„შემეცნების ფილოსოფია და თეორია“ შესტოვის ღრმა და შეუდარებლად ორიგინალური ექსკურსია წარსულში, როგორც ყოველთვის, სხვა ფილოსოფიურ სისტემათა მიუკერძოებელი და განყენებული კვლევა-შესწავლის ფონზე, შექმნილი 1912 წელს.
იოსებ ახალაიას „ოცნებების კვალდაკვალ“ ახალგაზრდა მწერლის მეორე რომანია. რომანში იოსები ისეთ მარადიულ გრძნობებს ეხება, როგორებიცაა მეგობრობა, სიყვარული, სიძულვილი, ეჭვიანობა... კლასიკად ქცეული სასიყვარულო სამკუთხედი ამ რომანში ტრაგიკულად სრულდება და მკითხველს გულგრილს არ დატოვებს.
იოსებ ახალაია ახალგაზრდა მწერალია, „ომის ათი დღე“ მისი სადებიუტო ნაშრომია. წიგნი თამამი განაცხადია თანამედროვე ქართულ ლიტერატურაში. ამ პატარა რომანში აღწერილია რუსეთ-უკრაინის ომის დროს ქართველი და უკრაინელი წყვილის ისტორია... მათთან ერთად როგორ უმკლავდებიან ომის საშინელებას, აქ, საქართველოში დარჩენილი ერთ-ერთი მთავარი გმირის მშობლები... ამ წიგნის წაკითხვისას შეუძლებელია თვალზე ცრემლი არ მოადგეს ადამიანს, რადგან ნათლად გადმოსცემს ომის გამო გამოწვეულ ტკივილებს, საომარი მოქმედებებიდან ათასობით კილომეტრის დაშორებითაც კი...