„შემეცნების ფილოსოფია და თეორია“ შესტოვის ღრმა და შეუდარებლად ორიგინალური ექსკურსია წარსულში, როგორც ყოველთვის, სხვა ფილოსოფიურ სისტემათა მიუკერძოებელი და განყენებული კვლევა-შესწავლის ფონზე, შექმნილი 1912 წელს.
საფრანგეთის ჩრდილო-დასავლეთის პატარა საზღვაო ქალაქში ადგილობრივი ღვინით მოვაჭრე ცეცხლსასროლი იარაღით დაიჭრება. მეგრე, რომელიც პარიზელ პოლიციელთა მობილურ რაზმს ხელმძღვანელობს, მერის მიერ იქნება გამოძახებული გამოძიების საწარმოებლად. სასტუმროში დაბინავებული მეგრე აღმოაჩენს საინტერესო კრებულს პერონაჟებისა, რომელთაგან თითოეულს რაღაც აქვს დასამალი.
სამეცნიერო ფანტასტიკის ფუძემდებლის ეს კლასიკური რომანი 1870 წელს გამოქვეყნდა. მასში მოთხრობილია იდუმალებით მოცული კაპიტან ნემოსა და მისი წყალქვეშა ხომალდის "ნაუტილუსის" ამბავი, რომელზეც საზღვაო კატასტროფის შედეგად აღმოჩნდებიან პროფესორი არონაქსი, მისი მსახური კონსეი და კანადელი ვეშაპებზე მონადირე ნედ ლენდი.
წინამდებარე კვლევის ფოკუსშია ნიცშეს კამათი პოზიტივისტებთან და ისტორიის აღქმის პრობლემა მატერიალიზმისა და იდეალიზმის პოზიციებიდან. წარმოადგენს რა სიცოცხლის ფილოსოფიის ერთ-ერთ ფუძემდებელს, ნიცშე ემპირიულ გამოცდილებას საკუთარ შეედულებებს უპირისპირებს, და ასაბუთებს, თუ რატომ არ შეიძლება, რომ ისტორია მორალური და მეთოდოლოგიური თვალსაზრისით მეცნიერებად იწოდებოდეს.
ექიმი სტოკმანი ცდილობს წყლის დაბინძურების სკანდალი გამოიძიოს თავის მშბლიურ ქალაქში, რომელიც საკუროტო ცენტრად უნდა იქცეს. როდესაც მისი ძმა, ბურგომისტრი, შეთქმულებას მოაწყობს ადგილბრივ პოლიტიკოსებსა და გაზეთთან ერთად, სტოკანი იძულებულია საზოგადოებას მიმართოს, თუმცა პასუხად მხოლოდ "ხალხის მტრის" სახელს იღებს. პირველად დადგმული 1883 წელს, "ხალხის მტერი" დღემდე რჩება ავტორის ერთ-ერთ ყველაზე ხშირად წარმოდგენილ პიესად.
"ვეფხისტყაოსნის მზისმეტყველება" ვიქტორ ნოზაძის მიერ "ვეფხისტყაოსნის" მრავალასპექტოვანი კვლევის შედეგად შექმნილი ექვსი მონუმენტური ტომის მესამე ნაწილია, რომელიც 1959 წელს ჩილეში გამოიცა. როგორ თავად ავტორი ამბობს იგი ""ვეფხისტყაოსნის" მზის საკითხის ჩხრეკასა და კვლევას შეიცავს"".
ამაგდარი ქართველი მკვლევარი ამჯერად ქართველ ებრაელთა სვე-ბედს იძიებს, რაც მოიცავს მათი საქართველოში გამოჩენის მიზეზებს, მათ სოციალურ მდგომარეობას, ცხოვრების პირობებს, კულტურის დონეს, განაწილებას საქართველოს სხვადასხვა კუთხეებში, ისევე, როგორც რეკომენდაციებს უკეთესი მომავლის შესაქმნელად.