„შემეცნების ფილოსოფია და თეორია“ შესტოვის ღრმა და შეუდარებლად ორიგინალური ექსკურსია წარსულში, როგორც ყოველთვის, სხვა ფილოსოფიურ სისტემათა მიუკერძოებელი და განყენებული კვლევა-შესწავლის ფონზე, შექმნილი 1912 წელს.
ეს წიგნი ნაბეჭდი ფორმით პირველად 1669 წელს გამოჩნდა და ეწოდებოდა „ბ-ნ პასკალის აზრები რელიგიასა და რამდენიმე სხვა საკითხზე“. ერთ-ერთი მიზანი ამ თხზულებისა, რომელიც ფრანგული პროზის შედევრადაა მიჩნეული, სკეპტიციზმისა და სტოიციზმის ურთიერთდაპირისპირებული ფილოსოფიების (განსახიერებულის მონტენისა და ეპიქტეტეს მიერ) გამოყენება იყო ურწმუნოსთვის იმგვარი სასოწარკვეთისა და შეცბუნების მოსაგვრელად, რომ მას ღმერთი ერწმუნა. „აზრები“ დღემდე ითვლება ერთ-ერთ უმნიშვნელოვანეს ნაწარმოებად თეოლოგიის სფეროში.