დრამატურგია

სემეულ ბეკეტის ამ მინიატურულ პიესაში, რომელიც მხოლოდ 7 წუთს გრძელდება და სიმბოლოებითა და მეტაფორებითაა აღსავსე, მის დრამატურგიულ ნაწარმოებთაგან განსხვავებით სამი პერსონაჟია, რომელიც მხოლოდ რამდენიმე ფრაზით და კომენტარითაა შემოფარგლული. მიუხედავად ასეთი მინიმალისტური მიდგომისა, მრავალი კრიტიკოსის აზრით პიესა ბეკეტის ერთ-ერთ ყველაზე სრულყოფილ ნაწარმოებადაა მიჩნეული. პრემიერა შედგა 1966 წლის 14 იანვარს ბერლინის Schillertheater-ში.

"ეჰ ჯო" სემულე ბეკეტის მიერ 1965 წელს შექმნილი ტელეპიესაა, რომლის თემატიკა, სჯობს, ალბათ თვით ბეკეტის სიტყვებით გადმოვცეთ: "მოგონებები კლავს. ამგვარად, თქვენ არ უნდა იფიქროთ კონკრეტული მოვლენების შესახებ, ან უმალ უნდა იფიქროთ, რადგან თუ ასე არ მოიქცევით, არსებობს საფრთხე მათი აღმოჩენისა თქვენს გონებაში. ანუ თქვენ უნდა იფიქროთ მათ შესახებ მცირე ხანს, კარგა ხანს, სანამ ისინი  სამუდამოდ არ დაინთქმებიან მიწის ქვეშ. ასეთია წესი."

ეს პიესა თანამედროვე საზოგადოების მდგომარეობის ჩვეულებრივი პოლიტიკური კომენტარი იქნებოდა, თუკი ენასა და რეალობას შორის დამოკიდებულებას არ დავაყენებთ ეჭვქვეშ, რაც ამ ერთაქტიან პიესაში წინა პლანზეა წამოწეული.

"უფრო ძლიერი" სტრინდბერგის ერთაქტიან ფსიქოლოგიურ პიესათა რიგს ეკუთვნის, რომელშიც ორი მანდილოსანი საუბრობს ერთმანეთთან, უფრო სწორად, ერთი საუბრობს, მეორე კი მხოლოდ ისმენს და ჟესტიკულაციით ავლენს თავის მყოფობას, ანუ პიესა დრამატული მონოლოგის ნიმუშია. პრემიერა შედგა 1889 წელს.

"დედა კურაჟი და მისი შვილები" თანამედროვე თეატრის ერთ-ერთ უდიდეს დრამატულ ნაწარმოებადაა მიჩნეული და ბერტოლტ ბრეხტის ყველაზე მგზნებარე და ფუნდამენტურ განცხადებას წარმოადგენს ომის წინააღმდეგ. პიესის მოქმედება მე-17 საუკუნეში მიმდინარეობს და აგებულია ანა ფირლინგის ("დედა კურაჟი"), მოხეტიალე მოვაჭრის გარშემო, რომელიც თავის ფურგონსა და შვილებს ევროპის რელიგიური ომების ქარცეცხლში დაატარებს.

ამ პიესაში კორუმპირებული კომერსანტის ვაჟი მამის ორპირობას ამხელს, მაგრამ იმავდროულად ანადგურებს ადამიანებს, რომელთა ხსნა აქვს მიზნად დასახული. გრეგერს ვერლე აიძულებს თავის მეგობრებს, ეკდალებს, რომ სიმართლე აღიარონ საკუთარი ცხოვრების შესახებ, თუმცა ეს სიმართლე მხოლოდ დამატებით ჭრილობებს აყენებს მათ. პიესაში დაჭრილი იხვი ამ ოჯახისა და, შესაძლოა, იბსენის ყმაწვილური იდეალიზმის განქარვების სიმბოლოს წარმოადგენს.

გრაფ ალმავივას ახალგაზრდა ობოლი როზინა შეუყვარდება და მზად არის ყველაფერი გააკეთოს, რათა ბართოლოს გამოგლიჯოს ხელიდან, მის მოხუც მეურვეს, რომელსაც ასევე სურს როზინას შერთვა. ცდილობს რა გეგმის ფარულად განხორციელებას, გრაფი ხვდება ფიგაროს, ხუმარასა და მაჭანკალს, რომელიც ჩანაფიქრის განხორციელებაში ეხმარება.

იონესკოსთვის დამახასიათებელ აბსურდულ სიტუაციაში აკადემიკოსს საბაკალავრო გამოცდის ჩაბარება უწევს, რომელსაც ვერ აბარებს და მრავლობით მიზეზებს ეძებს თავის გასამართლებლად. პიესის პრემიერა 1966 წლის 14 მარტს შედგა თეატრ "ოდეონში".

მეორე მსოფლიო ომის პერიოდში დევნილობისას დაწერილი პიესა ძველ ჩინურ ლეგენდასთანაა კავშირში, რომელშიც ორი ქალი ერთსა და იმავე ბავშვზე აცხადებს პრეტენზიას. გაიძვერა მოსამართლე აზდაკის წყალობით ამბავს კეთილი დასასრული აქვს.

მოლიერის ერთ-ერთი ყველაზე საკამათო პიესა, ტარტიუფი, პირველად 1664 წელს დაიდგა. ესაა ოჯახის უფროსის, ორგონის ისტორია, რომელიც ტარტიუფის გავლენის ქვეშაა მოქცეული, თვითმარქვიასი, რომელიც ღვთისმოსავად აჩვენებს თავს და ღვთის სახელით საუბრობს.

მშობლები მალხაზისა და ელიკოს დაქორწინებაზე თანხმდებიან, თუმცა დამოუკიდებელ ელიკოს ნიკო უყვარს... და მაინც, მალხაზის ცოლობას თანხმდება, მაგრამ ქორწილი ვერ უნდა შედგეს, რადგან ელიკო და მალხაზი ნათესავები არიან.

"პატარა ეიოლფი" არის პიესა ცალი ფეხით პარალიზებული პატარა ბიჭისა და მისი ოჯახის, ალმერსების შესახებ. პიესის დასაწყისში ეიოლფის მამა, ალფრედი, მთაში მოგზაურობიდან ბრუნდება, სადაც მან უარი თქვა წიგნზე მუშაობაზე, რათა შვილის აღზრდისათვის მეტი დრო დაეთმო. 1894 წელს შექმნილი პიესა იბსენის ერთ-ერთ კლასიკურ და ტრაგიკულ დრამად ითვლება.

ბიორნსონის ისტორიული დრამა შოტლანდიის მეფე ჯეიმს მეხუთის ერთადერთი კანონიერი შვილის, შოტლანდიის დედოფალ მარიამ სტუარტის მეფობას, საეკლესიო დავასა და ტახტისთვის ბრძოლას ეხება, ვიდრე მარიამის მიერ გადადგომამდე ვაჟიშვილის სასარგებლოდ.

"ანტონიოსი და კლეოპატრა" უილიამ შექსპირის ცნობილი ტრაგედიაა, რომლის საფუძვლად რომაელი მხედართმთავრის, ტრიუმვირატის წევრის, მარკუს ანტონიოსისა და ეგვიპტის დედოფალ კლეოპატრას საოცარი და დრამატიზმით აღსავსე, საბედისწერო სიყვარულის ისტორია დევს. პირველად შესრულდა 1607 წელს.

ახლად დაქვრივებული ბეატრიჩე რიკერტი ვერ ინელებს მეუღლის გარდაცვალებას და პარადოქსულ აზრამდე მიდის - სურს თავი მოიკლას და თავის ქმარს შეუერთდეს, მაგრამ პრობლემა იქმნება: ვერავინ ამბობს, სად შეიძლება იყოს ალფონსო, სამოთხესა თუ ჯოჯოხეთში.

ორი იდენტური პერსონაჟი, დიურანი და დიუპონი უკიდურესად სიმეტრიულად კამათობს ერთმანეთთან პუბლიკისთვის უცნობ საგანზე. შემოდის მარტენი, შემდეგ მშვენიერი ქალბატონი, რომელსაც სამივე თავის საცოლედ მიიჩნევს. ამ საფუძვლით ჩხუბი იწყება, რომელშიც დაზარალებული ქალბატონი გამოდის. სცენის ბოლოს ის ახერხებს მოჩხუბართათვის თავის დაღწევას და პუბლიკას მიმართავს სიტყვებით: "დიახ, ქალბატონებო და ბატონებო, მე სრულებით გეთანხმებით. ეს ტოტალური სისულელეა."