„შემეცნების ფილოსოფია და თეორია“ შესტოვის ღრმა და შეუდარებლად ორიგინალური ექსკურსია წარსულში, როგორც ყოველთვის, სხვა ფილოსოფიურ სისტემათა მიუკერძოებელი და განყენებული კვლევა-შესწავლის ფონზე, შექმნილი 1912 წელს.
ამ ნაშრომის (1923) მიხედვით, ადამიანის ყველა ქცევა და ხასიათის თვისება ფსიქიკის სამი ელემენტის ურთიერთქმედებიდან იღებს სათავეს. ესენია ეგო, ზე-ეგო და Id. ეგოს ფუნქცია რეალობასთან Id-ის მორიგებაა, ხოლო ზე-ეგო გონების კრიტიკული, მორალური ნაწილია. ეგოს, ზე-ეგოსა და Id-ის კონცეფციებთან ერთად ფროიდი ამ ნოვატორულ ნაშრომში იკვლევს სიცოცხლისა და სიკვდილის ინსტინქტებს, ისევე, როგორც შიშს, რომელიც დანაშაულის გრძნობით არის წარმოშობილი.
ორესტე, რომელმაც დედა მოაკვდინა, რათა შური ეძია მამისათვის, ერინიებისგან თავს დელფოს ტაძარში იცავს, შემდეგ კი ათენს მიაშურებს, სადაც არეოპაგი, ათენას პოზიციის წყალობით, მას ამართლებს. ერინიათა გულის მოსაგებად ათენის მცხოვრებლები მათ საპატივცემულოდ ახალ კულტს ამკვიდრებენ, როგორც "მოწყალე ღვთაებებისა".
დევიდ ჰიუმი ერთ-ერთი ყველაზე ღრმად მოაზროვნე ფილოსოფოსია მათ შორის, ვინც ინგლისურ ენაზე ქმნიდა. მისი "რელიგიის ბუნებრივი ისტორია" რელიგიის წარმოშობას იკვლევს და გასდევს მის განვითარებას პოლითეიზმიდან დოგმატურ მონოთეიზმამდე. ეს ნაშრომი ყველაზე სერიოზული შეტევაა რელიგიურ შეხედულებებზე, რომელიც კი ფილოსოფოსს ოდესმე განუხორციელებია.
ეს წიგნი, რომელიც 1935 წელს გამოქვეყნდა, სპარსეთში იძულებით გადასახლებული ქართველების შესახებაა, მათი ყოფა-ცხოვრებისა და ადათების, მათი არსებული მდგომარეობის, გამუსულმანების, სიდუხჭირის, უპერსპექტივობის და კიდევ იმის, რომ, მიუხედავად ამ ყველაფრისა, მათმა უმრავლესობამ მაინც შეინარჩუნა მშობლიური ენა.
კანტის ფუნდამენტურ ნაშრომს "რელიგია მხოლოდ გონების საზღვრებში" უდიდესი მნიშვნელობა აქვს დასავლური რელიგიური აზრის ისტორიაში. ის წარმოადგენს დიდი ფილოსოფოსის მცდელობას, განმარტოს ფორმა და შინაარსი ისეთი სახის რელიგიისა, რომელიც მორალურ გონებაზე იქნებოდა დაფუძნებული და ეთიკური ცხოვრების მოთხოვნებს უპასუხებდა. ნაშრომი მოიცავს კრიტიკულ და თამამ დისკუსიებს თემებზე, რომლებიც არცთუ ხშირად განიხილება ფილოსოფოსების მიერ, როგორიცაა პირველყოფილი ცოდვა და ცოდვილთა ხსნა.
"შვიდთა ლაშქრობა თებეზე" ტრილოგიის მესამე ნაწილია (პირველი ორი დაკარგულია). მას შემდეგ, რაც ოიდიპოსი განდევნილ იქნა თებედან, ამ უკანასკნელის სიძეები მეტოქეობენ მეფის გვირგვინისთვის. გამარჯვებული ეტეოკლე განდევნის თავის ძმა პოლინიკეს, ეს უკანასკნელი კი შვიდ სარდალთან ერთად ესხმის თავს თებეს, რაც ტრაგიკულ შედეგებს იწვევს.
ესსეები "თვითმკვლელობისათვის" და "სულის უკვდავებისათვის" კითხვის ნიშნის ქვეშ აყენებენ მარადიულ არსებობას და ადამიანის დამოკიდებულებას ღვთიურ ნებაზე, ხაზს უსვამენ ნების თავისუფლების მნიშვნელობას და წინასწარ ჭვრეტენ დოქტრინებს, რომლებიც მომავალში კანტისა და ჰეგელის შრომებში თანამედროვე აზროვნებას ჩამოაყალიბებენ.
"ონტოლოგიის ახალი გზების" მთავარი ამოცანა ურთიერთდამოკიდებულებისა და ურთიერთკავშირების გაანალიზებაა. ჰარტმანისათვის, რომლის იდეები თანამედროვე სოციალურ მეცნიერებათა კვლევასთან გვაახლოვებს, ონტოლოგია - ნეიტრალური კატეგორიაა, რომელიც სუბიექტსა და ობიექტს მოიცავს და სცდება, როგორც ძველი რეალიზმის, ისე თანამედროვე იდეალიზმის ფარგლებს.