კლასიკა

წიგნში მოთხრობილია ყოფილი მეძავის, მარიამის, 47-წლიანი განდეგილობის ამბავი მდინარე იორდანეს ნაპირას, რომელიც წმინდა იოანე ნათლისმცემლის სახელობის მონასტერში მოღვაწე მამებისგან არის შემონახული და პირველად სოფრონ იერუსალიმელის მიერ ჩაიწერა.

მოლა ნასრედინი ცნობილი იყო უცნაურობით, მაგრამ ბრძენ ადამიანთა უმეტესობა თანხმდებოდა, რომ მის მოჩვენებით უგნურებას მიღმა იფარებოდა მკვეთრი აღქმა, რომელიც პირდაპირ ჭეშმარიტებასთან მიდიოდა. ის ერთ-ერთი ყველაზე პოპულარული პერსონაჟია მუსულმანურ ქვეყნებში, რომლის გონებამახვილობის ისტორიები ერთნაირად უყვართ ბავშვებსაც და მოზრდილებსაც.

წიგნი შედგება მეცამეტე საუკუნის სომეხი ავტორის, ვარდან აიგეკელის 158 იგავისგან, რომლებიც ეზოპეს იგავების მიბაძვით არის შექმნილი და მიზნად ადამიანთა ზნეობრივ დამოძღვრას ისახავდა. თარგმანი შესრულებულია სომხური ენიდან უცნობი ქართველი მთარგმნელის მიერ. წიგნს თან ერთვის ექვთიმე თაყაიშვილის ბოლოსიტყვაობა.

ორიგინალში ნოველას “კოკორო” ქვია, რაც გულს, გონებასა და სულს ერთდროულად გულისხმობს. ის პირველად 1914 წლის 20 აპრილიდან 11 აგვისტომდე გაზეთ “ასაჰიში” სერიების სახით დაიბეჭდა. “გული” სამი ნაწილისგან შედგება. პირველ ორ ნაწილში მთხრობელი სენსეის, უფროსი მეგობრის შესახებ ჰყვება. მესამე ნაწილი კი გრძელი აღიარების წერილია, რომელსაც სენსეი მთხრობელს სწერს.

წინამდებარე წიგნში მოქცეულია დიდი ბერძენი ფილოსოფოსის ჩვენამდე მოღწეული წერილები, ბრძნული გამონათქვამები და ფრაგმენტები თხზულებებიდან.

"საგანთა ბუნებისათვის" ლუკრეციუსის ერთადერთი ცნობილი ნაწარმოებია. ტექსტის მიზანია ეპიკურეიზმის ფილოსოფიის გაცნობა რომაელი ხალხისთვის. მისი ადერსატია გაიუს მემიუსი, ლუკრეციუსის პრეტორი და მფარველი. პოემაში ლუკრეციუსი სხვადასხვა ფილოსოფიურ მიმდინარეობებს განიხილავს და მნიშვნელოვან ინფორმაციას გვთავაზობს მათ შესახებ. "საგანთა ბუნებისათვის" არის ანტიკური დებატების დაწვრილებითი გადმოცემა, რომელიც დღესაც აქტუალურია.

ეს ესსეი ლაიბნიცის პირველი ზრდასრული ფილოსოფიური ნაწარმოებია, რომელიც 1684 წელს გამოქვეყნდა. ლაიბნიცი ამ ესსეით, რომელიც მის შემდგომ თხზულებებში ხშირად არის ციტირებული, მედიატორად გვევლინება არნო-მალბრანშის ცნობილ დებატებში, რაც 1683 წელს არნოს ნაშრომის "Des vraies et des fausses ideés" გამოქვეყნებას მოყვა.

ეს გახლავთ ჩვენამდე შემორჩენილი ფრაგმენტები ჰერაკლიტეს ნაშრომისა "ბუნებისათვის", სამყაროს პირველი თანმიმდევრული ფილოსოფიური ტრაქტატისა, რომელიც საჯილდაო ქვა იყო პლატონის, არისტოტელესა და მარკუს ავრელიუსისთვის, მასში გადმოცემული აზრები კი გავლენას ახდენდა ისეთ ფილოსოფოსებზე, როგორებიც მონტენი, ნიცშე და ჰაიდეგერი არიან.

გთავაზობთ თურქი კლასიკოსი მწერლის, რეშად ნური გიუნთექინის რომანს ,,ნარჩიტა“. ნაწარმოებში ასახულია ადრე დაობლებული პატარა ფერიდეს ცხოვრება, რომელიც მშობლების გარდაცვალების მერე დეიდასთან იზრდებოდა. დეიდას ფერიდეზე ცოტა უფროსი ვაჟი, ქამურანი ყავდა. მალე დეიდაშვილებს შორის სიყვარულმა იმძლავრა. ყველაფერი ბედნიერი ქორწილით დასრულდებოდა, რომ არა ერთი შემთხვევა. ფერიდე შეიტყობს, რომ მათ შორის სხვა ქალი ჩამდგარიყო. სასოწარკვეთილი ქალი სახლიდან გარბის და არ იცის, რა ელოდება წინ, რა ინტრიგებს უმზადებს ცხოვრება და მოუწევს თუ არა კიდევ ქამურანთან შეხვედრა.

თავის მთავარ ნაშრომში ირლანდიელი ფილოსოფოსი იმატერიალიზმის შეხედულებას აყალიბებს, რომლის თანახმად არაფერი მატერიალური არსებობს, სანამ რაიმეს ან ვინმეს მიერ არ აღიქმება. განსხვავებით სოლიფსიზმისგან, რომლის შესაბამისად მხოლოდ "მე" არსებობს, ბერკლის შეხედულება იმაში მდგომარეობს, რომ მატერიალური საგნები - იდეებია, რომლებიც ცალკეული ცნობიერი გონების მიერ არის ფორმირებული.

ძნელათ თუ მოიძებნება ისეთი იდუმალებით მოცული თხზულება როგორიც "დიგენის აკრიტასია". მან თითქოს გაიზიარა ბედი იმ საზოგადოებისა, რომლის წიაღშიც შეიქმნა -  ბიზანტიის დაცემის შემდგომ, მრავალი საუკუნის განმავლობაში უკვალოდ დაკარგული, მხოლოდ მე-19 საუკუნის ბოლოს იქნა აღმოჩენილი, რითაც პოემამ თავისი "მეორე ცხოვრება" დაიწყო.

"მედეა" - სენეკას პირველი ტრაგედიაა, რომელიც ქართულად ითარგმნა. სიუჟეტი შემოიფარგლება კორინთოში დატრიალებული უბედურების ერთი დღით, თუმცა ტრაგედიას ფონად გასდევს არგონავტების მითის უმნიშვნელოვანესი ეპიზოდები. ტრაგედიის მოქმედება იწყება მას შემდეგ, რაც მედეა შეიტყობს თავზარდამცემ ამბავს: კრეონს სურს იასონი მედეას დააშოროს და საკუთარი ასული შერთოს ცოლად, ხოლო თავად მედეა კორინთოდან გააძევოს.

ელინური სამყაროს დრამატურგთა დიდებულ სამეულში ევრიპიდე ქალთა სახეების ვირტუოზული წარმოჩენით გამოირჩევა. ამ თვალსაზრისით ,,მედეა" განუმეორებელია, რადგანაც მის ხასიათში მთელი სიმძაფრით აისახა თავად ავტორის მისწრაფება, რაც შეიძლება ღრმად შეეღწია ადამიანის სულიერ სამყაროში და შეეძრა იგი. ქალთა სახეების გალერეაში მედეა დამკვიდრდა არა თავისი სიწმინდითა და სათნოებით, არამედ ხასიათის სიძლიერით.

ცი­ცე­რო­ნი, რო­მელ­საც ბრწყინ­ვა­ლე გა­ნათ­ლე­ბა ჰქონ­და მი­ღე­ბუ­ლი ბერ­ძე­ნი მას­წავ­ლებ­ლე­ბის წყა­ლო­ბით, თა­ვის ტრაქ­ტა­ტებ­ში ბერ­ძნუ­ლი ფი­ლო­სო­ფი­უ­რი სკო­ლის წარ­მო­მად­გე­ნელ­თა შე­ხე­დუ­ლე­ბე­ბის ანა­ლი­ზის სა­ფუძ­ველ­ზე გვთა­ვა­ზობს სა­ინ­ტე­რე­სო მსჯე­ლო­ბებს სა­ხელ­მწი­ფოს, კა­ნო­ნე­ბის, ზნე­ო­ბის შე­სა­ხებ, რომ­ლე­ბიც გა­ჯე­რე­ბუ­ლია მა­გა­ლი­თე­ბით სა­ბერ­ძნე­თი­სა და რო­მის ის­ტო­რი­ი­დან. ცი­ცე­რო­ნის ტრაქ­ტა­ტი „ტუს­კუ­ლა­ნუ­რი სა­უბ­რე­ბი“ და­წე­რი­ლია ხუთ წიგ­ნად, დი­ა­ლო­გის, კით­ხვა-პა­სუ­ხის სა­ხით, მას­წავ­ლე­ბელ­სა და მოს­წავ­ლეს შო­რის.

ალექსანდრიული ბიბლიოთეკის დაწვა საბედისწერო აღმოჩნდა ბერძნული ლირიკისთვის. გვიანი ხანის საბერძნეთსა და ბიზანტიაში ადრეული ბერძნული ლირიკით მხოლოდ სწავლულები იყვნენ დაინტერესებულნი. ისინი საკუთარი ნააზრევის ნათელსაყოფად იმოწმებდნენ ბერძნული ლირიკის ნიმუშებს. სწორედ უძველეს წყაროებში დადასტურებული ციტატები და უახლესი პაპიროლოგიური აღმოჩენების ფრაგმენტები გვიქმნიან ძირითად წარმოდგენას ძველი საბერძნეთის ლირიკის გარდასულ დიდებაზე.

ითვლება, რომ სოფოკლეს ტრაგედიათა შორის "აიასი" უადრესია. „აიასი“ მოგვითხრობს გმირთა ეპოქის უდიდეს აქაველ გმირზე, რომელიც ძლიერებითა თუ კეთილსახოვნებით მხოლოდ აქილევსს ჩამოუვარდება. ტრაგედიაში მრავლისმომცველი და მარად აქტუალური პრობლემებია ასახული,  სოფოკლეს პოეტურმა გენიამ კი აიასის თვითმკვლელობა მსოფიოს ლიტერატურის ერთ-ერთ ყველაზე ტრაგიკულ მოვლენად აქცია.