რომანი

"განძის კუნძული", რომლის პერიპეტიები მეთვრამეტე საუკუნესაა მიკუთვნებული, სულისშემკვრელ ამბავს მოგვითხრობს მეკობრეობის, განძის საიდუმლო რუქის და მრავალი ავზნიანი პერსონაჟის შესახებ, რომლებიც ბოროტი ძრახვებით არიან აღსავსენი. "ისპანიოლას" იუნგის, ჯიმ ჰოკინზის თვალით დანახული თავაგდასავალი მოგვითხრობს საოკეანო მოგზაურობის, ამბოხისა და სამკვდრო-სასიცოცხლო ბრძოლის შესახებ განძისთვის, რომელიც ეგზოტიკურ კუნძულზეა ჩამარხული. პირველად გამოქვეყნდა 1883 წელს.

წარმტაცი სათავაგდასავლო ისტორია, დაფუძნებული რეალურ მოვლენებზე. ფრანგებისა და ინდიელთა ომის ქარცეცხლში ბრიტანელი ოფიცრის ორი ქალიშვილი შინ დასაბრუნებლად ემზადება. მაგრამ როდესაც კორა, ალისა და მათი მცველი ჯარისკაცები გაცემულნი არიან მკვიდრი ამერიკელი მზვერავის მიერ, მათი ბედი ცბიერ მონადირე "ქორის თვალსა" და მის ორ მეგობარზე - ჩინგაჩგუკსა და უნკასზე, უკანასკნელ მოჰიკანებზეა დამოკიდებული.

პირდაპირი და შეუფერადებელი თხრობა გვიხატავს გემის ქირურგის, ლემუელ გულივერის ოთხ ნიშანდობლივ მოგზაურობას, მათ შორის ერთს - ლილიპუტების მიწაზე, სადაც ექვს–დიუიმიანი მაცხოვრებლები ბინადრობენ; კიდევ ერთს - ბრობდინგნაგში, მიწაზე, სადაც გიგანტებთან შედარებით ადამიანები სრულ უსუსურობად წარმოდგებიან. უბრალო ენით დაწერილი კლასიკა მომხიბვლელობით გამოირჩევა: ბავშვებისთვის ის მხიარულ ფანტასტიკას წარმოადგენს; მოზრდილებისთვის - პოლიტიკური ცხოვრების გონებამახვილურ პაროდიას.

პირდაპირი და შეუფერადებელი თხრობა გვიხატავს გემის ქირურგის, ლემუელ გულივერის ოთხ ნიშანდობლივ მოგზაურობას, მათ შორის ერთს - ლილიპუტების მიწაზე, სადაც ექვს–დიუიმიანი მაცხოვრებლები ბინადრობენ; კიდევ ერთს - ბრობდინგნაგში, მიწაზე, სადაც გიგანტებთან შედარებით ადამიანები სრულ უსუსურობად წარმოდგებიან. უბრალო ენით დაწერილი კლასიკა მომხიბვლელობით გამოირჩევა: ბავშვებისთვის ის მხიარულ ფანტასტიკას წარმოადგენს; მოზრდილებისთვის - პოლიტიკური ცხოვრების გონებამახვილურ პაროდიას.

ზვიგენის კუჭის შიგთავსი ბოთლს შეიცავს, რომელშიც სამ სხვადასხვა ენაზე შესრულებული დაზიანებული წერილია. ერთობლივად ისინი კაპიტან გრანტის ადგილმდებარეობის გასაღებს იძლევა, რომლის გემი "ბრიტანია" ზღვაში დაიკარგა. ლორდი გლენარვანი ცოლთან, ჰარი გრანტის ორ შვილსა და ეკიპაჟთან ერთად კაპიტნის საძებნელად მიერმართება რთულსა და თავგადასავლებით აღსავსე მოგზაურობაში.

“ჯარისკაცი“ პოლიტიკური განცხადება არ გახლავთ, ის არც დოკუმენტური პროზაა, ისტორიული ფაქტების გულგრილი აღწერით, “ჯარისკაცი“ მხატვრული ლიტერატურაა, რომელიც გიამბობთ ერთი ჩვეულებრივი, სოხუმელი ბიჭის ამბავს

1849 წელს დოსტოევსკის ოთხი წლის საკატორღო სამუშაოები მიუსაჯეს სოციალისტურ ჯგუფში მონაწილეობისთვის. რომანმა, რომელიც მან განთავისუფლების შემდეგ დაწერა, ეფუძნებოდა რა კონტრაბანდული გზით გამოტანილ ჩანაწერებს, არა მარტო აღიარება მოუტანა მას, არამედ რუსული ციხის აღწერის ტრადიციაც შექმნა.

დაობლებულ და ჩაგრულ გოგონას თავისი პატრონი, მისთერ როჩესტერი შეუყვარდება, ვის მამულშიც ის პირველ სახლს პოულობს, თუმცა საიდუმლოებითაა აღსავსე, რაც გოგონას შემდგომი თავგადასაველბისკენ უბიძგებს.

"ჯეინ ეარი" დღემდე რჩება ერთ-ერთ უსაყვარლეს ინგლისურ რომანად - ის ეხება ქალის სურვილს, განვლოს ცხოვრება საკუთარი წესებით, ირჩევს რა გამბედაობას შიშის საპირისპიროდ, და პოულობს რა ძალებს სიყვარულსა და თანაგრძნობაში.

ჰერმან მელვილის ეპიკური საგა გვიხატავს აქაბს, გუჩათხრობილსა და ფანტასტიურ კაპიტანს, რომელიც დიდი თეთრი ვეშაპის საძებნელად მოგზაურობას იწყებს. ამ უკანასკნელმა წინამორბედი შეხვედრისას ფეხი დააკარგვინა კაპიტანს. მოგვითხრობს რა აქაბის შურისძიებასა და საბედისწერო მოგზაურობაზე, მელვილი უფრო მეტს გვთავაზობს, ვიდრე აღმაფრენის მომგვრელი სხვა სათავგადასავლო ისტორიები. "მობი დიკი" არის საუკუნო წიგნი, რომელიც ადამიანის სულის უღრმეს სიმებს ეხმიანება.

ჰერმან მელვილის ეპიკური საგა გვიხატავს აქაბს, გუჩათხრობილსა და ფანტასტიურ კაპიტანს, რომელიც დიდი თეთრი ვეშაპის საძებნელად მოგზაურობას იწყებს. ამ უკანასკნელმა წინამორბედი შეხვედრისას ფეხი დააკარგვინა კაპიტანს. მოგვითხრობს რა აქაბის შურისძიებასა და საბედისწერო მოგზაურობაზე, მელვილი უფრო მეტს გვთავაზობს, ვიდრე აღმაფრენის მომგვრელი სხვა სათავგადასავლო ისტორიები. "მობი დიკი" არის საუკუნო წიგნი, რომელიც ადამიანის სულის უღრმეს სიმებს ეხმიანება.

1719 წელს გამოქვეყნებული რომანი, რომელიც ბიბლიის შემდეგ  ყველაზე მეტ ენაზეა ნათარგმნი, დღესაც შთაბეჭდილებას ახდენს მკითხველის წარმოსახვაზე მამაცობის, გამომგონებლობის და სიცოცხლის სიყვარულის დემონსტრირებით უკაცრიელ კუნძულზე ისეთ პირობებში მოხვედრილი ადამიანისა, როგორის წარმოდგენაც კი რთულია. და მაინც, მისი კითხვა დიდი სიამოვნებაა.

პირველად გამოქვეყნებული 1830 წელს, "წითელი და შავი" საყოველთაოდაა მიჩნეული სტენდალის შედევრად.  ახალგაზრდა და ღარიბი გლეხის სოციალურ კიბეზე აღმასვლისა, რასაც ის სიცრუისა და პირფერობის საშუალებით ახერხებს, და დაცემის ფონზე ეს რომანი იმ დროის ღრმა სოციალურ კონფლიქტს ასახიერებს.

1884 წელს დასრულებული რომანი, "ნადირობისას მომხდარი დრამა", ზოგი მკვლევარის აზრით, "ეპოქალური ნაწარმოები კრიმინალური რომანის ისტორიაში", კაშკაშა და დინამიური თხზულებაა დეტექტიური სიუჟეტით, რომელიც ტრაგიკული დასასრულის მქონე დრამატულ მოვლენათა მორევში გვითრევს.

ბიჩერ სთოუს აბოლიციონისტური რომანი 1852 წელს გამოქვეყნდა და მთავარი მამოძრავებელი გახდა ადამიანთა უფლებების შესახებ დებატებისა. გმობა რა მონობის ინსტიტუტს დრამატული ფორმით, ეს მომნუსხველი რომანი მალევე იტაცებს მკითხველს მონებისა და მათი ბატონების სამყაროში.

"დონ კიხოტი", რომელიც პირველ თანამედროვე რომანად ითვლება, დასავლური ლიტერატურის კლასიკაა და უკვე საუკუნეებია საუკეთესო მხატვრულ ნაწარმოებად მიიჩნევა. წიგნი მოგვითხრობს იდალგო ალონსო კიხანოს თავგადასავალს, რომელსაც იმდენი რაინდული რომანი აქვს წაკითხული, რომ ჭკუას კარგავს და რაინდობის აღორძინებას მოისურვებს. ნაწარმოები უბადლო იუმორითაა შეზავებული. გამოქვეყნდა ორ ნაწილად, 1605 და 1615 წლებში.

მე-14 საუკუნის შუაწელს შექმნილი რომანი, რომელშიც ათი პერსონაჟის მიერ ათი დღის განამვლობაში სიყვარულის, ღირსების, ჭკუისა და მოხერხებულობის ამბებია მოთხრობილი, პირველ რიგში შუა საუკუნეებიდან რენესანსისკენ გარდამავალ კულტურულ ღირებულებათა ასახვისათვისაამნიშვნელოვანი და ამ თვალსაზრისით ევროპული ლიტერატურის ეპოქალურ ნაწარმოებს წარმოდგენს.