„შემეცნების ფილოსოფია და თეორია“ შესტოვის ღრმა და შეუდარებლად ორიგინალური ექსკურსია წარსულში, როგორც ყოველთვის, სხვა ფილოსოფიურ სისტემათა მიუკერძოებელი და განყენებული კვლევა-შესწავლის ფონზე, შექმნილი 1912 წელს.
კრებულში თავმოყრილია გიორგი ერისთავის სამი კომედიური ჟანრის პიესა, აგებული სოციალურ მოტივებზე: "გაყრა", "დავა" და "ძუნწი", რომლებშიც გაქირდულია დაცემული და გონებრივად გაღატაკებული ქართული თავადაზნაურობა და ლიტერატურაში პირველად არის ნაჩვენები სავაჭრო კაპიტალის წარმომადგენელთა ახლად აღმოცენებული კლასი.