„შემეცნების ფილოსოფია და თეორია“ შესტოვის ღრმა და შეუდარებლად ორიგინალური ექსკურსია წარსულში, როგორც ყოველთვის, სხვა ფილოსოფიურ სისტემათა მიუკერძოებელი და განყენებული კვლევა-შესწავლის ფონზე, შექმნილი 1912 წელს.
წინამდებარე სახელმძღვანელოში წარმოდგენილი ფსიქოლოგიის ისტორიის კურსის უდიდესი მნიშვნელობა ისაა, რომ ამ საგნის შინაარსი არსებითად გვევლინება იმ კულტურის საფუძვლად, რომელსაც აუცილებლად უნდა ფლობდეს ნებისმიერ სფეროში მომუშავე ფსიქოლოგი. სახელმძღვანელოს წაკითხვის შედეგად მკითხველი განსხვავებულად გაიაზრებს „პროგრესის“ ცნებას. პროგრესის გაგება იმ აზრით, რომ ახალი ცოდნა ხარისხობრივად უკეთესია ძველზე, შესაძლოა ტექნიკურ და არა სოციალურ მეცნიერებებში. მართლაც, დღეს კაცობრიობამ ზედმეტად ბევრი იცის ატომის, ადამიანის ნერვული სისტემის და ა.შ. შესახებ, მაგრამ ძველბერძენ და რომაელ ფილოსოფოსთა და ფსიქოლოგთა ღვაწლი თანამედროვე მეცნიერების მიერ შექმნილ შრომებზე არანაკლებ მნიშვნელოვანი და საინტერესოა. აქედან გამომდინარე, სახელმძღვანელოს სტრუქტურაც ამ პრინციპითაა აგებული. ფსიქოლოგიის ისტორია მკითხველს არამხოლოდ ფაქტებს აცნობს, არამედ აზროვნებასაც ასწავლის, უვითარებს ცალკეული ფსიქოლოგიური მოვლენისა თუ კონცეფციის გაგებისა და ადეკვატურად შეფასების უნარებს.
სახელმძღვანელოს მიზანია სტუდენტებს საფუძვლიანად მიაწოდოს ინფორმაცია თანამედროვე სოციალური ფსიქოლოგიის ძირითადი საკითხების შესახებ, რომლებიც საინტერესოდ და თავისებურად გაშლილია ისეთ თემატიკაში, როგორიცაა ადამიანი და სოციუმი, პიროვნების სოციალიზაცია, „მე“-კონცეფცია, კომუნიკაცია და კარიერა, კონფლიქტი, ქცევითი ბარიერები, ოჯახი და აღზრდის სტილები, აგრესია, კულტურა და ქცევა, ჯგუფი და ჯგუფური ეფექტები, ლიდერობა და ა.შ. სახელმძღვანელოში გამოკვეთილია სტუდენტის აქტიური სწავლის როლი და გამომდინარე აქედან, ნაშრომი გაჯერებულია პრაქტიკული სამუშაოებით, სავარჯიშოებითა და კვლევაზე აგებული მაგალითებით.