„შემეცნების ფილოსოფია და თეორია“ შესტოვის ღრმა და შეუდარებლად ორიგინალური ექსკურსია წარსულში, როგორც ყოველთვის, სხვა ფილოსოფიურ სისტემათა მიუკერძოებელი და განყენებული კვლევა-შესწავლის ფონზე, შექმნილი 1912 წელს.
კურკა ერთი უბედური კაცია, დილიდან ღამემდე ბაზარში დაეხეტება და დიდიან-პატარიანად ყველა მას დასცინის და აბუჩად იგდებს. კურკა იფიქრებს, ამ გაჭირვებას ცოლის შერთვით დავაღწევ თავსო და მართლაც იქორწინებს ერთ საეჭვო მანდილოსანზე, მაგრამ ის მიატოვებს და კურკა ისევ ბაზარში დაეხეტება...
მიხეილ ჯავახიშვილი (ნამდვილი გვარი ადამაშვილი) (20.11.1880-30.09.1937) - XX საუკუნის ერთ-ერთი უდიდესი ქართველი მწერალი, საზოგადო და პოლიტიკური მოღვაწე, ესსეისტი და პუბლიცისტი, 1921-1924 წლების ეროვნულ-განმათავისუფლებელი მოძრაობის ერთ-ერთი ლიდერი. საკუთარ შეხედულებათა გამო სტალინის რეპრესიული მანქანის მსხვერპლი გახდა.
მიხეილ ჯავახიშვილი (ნამდვილი გვარი ადამაშვილი) (20.11.1880-30.09.1937) - XX საუკუნის ერთ-ერთი უდიდესი ქართველი მწერალი, საზოგადო და პოლიტიკური მოღვაწე, ესსეისტი და პუბლიცისტი, 1921-1924 წლების ეროვნულ-განმათავისუფლებელი მოძრაობის ერთ-ერთი ლიდერი. საკუთარ შეხედულებათა გამო სტალინის რეპრესიული მანქანის მსხვერპლი გახდა.
რუსეთში ღვინის ვაჭრობით პაპა დიმომ ფული იშოვნა, მაგრამ უყაირათოდ დახარჯა და სამშობლოში დაბრუნდა. გზად ცოლი და შვილი დაეღუპა, დარჩა ერთადერთი შვილიშვილი, დარეჯანი, რომელსაც პაპა რეჯანს უძახის. რეჯანი ავად ხდება და პაპა მის მოსავლელად ყველაფერს (სიტყვასიტყვით) აკეთებს, რაც კი შეუძლია.
მიხეილ ჯავახიშვილის პროზის შედევრი, "ოქროს კბილი", თომა შადიშვილის გულში სრულიად შემთხვევით აღძრული გრძნობისა და ამ გრძნობის ობიექტის ძიების უიღბლობას აღწერს, თუმცა ნაწარმოები სცდება ორი ადამიანის განუხროციელებელი სიყვარულის ბანალურ გადმოცემას და უფრო ღრმა, ფილოსოფიურ, ადამიანის მყოფობის ტრაგიკულ ხვედრზე ჩაგვაფიქრებს.
"გივი შადური" - ესაა ცხოვრების მიერ გატეხილი და დათრგუნული ადამიანის, ამბის მთხრობელის, ისტორია, გამსჭვალული ღრმა ემოციურობითა და ფსიქოლოგიზმით. რომანი ხუთი დამოუკიდებელი მოთხრობისგან შედგება, რომლებიც არაქრონოლოგიურადაა დალაგებული, რაც ერთობ მიმზიდველს ხდის ისტორიას. გამოქვეყნდა 1928 წელს.
"კვაჭი კვაჭანტირაძე" - ესაა ქართველი თაღლითის ფანტასტიური და ავანტიურებით აღსავსე თავგადასავალი მსოფლიოს არაერთ ქვეყანაში, ზღვასა და ხმელეთზე, პირველი მსოფლიო ომისა და რუსეთის რევოლუციის ქარცეცხლში. კვაჭი - მექალთანე, ბანკის მძარცველი, სადაზღვევოს გამცურებელი, კინორეჟისორი, რასპუტინის პარტნიორი, რევოლუციონერი და სუტენიორია, რომელიც საკუთარი ნიჭისა და იღბლის წყალობით ყოველთვის ახერხებს დაუძვრეს მართლმსაჯულებასა და მის მიერ მოტყუებულ ადამიანებს.