თარგმანი

„სტამბოლელი ელეფთერია“ 1955 წლის 6-7 სექტემბრის მოვლენების წინ დაწყებულ სიყვარულზე მოგვითხრობს. ამ დროს სტამბოლში ბერძნული უმცირესობის ყველაზე დაუნდობელი დარბევა განხორციელდა. თუმცა წიგნში აღწერილი სასიყვარულო თავგადასავალი ამ ტრაგიკული მოვლენების დასრულებასთან ერთად არ დამთავრებულა. ჭეშმარიტი სიყვარული მთავრდება? თუ ვინმე ამ სიყვარულის კვალს დაადგება, ადგილებს, სიმღერებს, ძველ მეგობრებსა და ძველ სტამბოლს, ნაცნობებს იპოვის, მაშინ – არა! 

აიშე ქულინის რომანი „სტამბოლის ბოლო მატარებელი“ (Nefes Nefese – თურქულად ნიშნავს სირბილისგან გამოწვეულ გახშირებულ სუნთქვას, ამიტომ თითქმის ყველა უცხო ენაზე ის ითარგმნა, როგორც „სტამბოლის ბოლო მატარებელი“), რომელმაც დაიმსახურა იტალიის ერთ-ერთი პრესტიჟული ჯილდო Premio Roma. რომანს საფუძვლად უდევს ნამდვილი ამბავი, რომელიც ეხება ჰოლოკოსტის დროს თურქი დიპლომატების მიერ თურქი ებრაელების გადარჩენის ისტორიას. მოვლენები ვითარდება მეორე მსოფლიო ომის დროს თურქეთში, საფრანგეთში, კაიროსა და ევროპის სხვადასხვა ქალაქებში და ასახავს ოსმალეთის იმპერიის ერთ-ერთი ბოლო მინისტრის ქალიშვილისა და ებრაელი ბიჭის სიყვარულის ისტორიას.

რომანი „მისხალი ერთგულება“ მოგვითხრობს ჩაუშესკუს დიქტატურის პერიოდში სიმდიდრისკენ დაუოკებელი ლტოლვით შეპყრობილი მამაკაცის ამბავს, რომელიც საყვარელ ქალს მილიონების შოვნას ანაცვალებს. იანკუ – გაზულუქებული და ჯიბესავსე სასტიკი საქმოსანი; აკილინა, ულამაზესი ახალგაზრდა ქალი, დაუცველი, მაგრამ ამაყი და მებრძოლი, და იტალიელი ბიზნესმენი, რომელიც ნავთობისა და დოლარების მორევში ადამიანობის, სულიერების შენარჩუნებას ცდილობს. თუმცა ის გარემოებათა ტყვეა, იმასაც აღიარებს, რომ ეს მისი ცხოვრებაა, რომელიც განუსაზღვრელი შესაძლებლობების კარს უხსნის. ფული მისთვის ყველაფრის გასაღებია, ყველა დაბრკოლების გადალახვის, ცხოვრებით ტკბობის საშუალება და ამისთვის ბევრი რამის დათმობა უწევს, უპირველესად კი სიყვარულის. დიახ, ეს არის კომპრომისებით აღსავსე ცხოვრება, ბოროტებასა და ძალადობასთან შეგუება, მაგრამ მას სულში მაინც დარჩა სუსტად მოკიაფე წერტილი – მისხალი ერთგულება, რომელმაც მაშინ იხსნა, როცა არ ელოდა.

ჩუმად და გესლიანად წარმოთქმული წინადადება იუბილეზე გულის ინფარქტს და სისხლისღვრას იწვევს. რადგან ათეული წლების წინ, ომის ბოლოს ორი პატარა ძმის მეკლენბურგიდან გაქცევისას რაღაც მოხდა, რასაც რომანის გმირები ვერც ივიწყებენ და ვერც პატიობენ ერთმანეთს და შვეიცარიულ-გერმანულ ოჯახში, რომლის ამბავსაც გვიყვება რომანი, ერთ უბედურებას მეორე მოსდევს. რომანი „ვოდი“ მოგვითხრობს სხვადასხვა ეპოქებზე, მოქმედება გერმანიასა და შვეიცარიაში ვითარდება, მწერალი იყენებს სხვადასხვა რეგიონების დიალექტს და გვიყვება საინტერესო ამბებს მთელი სამყაროს შესახებ: სტამბის შესახებ მეკლენბურგში, საათების მანუფაქტურაზე შვეიცარიაში, საიდუმლო ლოჟებსა და ხელოვანების წრეებზე, ნაცისტებსა და მათ მოწინააღმდეგეებზე, ბურჟუაზიის წარმომადგენლებსა და Hell‘s Angels–ის წევრებზე, სიმხდალესა და სიმამაცეზე, ომსა და დევნაზე, საიდუმლოებზე, ტყუილებზე, სიკვდილსა და ახალ დასაწყისზე. და რომანში მუდმივად ჩნდება სათაურის პროტოტიპი ვოდი, ველური მონადირე ჩრდილოეთ გერმანული თქმულებიდან, რომელზეც დაუსჯელად ვერ იხუმრებ, რადგან მთელი ცხოვრების მანძილზე არ დაგანებებს თავს . . .

პოეტი და ჯარისკაცი, მებრძოლი და მომხიბვლელი, სირანო დე ბერჟერაკი, უიმედოდ არის შეყვარებული როქსანაზე, პარიზის ყველაზე ლამაზ ქალზე. მაგრამ არის ერთი დიდი პრობლემა – მას საოცარი ზომის ცხვირი აქვს და მიაჩნია, რომ როქსანა ვერასოდეს თანაუგრძნობს მის განცდებს. ასე რომ, როდესაც ის აღმოაჩენს, რომ სიმპათიური, მაგრამ ენაბრგვილი კრისტიანიც როქსანაზეა შეყვარებული, გულუხვი სირანო დახმარებას სთავაზობს, წერს რა ახალგაზრდა მამაკაცისთვის სიყვარულის გამომხატველ წერილებს. მიხვდება ოდესმე როქსანა, ვინ უყვარს სინამდვილეში?

როსტანის „სირანო დე ბერჟერაკი“ (1897), რომლის მოქმედება ლუი XIII-ის მეფობის დროს ვითარდება, თავისი დროის ერთ-ერთი უდიდესი თეატრალური წარმატება იყო და დღემდე ინარჩუნდებს პოპულარულობას თავისი დრამატული ძალით და, უპირველეს ყოვლისა, უპასუხო სიყვარულის რთული და რომანტიული ისტორიით.

„ჯუჯა“ (1944) ბრწყინვალე იგავია, რომელშიც ზოგადი სახით არის მოხაზული კაცობრიობის უმთავრესი მანკიერებები, ამბავს კი თვითონაც ბოროტი ჯუჯა გადმოგვცემს. ამ რომანში ყოველი პერსონაჟი სხვადასხვა მანკიერებასა და სისუსტეს უჩვენებს, ამასთან, ეს ყველაფერი ისე ხდება, რომ ჩვენ ცხადად დავინახოთ საკუთარი მიდრეკილება ამ მანკიერებებისადმი.

„ლევიანნი“ (ძვ. ბერძ. Λευιτικόν, Leuïtikón; ებრაული: וַיִּקְרָא, Vayyīqrāʾ) – ხუთწიგნეულის და ბიბლიის მესამე წიგნი, რომელიც ძირითადად სხვადასხვა კანონებისა და დანაწესების აღწერისგან შედგება.

ფრანსუა მორიაკის შედევრი და ერთ-ერთი უდიდესი კათოლიკური რომანი, „ტერეზა დეკეირუ“ არის უიღბლოდ გათხოვილი ახალგაზრდა ქალის შემზარავი ისტორია, რომელსაც სასოწარკვეთილება მკვლელობაზე ფიქრისკენ უბიძგებს. მორიაკი სულიერი იზოლაციისა და სასოწარკვეთის დაუვიწყარ პორტრეტს ხატავს, მაგრამ ასევე დრამატიზირებს შენდობის, წყალობისა და გამოსყიდვის რთულ რეალობას. რომანის მოქმედება ბორდოს გარეთ, გაუსაძლისი სიცხისა და მოულოდნელი ქარიშხლების რეგიონში ასახავს ტერეზას შინაგან სამყაროს, ფიგურისა, რომელიც თაობების განმავლობაში იპყრობდა მკითხველთა წარმოსახვას.

გამოსვლის წიგნი (ძველი ბერძნულიდან: Ἔξοδος, რომანიზებული: Éxodos; ებრაული: שְׁמוֹת Šəmōṯ, „სახელები“) არის ბიბლიის მეორე წიგნი. ის მოგვითხრობს გამოსვლის ამბავს, რომელშიც ისრაელიანები ტოვებენ მონობას ბიბლიურ ეგვიპტეში იაჰვეს ძალის წყალობით, რომელმაც ისინი თავის ხალხად აირჩია.

„დაბადება“ არის ებრაული ბიბლიისა და ქრისტიანული ძველი აღთქმის მთავარი წიგნი, რომელშიც გადმოცემულია სამყაროს შექმნისა და კაცობრიობის უადრესი ისტორია, ასევე ისრაელის წინაპრებისა და ებრაელი ხალხის წარმოშობის ამბავი.

ცნობილი ფსიქოანალიტიკოსი და სოციალური ფილოსოფოსი, ერიხ ფრომი, მილიონობით მამაკაცსა და ქალს დაეხმარა მდიდარი და პროდუქტიული ცხოვრების მიღწევაში სიყვარულის ფარული შესაძლებლობების განვითარებით. ამ საოცრად გულწრფელ და ობიექტურ წიგნში ის იკვლევს გზებს, რომლებითაც ამ არაჩვეულებრივ ემოციას თქვენი ცხოვრების მთელი მიმდინარეობის შეცვლა ძალუძს.

ფროიდს არასოდეს შეუქმნია რეალური სახელმძღვანელო. მაგრამ „ფსიქოანალიზის შესავალი“ უდავოდ ყველაზე ახლოს არის ასეთ ტექსტთან. ფსიქიკური პროცესების მის მიერ აღმოჩენილი ძირითადი კანონები, განსაკუთრებით, არაცნობიერი, ნაბიჯ-ნაბიჯ არის ახსნილი მრავალი შედარების, ამბისა და სამედიცინო ისტორიის ამონარიდის გამოყენებით ფსიქოანალიტიკური კვლევის სამ კლასიკურ მიმართულებაზე დაყრდნობით – ესენია შეცდომები, სიზმრები და ნევროზული სიმპტომები. ხიბლი, რომელიც, როგორც ამბობენ, ფროიდის ლექციების სტილს ახასიათებდა, ნაბეჭდ ტექსტსაც მსჭვალავს: იმდროინდელ მსმენელთან გამართული დიალოგი დღესაც ცოცხლად იკითხება. ფაქტობრივად, „შესავალი“, მისი აზროვნების ყველაზე მნიშვნელოვანი პროდუქტი, დღემდე რჩება ფსიქოანალიზის დამფუძნებლის ყველაზე მოთხოვნად ნაშრომად.

ბუნებრივი ძალების თამაშში ჩაბმული სოფლის ხალხის ეს ისტორიები უბრალოდ მათი სამყაროს მოვლენების შინაგანი კვლევა არ არის. ისინი უფრო დიდ მიზანს ისახავს – აჩვენოს ადამიანების ქმედებები რეალობის ფართო თვალსაზრისით.

თავდაპირველად იაკ ინდიელთა სულიერ ლიდერთან, დონ ხუან მატუსთან, ჰალუცინაციების გამომწვევი მცენარეების ცოდნის გამო შეხვედრის შემდეგ, ბესტსელერის ავტორი კარლოს კასტანედა მთლიანად ჩაეფლო მაგის ჯადოსნურ სამყაროში. შამანთან პირველი შეხვედრიდან ათი წლის შემდეგ კასტანედა თავის ჩანაწერებს სწავლობს და ხვდება იმას, რაც დონ ხუანმა მთელი ამ ხნის განმავლობაში იცოდა – რომ ეს მცენარეები მხოლოდ საშუალებაა ალტერნატიული რეალობის გასაგებად, რომელსაც ადამიანი დამოუკიდებლად ვერ მოიცავს.

„რა უნდათ ადამიანებს ჩემგან?! რატომ დამდევენ?! ასე მკაცრები რად არიან? მე ხომ ერთი ჩვეულებრივი მსახიობი ვარ!“ - ამ სიტყვებით მთავრდება კლაუს მანის ცნობილი რომანი „მეფისტო“. სიტყვებს რომანის მთავარი გმირი ჰენდრიკ ჰეფგენი წარმოთქვამს სასოწარკვეთილების წუთებში. მას მართლაც ვერაფერს უსაყვედურებ. გამორჩეული ნიჭის მქონე მსახიობია, რომელიც თავბრუდამხვევ კარიერას იკეთებს. ამis მისაღწევად ჰენდრიკ ჰეფგენს არ უწევს იმ უამრავ დანაშაულში მონაწილეობის მიღება, რომელსაც ნაციონალ-სოციალისტური რეჟიმი სჩადის. პირიქით, საუკეთესო მეგობარს საკონცენტრაციო ბანაკიდანაც კი იხსნის. მაშ რატომ სტოვებს სახელგანთქმულ მსახიობს ნელ-ნელა ყველა მისთვის ღირებული ადამიანი? კეთილი საქმეები, რომლებსაც სჩადის, სიკეთის გულწრფელი სამსახურია თუ რამე გათვლა? ვინ არის სინამდვილეში ჰენდრიკ ჰეფგენი, იგივე მეფისტო? ხელისუფლების მაამებელი ტაკიმასხარა თუ ნაცისტური რეჟიმის წინააღმდეგ ფარულად მოქმედი გმირი? 

დავიდ რიკარდომ ეკონომიკური თეორია დახვეწილობის არნახულ დონემდე აამაღლა. მის მიერ კლასიკური სისტემის მკაფიო და თანმიმდევრული განსაზღვრა მოიცავდა კლებადი შემოსავლისა და ეკონომიკური რენტის პრინციპების საფუძვლებს, რამაც შექმნა დოქტრინები, რომლებიც დღეს ცნობილია როგორც განაწილების თეორია და საერთაშორისო ვაჭრობის ანუ შედარებითი უპირატესობის თეორია. რიკარდოს სისტემა კვლავაც ახდენს გავლენას თანამედროვე ეკონომიკურ აზროვნებაზე, ხოლო „პოლიტიკური ეკონომიის და დაბეგვრის საფუძვლები“ აუცილებელი საკითხავია სოციალურ მეცნიერებათა შემსწავლელებისთვის.