პოეზია

მე–17 საუკუნის ქართული პატრიოტული ეპოსის თვალსაჩინო ძეგლი, პოემა „დიდმოურავიანი“, უცხოელ დამპყრობთა წინააღმდეგ ქართველი ხალხის ამსახველი გმირული ეპოპეაა, რომელიც დიდ მოურავს, გიორგი სააკაძეს ეძღვნება. პოემას სოციალური მნიშვნელობაც ენიჭება, რადგან მასში გამოკვეთილია საზოგადოებრივი აზრი ქვეყნის გასაჭირზე.

წინამდებარე კრებულში წარმოდგენილია ქართველი მეფის, მამულიშვილის, მეცენატისა და მწიგნობრის, ვახტანგ მეექვსის პოეზია, გამსჭვალული პატრიოტული, ფილოსოფიური და სატრფიალო მოტვებით, რაც, ალ. ბარამიძის სიტყვებით, „ცხადჰყოფს, რომ ვახტანგს თავისი საკუთარი და საპატიო ადგილი უნდა მიეკუთვნოს როგორც ქართული კულტურის ისტორიაში საზოგადოდ, ისე ქართული პოეტური კულტურის ისტორიაში კერძოდ“.

რაულ ჩილაჩავამ აღადგინა, შეკრიბა და თარგმნა ტერენტი გრანელის ლექსები უკრაინულად და მეგრულად.

დაახლოებით 1200 წლის წინ უცნობი გერმანელი ავტორის მიერ შექმნილი „სიმღერა ნიბელუნგებზე“ ოცდაცხრამეტი თავგადასავლისგან შედგება და ორ ძირითად ნაწილად არის დაყოფილი. პოემა, რომელსაც ხშირად გერმანულ „ილიადას“ უწოდებენ, წარმოადგენს გმირულ ეპოსს როგორც თავისი ხასიათით, ისე მასშტაბით. მოვლენები უმოწყალოდ მიემართება რომანტიკიდან ტრაგედიისკენ. ის გვიჩვენებს ეგზისტენციალურ ბრძოლას და დაცემას მთელი ერის, ბურგუნდიელებისა, რომლებსაც სამეხდრო კონფლიქტი აქვთ ჰუნებთან და მათ მეფესთან.

უნიკალური პიროვნების, დიდი პოეტისა და მოაზროვნის წინამდებარე ტექსტები, რომელთა პწკარედებიც მთარგმნელს ხელთ დიპლომატიური გზებით ჩაუვარდა, მათი პირველი პუბლიკაცია და, შესაბამისად, მსოფლიო პრემიერაა.

აქ ლექსებია... შეიძლება გსურდეს გაცნობა.

"საგანთა ბუნებისათვის" ლუკრეციუსის ერთადერთი ცნობილი ნაწარმოებია. ტექსტის მიზანია ეპიკურეიზმის ფილოსოფიის გაცნობა რომაელი ხალხისთვის. მისი ადერსატია გაიუს მემიუსი, ლუკრეციუსის პრეტორი და მფარველი. პოემაში ლუკრეციუსი სხვადასხვა ფილოსოფიურ მიმდინარეობებს განიხილავს და მნიშვნელოვან ინფორმაციას გვთავაზობს მათ შესახებ. "საგანთა ბუნებისათვის" არის ანტიკური დებატების დაწვრილებითი გადმოცემა, რომელიც დღესაც აქტუალურია.

გამოვიდა ახალი, ძალიან ლამაზი კრებული, წიგნი მოიცავს სიყვარულს: უფლის სიყვარული, მშობლის სიყვარული, სამშობლოს სიყვარული, ოჯახის სიყვარული და ასე შემდეგ. არის ძალიან საინტერესო.

კჯჰჯჰ

ალექსანდრიული ბიბლიოთეკის დაწვა საბედისწერო აღმოჩნდა ბერძნული ლირიკისთვის. გვიანი ხანის საბერძნეთსა და ბიზანტიაში ადრეული ბერძნული ლირიკით მხოლოდ სწავლულები იყვნენ დაინტერესებულნი. ისინი საკუთარი ნააზრევის ნათელსაყოფად იმოწმებდნენ ბერძნული ლირიკის ნიმუშებს. სწორედ უძველეს წყაროებში დადასტურებული ციტატები და უახლესი პაპიროლოგიური აღმოჩენების ფრაგმენტები გვიქმნიან ძირითად წარმოდგენას ძველი საბერძნეთის ლირიკის გარდასულ დიდებაზე.

ბევრისადმი აღმოჩნდებოდა ეს სტრიქონებიც და სათაურიც: „გულის ეპოსი“ ძალდაუტანებლად რომ მოიქცეოდა თავის წიაღში კონსტანტინოს კავაფისის მთელ პოეტურ ნაღვაწს. აღიარებულ ლექსებსაც და სიცოცხლეში გამოუქვეყნებელთა. არადა უამათოდ სრულყოფილი წარმოდგენა ვერ შეგვექმნებოდა ამ მომხიბლავ, მომნუსხველ, ექსპრესიით აღვსილ მხატვრულ სამყაროზე, თავისი გზაბილიკი რომ უნდა გაეჭრა პოეტს არამარტო ბერძნულ ენობრივ სივრცეში, არამედ დასავლური ლიტერატურის მდინარებაშიც.

ამ პოეტურ ტექსტებში ოსტატურადაა წარმოჩენილი ძველბერძნული პოეტური ტრადიციისა და მოდერნის სინთეზი. მრავალფეროვანი შემოქმედება გამოხატავს და ეძებს დიდი ადამიანური თავგადასავლის ყველა კუთხე-კუნჭულს. მასთან ისტორია თანამედროვეობის გამოხატვის საშუალებაა. ხოლო ლაკონიზმი, კონტრასტულობა, ქვეტექსტების სიმკვეთრე ინსტრუმენტებია, რომლითაც შემოქმედის გუმანი მკითხველს რთულ და წინააღმდეგობრივ დროში აღმოჩენილი ადამიანისადმი თანაგანცდით აღავსებს.

კრებული გამოიცემა საბერძნეთის რევოლუციის 200 წლისთავისადმი მიძღვნილი ღონისძიებების ფარგლებში. კრებულში შესულია საბერძნეთის ეროვნული პოეტის დიონისიოს სოლომოსის ნაწარმოებების ქართული თარგმანები, შესრულებული თსუ კლასიკური ფილოლოგიის, ბიზანტინისტიკისა და ნეოგრეცისტიკის ინსტიტუტის ახალი ბერძნული ფილოლოგიის მიმართულების სტუდენტების მიერ.

"ამ უფაქიზესი წიგნის ავტორი, ოლიკო ცისკარიშვილი, ჩემი, თითქმის ბავშვობის მეგობარია და პირველი შეხვედრიდანვე მახსოვს... იცით, როგორი იყო?!. რაღაცნაირი... საინტერესო... ხშირად მიფიქრია, რა იყო მაინც ის, რითიც ასე მკვეთრად გამოირჩეოდა სხვებისგან... ეს „საიდუმლო“ მაშინ ამოვხსენი, როცა ჩვენმა ლექტორმა, პირველი თავისუფალი ესეს დაწერა და ჯგუფში, ხმამაღლა წაკითხვა დაგვავალა  ...  მას შემდეგ ბევრი წელი გავიდა... და ახლა, როცა ოლიკო ცისკარიშვილის ფიქრებს, ტკივილებს, იმედებს, ყოველდღიურ განცდებსა თუ წვიმიან და თოვლიან დღეებს, უფაქიზეს ლექსებადქცეულს ვხედავ, დაბეჯითებით შემიძლია ვთქვა, ეს წიგნი, მკითხველისთვის ისეთივე ახლობელი, დამამშვიდებელი და საყვარელი გახდება, როგორც წლების წინათ, მეგობრისაგან კარში დატოვებული პატარა ბარათი... რომელიც მხოლოდ შენ მოგწერეს..." – ია მაჭავარიანი.

თქვენს წინაშეა "თქმულება ამირანზე" ან უბრალოდ "ამირანი", ქართული ფოლკლორის პოეტური ნიმუში, რომელიც ამირანის სიყვარულს, დევებსა და ღმერთებთან მის ბრძოლას, ყამარის (ცეცხლის სიმბოლოს) მოტაცებასა და მისი გამოქვაბულში მიჯაჭვის ამბავს გადმოგვცემს, ამ ყველაფერს კი სიმბოლური ხასიათი აქვს.

მურმან ჭანიშვილი ცენტრალური კომიტეტის გამომცემლობაში მოღვაწეობდა 35 წლის განმავლობაში და არის მრავალი მონუმენტური ტილოს ავტორი. იფინებოდა კავშირის მასშტაბით, ასევე ევროპისა და ამერიკის ტერიტორიაზე. მისი რუსულენოვანი პოეზია ქვეყნდება იმის ნიშნად, რომ ხელოვანს ემორჩილება როგორც ფუნჯი, ასევე კალამი!