„შემეცნების ფილოსოფია და თეორია“ შესტოვის ღრმა და შეუდარებლად ორიგინალური ექსკურსია წარსულში, როგორც ყოველთვის, სხვა ფილოსოფიურ სისტემათა მიუკერძოებელი და განყენებული კვლევა-შესწავლის ფონზე, შექმნილი 1912 წელს.
ბუნება პერიოდულად აფრთხილებს კაცობრიობას, წყალდიდობებზე, მიწისძვრებით, ვულკანის ამოფრქვევებით, ტაიფუნით. ამ მოვლენებს მიაქვს ბევრი ადამიანის სიცოცხლე. კატასტროფა ეს არის მოვლენა, რომელსაც მოჰყვება ტრაგიკული შედეგი. წიგნში მოცემული ბუნებრივი კატასტროფები და ტექნიკური კატასტროფების დიდი ალბათობით ადამიანთა მიზეზით მოხდა. წიგნში, ბუნებრივია, ყველა კატასტროფა არ არის შესული.
წიგნი იმდენად პოპულარულ ენაზეა დაწერილი, რომ არატექნიკური ადამიანისთვისაც კი სრულებით გასაგებია, როგორ მივაღწიეთ დღევანდელ ტექნოლოგიურ პროგრესამდე... წიგნში შესულია, არა მარტო უცხოელი ფიზიკოსები, წარმოდგენილნი არიან ქართველი ფიზიკოსებიც. წიგნში საპატიო ადგილს იკავებენ ასევე ქალი ფიზიკოსებიც...