„შემეცნების ფილოსოფია და თეორია“ შესტოვის ღრმა და შეუდარებლად ორიგინალური ექსკურსია წარსულში, როგორც ყოველთვის, სხვა ფილოსოფიურ სისტემათა მიუკერძოებელი და განყენებული კვლევა-შესწავლის ფონზე, შექმნილი 1912 წელს.
ფრანსუა მორიაკის შედევრი და ერთ-ერთი უდიდესი კათოლიკური რომანი, „ტერეზა დეკეირუ“ არის უიღბლოდ გათხოვილი ახალგაზრდა ქალის შემზარავი ისტორია, რომელსაც სასოწარკვეთილება მკვლელობაზე ფიქრისკენ უბიძგებს. მორიაკი სულიერი იზოლაციისა და სასოწარკვეთის დაუვიწყარ პორტრეტს ხატავს, მაგრამ ასევე დრამატიზირებს შენდობის, წყალობისა და გამოსყიდვის რთულ რეალობას. რომანის მოქმედება ბორდოს გარეთ, გაუსაძლისი სიცხისა და მოულოდნელი ქარიშხლების რეგიონში ასახავს ტერეზას შინაგან სამყაროს, ფიგურისა, რომელიც თაობების განმავლობაში იპყრობდა მკითხველთა წარმოსახვას.
მეოცე საუკუნის ერთ-ერთი უდიდესი კათოლიკე მწერლის შედევრი, „ასპიტთა ბუდე“, მოგვითხრობს ბატონი ლუის, გატანჯული მოხუცი ადვოკატის ამბავს, რომელმაც თავისი უბედურება მთელ თავის ოჯახზე გაავრცელა. ლუი წერს დღიურს, რათა აუხსნას მათ და საკუთარ თავს, თუ რატომ არის დეფორმირებული მისი სული.
მორიაკის რომანი ოსტატურად იკვლევს სიამაყით, სისასტიკით და სიძულვილით გამოწვეულ ხრწნას და მის საპირისპიროს – ღვთაებრივ მადლს, რომელიც ხელმისაწვდომი რჩება თითოეული ჩვენგანისთვის სიკვდილის წუთამდე. ეს არის დაუვიწყარი ამბავი ერთი ადამიანის სულის ხსნისთვის ბრძოლის შესახებ.