„შემეცნების ფილოსოფია და თეორია“ შესტოვის ღრმა და შეუდარებლად ორიგინალური ექსკურსია წარსულში, როგორც ყოველთვის, სხვა ფილოსოფიურ სისტემათა მიუკერძოებელი და განყენებული კვლევა-შესწავლის ფონზე, შექმნილი 1912 წელს.
მრავალის აზრით ვიტგენშტაინის „ფილოსოფიური ძიებანი“ (1953) დღემდე წარმოადგენს მეოცე საუკუნის ფილოსოფიის ფუძემდებლურ ნაწარმოებს.
წიგნი თავად ფილოსოფიის სრულიად ახალ კონცეფციას გვთავაზობს და დახვეწილი ანალიტიკური აზროვნების ნიმუშს წარმოადგენს. მეორეს მხრივ, ეს ნაშრომი ინტერპრეტირების უნარის საუკეთესო მაგალითია. ფილოსოფიური პრობლემები ხშირად ენის გამოყენებასთან დაკავშირებული გაუგებრობიდან მომდინარეობს, ამ პრობლემათა გადაჭრა კი, ავტორის აზრით, ენის განმარტებაში მდგომარეობს, რასაც თავად ცდილობს და რისკენაც მოუწოდებს კიდეც სხვა ფილოსოფოსებს ვიტგენშტაინი.
პლატონის ყველაზე ცნობილი ნაწარმოები და ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი წიგნი, რომელიც კი ოდესმე შექმნილა ფილოსოფიისა და პოლიტიკური თეორიის თემაზე, "სახელმწიფო" - ესაა გამოგონილი დიალოგი სოკრატესა და რამდენიმე ათენელსა და უცხოელს შორის, რომელშიც სამართლიანობის მნიშვნელობაა განხილული. შექმნილი ჩვ. წ.ა. დაახლოებით 380 წელს, ნაშრომი მნიშვნელოვანი კონტრიბუციაა მარადიულ საკითხში იმის შესახებ, თუ როგორ უნდა იქნას მოწყობილი საზოგადოება საუკეთესო გზით.
ჰედა გაბლერი უკმაყოფილო ბრუნდება საქორწინო მოგზაურობიდან. დაღლილი მეცნიერი ქმრის მიერ, ის უსიხარულო ცხოვრებას ხედავს თვალწინ. ამგვარად, თანამზრახველისა და ნდობით აღჭურვილი პირის, ასესორ ბრაკის თანხლებით, ის გარემომცველთა ბედით მანიპულირებას იწყებს, ახდენს რა ამ დროს გამანადგურებელ ეფექტს.
კაპი, სულიკო, ზერბინო, დოლჩე, დედა ბარბარენი, სინიორ ვიტალისი, მათია, გაროფოლი და, რაღა თქმა უნდა, თავად რენე. საკმარისია გავიცნოთ და ამ პერსონაჟების დავიწყება შეუძლებელია. "უსახლკარო", გამოქვეყნებული 1878 წელს, მყისვე იქცა საყმაწვილო ლიტერატურის კლასიკად. თუმცა, რა ასაკისაც არ უნდა იყოს მკითხველი, შეუძლებელია არ მოიხიბლოს ჰექტორ მალოს თხრობის გასაოცარი უნარით.
წარმტაცი სათავაგდასავლო ისტორია, დაფუძნებული რეალურ მოვლენებზე. ფრანგებისა და ინდიელთა ომის ქარცეცხლში ბრიტანელი ოფიცრის ორი ქალიშვილი შინ დასაბრუნებლად ემზადება. მაგრამ როდესაც კორა, ალისა და მათი მცველი ჯარისკაცები გაცემულნი არიან მკვიდრი ამერიკელი მზვერავის მიერ, მათი ბედი ცბიერ მონადირე "ქორის თვალსა" და მის ორ მეგობარზე - ჩინგაჩგუკსა და უნკასზე, უკანასკნელ მოჰიკანებზეა დამოკიდებული.
ნიცშეს ბოლო წლების ნაშრომი შექმნილია მას შემდეგ, რაც უკვე დაიწერა "ესე იტყოდა ზარატუსტრა" და მცირე ხნით ადრე ფსიქიურ კოლაფსამდე, რომელმაც იგი სრულიად უუნაროდ აქცია. ნაშრომი წარმოადგენს, როგორც შეუკავებელ თავდასხმას ქრისტიანობაზე, ისე მომდევნო განვითარებას ნიცშეს ძალაუფლებისთვის ნების ფილოსოფიისა. ცდილობს რა გადასინჯოს დასავლური ფასეულობები, რასაც იუდეურ-ქრისტიანულ ტრადიციათა გავლენის განადგურებით გულისხმობს, "ანტიქრისტე" ფრიად წინააღმდეგობრივ წიგნს, მეორეს მხრივ კი სტიმულის საფუძველს წარმოადგენს ფილოსოფოსთა მომდევნო თაობებისთვის.
"ოდისეა" - უდიადესი ლიტერატურული მოგონებაა ყოველი ადამიანის ცხოვრებისეული მოგზაურობის შესახებ. ოდისევსის გონებამახვილობა და სიცოცხლისაკენ ნება მის შეჯახებებში ღვთიურ და ბუნების ძალებთან ითაკასკენ მისი ათწლიანი მოგზაურობის განმავლობაში ერთდროულად მარადი ადამიანური ისტორია და მორალური გამძელობის ინდივიდუალური გამოცდაა.
მხოლოდ ფულით მოტივირებული გამრიგე, ჰარპაგონი, შეძლებულ მეღლეებს ეძებს თავისი შვილებისთვის, რათა მისი სიმდიდრე უსაფრთხოდ იქნას შენარჩუნებული. რა მოხდება მას შემდეგ, რაც ჭეშმარიტ გრძნობებს აეხდება ფარდა? ვნება და ანგარებითი მოტივები ერთმანეთის გვერდით თანაცხოვრობენ ამ ხმაურიან კომედიაში.