„შემეცნების ფილოსოფია და თეორია“ შესტოვის ღრმა და შეუდარებლად ორიგინალური ექსკურსია წარსულში, როგორც ყოველთვის, სხვა ფილოსოფიურ სისტემათა მიუკერძოებელი და განყენებული კვლევა-შესწავლის ფონზე, შექმნილი 1912 წელს.
მშობლების სიკვდილის შემდეგ ჩაის ტრადიციულ ცერემონიაზე დასწრებისას კიკუძი მამის ყოფილ საყვარელს, ქ-ნ ოოტას შეხვდება. კიკუძი მის ვნებას ნებდება, რასაც ტრაგიკული და მოულოდნელი შედეგი მოყვება არა მხოლოდ ორი შეყვარებულის, არამედ ქ-ნ ოოტას ქალიშვილისთვისაც, ვის მიმართაც კიკუძის მალე უღვივდება გრძნობა.