგნში მოქმედება მე-20 საუკუნის დასაწყისში ხდება. თხრობა ეპოქის სულისკვეთებით არის გაჟღენთილი - იგრძნობა დოსტოევსკის და ნიცშეს გავლენა, დეკადენტური განწყობილება, მომავალი გლობალური კატასტროფების წინათგრძნობა... მთავარი გმირი, ექიმი გლასი წერს დღიურს და გვიზიარებს თავის აზრს ისეთ საკითხებზე, რომლებიც დღესაც აქტიურად განიხილება: აბორტი, ევთანაზია, მორალური ღირებულებების ცვალებადობა; სიუჟეტის განვითარებასთან ერთად, ეს თითქოსდა მშვიდი, თუმცა ამავდროულად ფსიქოლოგიურად დაძაბული, შინაგანი მუხტის მატარებელი რომანი სულ უფრო და უფრო გითრევს და სრულიად მოულოდნელად აღმოჩნდები სევდიანი, თუმცა ლოგიკური დასასრულის წინაშე.
1930 წელია. ერთი მოსკოვური ოჯახის მშვიდ ცხოვრებას არღვევს. განაჩენი - „სამშობლოს მოღალატე“. ყირგიზეთში გადასახლებული ხუთი წლის სტელა და დედამისი თითქოს ნორმალურ ცხოვრებას უბრუნდებიან. უბრუნდებიან ადამიანურ ყოფას, თან არაერთხელ, რადგან გარემოებები მსჯავრდებულებს გამუდმებით უცნობ და არცთუ იოლ „ხვალინდელ დღეს“ სთავაზობს. ასე გრძელდება კვირიდან კვირამდე, წლიდან წლამდე. ეს ავტორის გამოგონილი და შელამაზებული ამბავი კი არა, პატარა სტელასა და მისი ოჯახის ნამდვილი თავგადასავალია. კითხულობ და გაოცებს ადამიანის სულიერი ძალა, წიგნის წაკითხვის შემდეგ კი კაცთა მოდგმასა და მთელ სამყაროს სულ სხვა თვალით უყურებ.
სიმონე ლაპერტი რომანში „ნახტომი“ ემოციურად და იუმორით გვიყვება გერმანიის პატარა ქალაქში მცხოვრები ადამიანების ხან მხიარულ და ხან სევდიან ისტორიებს, მათი შინაგანი სამყაროსა და გრძნობების შესახებ. რომანში მოთხრობილია ისტორიები ადამიანებზე, რომლებიც ახალგაზრდა ქალ მანუსთან სხვადასხვაგვარად არიან დაკავშირებულნი, და ამ ინციდენტის შემდეგ მათ ცხოვრებაში გარკვეული ცვლილებები ხდება.
სიუჟეტი პარალელურ სამყაროებში ვითარდება. ენდიჰგრას მაცხოვრებელი სებასტიან ვინგსი, მოულოდნელი აღმოჩენის რეალურობის შემოწმების მიზნით პლანეტის დატოვებას გადაწყვეტს. მისი ხანმოკლე მოგზაურობა სივრცეში, ახალი აღმოჩენების საწინდარი გახდება. შემხვედრი ადამიანების თუ არსებების მრავალფეროვანი ბუნება მის შეხედულებებს სამუდამოდ ცვლის. გვანდალერიუმში დაბრუნების შემთხვევაში, მთავარ გმირს მმართველის წინაშე წარდგომა და ერთ დროს მიღებული გადაწყვეტილების გამო პასუხისგება მოუწევს, რაც მის მომავალს მნიშვნელოვნად განსაზღვრავს.
1978 წელს ბერძნულ ენაზე გამოცემული რომანი დღემდე თანამედროვე ბერძნული ლიტერატურის ერთ-ერთ ყველაზე მნიშვნელოვან და პოპულარულ ტექსტად ითვლება და უკვე სამი ათეული წელია, რაც ბერძნულ ბესტსელერთა შორის პირველ პოზიციებს არ თმობს. ნაწარმოები ნათარგმნია არაერთ ევროპულ და არაბულ ენაზე, მისი ქართული თარგმანი კი 2015 წელს პირველად გამოიცა - პროგრამა ლოგოსის მიერ, ქართული წიგნის ეროვნული ცენტრის და საქართველოს კულტურისა და ძეგლთა დაცვის სამინისტროს მხარდაჭერით.
შუასაუკუნეების ხელნაწერებმა შემოგვინახა რამდენიმე ფრაგმენტი ვრცელი რომანიდან, რომელიც წარმოადგენს ანტიკური ლიტერატურის ერთ-ერთ ყველაზე ორიგინალურ ძეგლს. მხოლოდ ერთეულმა ლიტერატურულმა თხზულებებმა თუ გააღვიძა მეცნიერთა და მკითხველთა ისეთი ინტერესი, როგორც ამ თავისშესაქცევმა ლექსისა და პროზის ნაზავმა, რომელიც სატირიკონის სახელით არის ცნობილი. ხელნაწერებში მას ეწოდება შატურაე ანუ სატირები, ხოლო ბერძნულად იგი ჟღერს, როგორც შატყრიცონ ("სატირული თხზულება" ან "სატირული თხზულებები"). ეს ის ძეგლია, რომელიც მიუხედავად მისი ფრაგმენტულობისა, პოპულარობით ტოლს არ უდებს სხვა ლიტერატურულ შედევრებს, რომლებიც კლასიკურმა ანტიკურობამ უანდერძა თანამედროვეობას. ამას დღემდე არსებული მისი 18 ინგლისური თარგმანიც ადასტურებს, რომელთაგან პირველი 1694 წელს, ხოლო ბოლო – 2003 წელს შესრულდა.
ავტობიოგრაფიულ რომანში „ბინადრობის ნებართვა“ მოქმედება 70-იანი წლების ჟენევაში ხდება. მთავარი გმირი, 12 წლის ანდრე, სიცილიელი იმიგრანტის შვილია. შვეიცარიაში გადასახლებული იტალიელი ბავშვისთვის ინტეგრაცია ძნელი აღმოჩნდა. შეძლებს კი მარტოსული მოზარდი, გააგებინოს მშობლებს თავისი პრობლემები, მოიპოვოს მეგობრები?
ადამიანის სულიერ სამყაროში ფსიქოლოგიური წვდომის ნიუანსები, მაძიებლობის ვნება და თავგადასავალი, ზღაპრული ატმოსფეროსთვის დამახასიათებელი მგრძნობელობა - ეს ყველაფერი „სალსავას“ საინტერესო შრეებია, რაც თხრობის მშვიდი და ფაქიზი ტემპორიტმითაა გადმოცემული. ყოველდღიური ქაოსით და რუტინით დაღლილი მკითხველისთვის ის ნამდვილად აღმოჩნდება უცხო კუნძული, სადაც შეძლებს მარადიულ თემებზე ჩაფიქრდეს და საკუთარი სულის სიღრმეებშიც იმოგზაუროს.
