„შემეცნების ფილოსოფია და თეორია“ შესტოვის ღრმა და შეუდარებლად ორიგინალური ექსკურსია წარსულში, როგორც ყოველთვის, სხვა ფილოსოფიურ სისტემათა მიუკერძოებელი და განყენებული კვლევა-შესწავლის ფონზე, შექმნილი 1912 წელს.
„წუთისოფელი“ მოპასანის პირველი რომანია, რომელიც 1883 წელს გამოქვეყნდა. ესაა ავტორის მცდელობა შეუფერადებლად დაგვანახოს ცხოვრება, ისეთი, როგორიც ის არის. ამისათვის მთავარი გმირის, ჟანა ლე პერტუი დე ვოს, განცდებითა და მოვლენებით აღსავსე ყოფაა გამოყენებული, უფრო მეტად ტკივილით აღსავსე, ვიდრე სიხარულით, თუმცა ნაწარმოების ბოლოს ავტორი მიდის დასკვნამდე, რომ ცხოვრება „არც ისე კარგია და არცთუ ისე ცუდი, როგორც ჰგონიათ“.
„სამი და“ - 1900 წელს გამოქვეყნებული და 1901 წელს დადგმული პიესაა, რომელიც ჩეხოვის შედევრებს ეკუთვნის „ძია ვანიას“, „თოლიასა“ და „ალუბლის ბაღთან“ ერთად. ესაა პიესა ბედნიერების მოლოდინის, მიუწვდომლის, უნაყოფო იმედებისა და ილუზიების შესახებ, რომელშიც გადის მთელი ცხოვრება, მომავალი კი არ დგება, რომლის ნაცვლად კვლავ აწმყო გრძელდება, უსიხარულო და უიმედო.
გოგოლის ეროვნულ-ჰეროიკული ნოველა "ტარას ბულბა" რომანტიულად ასახავს ზაპოროჟიეს კაზაკის, ტარას ბულბასა და მისი ორი ვაჟის ცხოვრებას და კაზაკთა ომს პოლონეთის წინააღმდეგ. ზედმეტად პრო-უკრაინულად მიჩნეული ნაწარმოები პირველად 1835 წელს გამოქვეყნდა, შემდეგ კი, რედაქტირებული და რუსეთზე მეტად ორიენტირებული სახით - 1842 წელს.
"მარტინ იდენი" - 1909 წელს გამოქვეყნებული თხზულებაა. კიუნსტელრომანის ტრადიციის მიხედვით შექმნილი ნაწარმოები მოგვითხრობს ახალგაზრდა პროლეტარის მძიმე და დაბრკოლებებით სავსე გზაზე, რომელიც მწერლობის, დიდი აღიარებისკენ მიდის. იმავდროულად, ნაწარმოები იმდროინდელი ბურჟუაზიული საზოგადოების შაბლონურ მორალსა და შეხედულებებს აკრიტიკებს.
ახალგაზრდობისას გაკეთებული არასწორი არჩევანი და ამ არჩევანის შედეგები საკუთარი თავისა და შთამომავლობისთვის იმ შემთხვევაში, თუკი მხარეები ემოციური აღქმადობით განსხვავდებიან - ესაა მთავარი თემები ბალზაკის ცნობილი რომანისა "30 წლის ქალი", რომელიც 1829-დან 1842 წლის ჩათვლით იწერებოდა.
1925 წელს გამოქვეყნებულ ფანტასტიკურ მოთხრობაში, ერთის მხრი, ბუნების პროცესებში ადამიანის ჩარევისა და, ავტორის შეხედულებით, ამ ჩარევის სავალალო შედეგებია ნაჩვენები, თუმცა აშკარად იკთხება იმდროინდელი საბჭოთა სახელმწიფოს სატირა, და იმედი იმისა, რომ ეს ყველაფერი, ადრე თუ გვიან, გადაივლის. ბულგაკოვისეული ნატიფი იუმორიც ადგილზეა.
„ანა ფრანკის დღიური“ გახლავთ ებრაელი გოგონას, ანა ფრანკის მიერ ფლამანდიურ ენაზე შესრულებული ჩანაწერები, რომლებიც მოიცავს პერიოდს 1942 წლის 12 ივნისიდან 1944 წლის 1 აგვისტოს ჩათვლით, ნაცისტების მიერ ნიდერლანდების ოკუპაციის პერიოდში. საყოველთაო შეფასებით - ეს დიდი მნიშვნელობის ადამიანური დოკუმენტია. პირველად გამოქვეყნდა 1947 წელს.
ადამიანზე დომინირება, უფრო ზუსტად კი მამაკაცზე ქალის დომინირება, ნაყოფიერება, ზოგადად დედის როლი და დამოკიდებულება შვილის მიმართ, და, რაოდენ პარადოქსულიც არ უნდა იყოს ეს, დედობის „დესტრუქციული“ ხასიათი, ეს ყველაფერი კი გამდიდრებული ბიბლიური ალუზიებით - ასეთია უნამუნოს ბრწყინვალე ნოველის - „ორი დედა“ მთავარი თემები, ნოველისა, რომელიც 1920 წელს გამოქვეყნდა.
„ცეზარ ბიროტო“ ბალზაკის რეალისტური შედევრია, რომელიც პარიზელი პარფიუმერის, გულუბრყვილო და პატიოსანი ცეზარ ბიროტოს აღზევებისა და დაცემის შესახებ მოგვითხრობს საბანკო კაპიტალისტთა თაღლითობისა ფონზე, რომელთა სქემებისა და გაკოტრების მექანიზმის დაწვრილებითი აღწერა დამატებით ხიბლს სძენს ნაწარმოებს. გამოქვეყნებულია 1837 წელს.