„შემეცნების ფილოსოფია და თეორია“ შესტოვის ღრმა და შეუდარებლად ორიგინალური ექსკურსია წარსულში, როგორც ყოველთვის, სხვა ფილოსოფიურ სისტემათა მიუკერძოებელი და განყენებული კვლევა-შესწავლის ფონზე, შექმნილი 1912 წელს.
რომანი დაფუძნებულია ისლანდიელი პროტესტანტი პასტორის, იოუნ სტეინგრიმსონის ლეგენდარულ წერილებზე, რომლებსაც ფეხმძიმე ცოლს, ტორუნს სწერდა. ქალის პირველი ქმრის მკვლელობაში ბრალდებული პასტორი ვულკანის საშინელი ამოფრქვევების შედეგად განადგურებულ ისლანდიის ველებზე დაეხეტება და მღვიმეს აფარებს თავს; გაუკაცრიელებული პეიზაჟის ფონზე, ფერფლის ნაცრისფერი ღრუბლებისა და ლაპილების გარდა, ის აღმოაჩენს ბუნების გაღვიძების არაჩვეულებრივ სილამაზეს და გადაეყრება უცნაურ მგზავრებს, რომლებიც, გაზაფხულის დადგომასთან ერთად, ახალი ცხოვრების იმედს უღვიძებენ და იმ დროზე დააფიქრებენ, როდესაც ტორუნს ჩაეხუტება და ახალშობილ პირმშოს ხელში აიყვანს. პასტორი იოუნი რეალური პიროვნება იყო და მისი ეპიკური ისტორია ისლანდიაში ყველამ იცის, წერილების შინაარსი თაობიდან თაობას გადაეცემა, ჰყვებიან, განიცდიან, თანაუგრძნობენ. მწერალმა ამ ისტორიის თავისებური ინტერპრეტაცია შემოგვთავაზა.