დრამატურგია

რა მოხდებოდა, ადამიანმა რომ საკუთარი სიკვდილის თარიღი იცოდეს? შეიცვლებოდა მისი ცხოვრება? თუ შეიცვლებოდა, რა მიმართულებით? უკეთესობისკენ თუ უარესობისკენ? და საერთოდ, რას ნიშნავს სიკვდილი შემოქმედი ადამიანისთვის? ეს პიესა ამ ყველაფრის შესახებაა.

რეალური ამბებით ჩახატული დიალოგები, ზღაპრები და მითები. ყველაფერი, რაც ამ წიგნშია მოცემული, მოსმენილია ჩვეულებირვი ადამიანებისგან, რომლებიც 1993-2000 წლებში ცდილობდნენ გადარჩენილიყვნენ და თან არ დაეკარგათ ის მნიშვნელოვანი ძარღვი, რაზეც ადამიანობა და ადამიანური ურთიერთობები იყო აწყობილი. თქვენს წინაშეა წიგნი სადაც ყოფითი სასტიკი რეალობა, უსამართლობა, მკვლელობები, უბრალო ადამიანების აბუჩად აგდება, სხვადასხვა ფორმითაა გადმოცემული. აქ ადამიანები არ ებრძვიან რეალობას, ისინი იბრძვნიან თვითგადარჩენისათვის, პირველ რიგში სულიერად და ფსიქოლოგიურად და შემდგომ ფიზიკურად. ისინი ამისთვის იყენებენ ყველაზე უებარ საშუალებას, საკუთარ გრძნობებს, რწმენას, ფანტაზიას და მომავლის იმედს, როს გარეშეც შეუძლებელია ცხოვრება. ცხოვრება და არა არსებობა.

ციხე, ზონა, კრიმინალური სამყარო, ფულთან დაკავშირებელი მკვლელობა, რომლის გამოძიებასაც აწრიალებული ქურდები იწ-ყებენ

წიგნში შესულია სხვადასხვა ჟანრის მოთხრობა, გამსჭვალულია იუმორით, ტრაგიზმით და ასევე საჭირბოროტო სოციალურ-ფსიქოლოგიური თემატიკით. ჟანრების მრავაფეროვნების მიუხედავად მოთხრობები განკუთვნილია 12-იდან ზევით ასაკის მკითხველისათვის, რადგან იქ ასახული პრობლემები, საკითხები და თემატიკა მნიშვნელოვნად პასუხობს მკითხველის ამ დიდი ასაკობრივი პლასტის გრძნობებს, ინტერესებს და შეხედულებებს.

„ზამთრის ზღაპარი“ (1623) არის სიცილიის მეფის, ეჭვიანი ლეონტეს ამბავი, რომელსაც შეცდომით მიაჩნია, რომ მისი ახალშობილი ქალიშვილის, პერდიტას, მამა სინამდვილეში მისი საუკეთესო მეგობარი, ბოჰემიის მეფე პოლიქსენესია. ის ამაოდ ადანაშაულებს თავის ცოლს ჰერმიონეს ღალატში, ჰერმიონე კვდება, ხოლო ჩვილ პერდიტას მწყემსებს აძლევენ აღსაზრდელად, სანამ ნაკლებად სავარაუდო მოვლენების შედეგად, ის თექვსმეტი წლის შემდეგ არ შეხვდება ლეონტეს.

პოეტი და ჯარისკაცი, მებრძოლი და მომხიბვლელი, სირანო დე ბერჟერაკი, უიმედოდ არის შეყვარებული როქსანაზე, პარიზის ყველაზე ლამაზ ქალზე. მაგრამ არის ერთი დიდი პრობლემა – მას საოცარი ზომის ცხვირი აქვს და მიაჩნია, რომ როქსანა ვერასოდეს თანაუგრძნობს მის განცდებს. ასე რომ, როდესაც ის აღმოაჩენს, რომ სიმპათიური, მაგრამ ენაბრგვილი კრისტიანიც როქსანაზეა შეყვარებული, გულუხვი სირანო დახმარებას სთავაზობს, წერს რა ახალგაზრდა მამაკაცისთვის სიყვარულის გამომხატველ წერილებს. მიხვდება ოდესმე როქსანა, ვინ უყვარს სინამდვილეში?

როსტანის „სირანო დე ბერჟერაკი“ (1897), რომლის მოქმედება ლუი XIII-ის მეფობის დროს ვითარდება, თავისი დროის ერთ-ერთი უდიდესი თეატრალური წარმატება იყო და დღემდე ინარჩუნდებს პოპულარულობას თავისი დრამატული ძალით და, უპირველეს ყოვლისა, უპასუხო სიყვარულის რთული და რომანტიული ისტორიით.

„ველბის ცხოვრება“ – ეს არის პიესა რეალური პიროვნების, იტალიელი მხატვრისა და პოეტის, პიერჯორჯო ველბის ბრძოლის შესახებ სიკვდილის უფლებისთვის, რაც საბოლოოდ, მიუხედავად რომის ეკლესიის დიდი წინააღმდეგობისა, ამ უფლების მოპოვებით დასრულდა.

პატარა მათხოვარ გოგონას, რომელსაც საზოგადოების საშიშ ფენასთან უწევს ცხოვრება, სრულიად წართმეული აქვს არჩევანის გაკეთების უფლება, რის გამოც ის უბრალოდ მიყვება ცხოვრებას იმედით, რომ მომავალში აღარ დაიტანჯება ისე როგორც ბავშვობაში. ერთ დღეს ხვდება ერთ, ძალზედ უცნაურ თანატოლ ბიჭს, რომელიც არაა წინააღმდეგი მათხოვარ გოგონასთან დროის გატარების... მაგრამ ასეთი დროის ტარება, სახიფათო ხდება როგორც ბიჭისათვის, ისევე გოგონასთვის.

"მედეა" - სენეკას პირველი ტრაგედიაა, რომელიც ქართულად ითარგმნა. სიუჟეტი შემოიფარგლება კორინთოში დატრიალებული უბედურების ერთი დღით, თუმცა ტრაგედიას ფონად გასდევს არგონავტების მითის უმნიშვნელოვანესი ეპიზოდები. ტრაგედიის მოქმედება იწყება მას შემდეგ, რაც მედეა შეიტყობს თავზარდამცემ ამბავს: კრეონს სურს იასონი მედეას დააშოროს და საკუთარი ასული შერთოს ცოლად, ხოლო თავად მედეა კორინთოდან გააძევოს.

ელინური სამყაროს დრამატურგთა დიდებულ სამეულში ევრიპიდე ქალთა სახეების ვირტუოზული წარმოჩენით გამოირჩევა. ამ თვალსაზრისით ,,მედეა" განუმეორებელია, რადგანაც მის ხასიათში მთელი სიმძაფრით აისახა თავად ავტორის მისწრაფება, რაც შეიძლება ღრმად შეეღწია ადამიანის სულიერ სამყაროში და შეეძრა იგი. ქალთა სახეების გალერეაში მედეა დამკვიდრდა არა თავისი სიწმინდითა და სათნოებით, არამედ ხასიათის სიძლიერით.

ითვლება, რომ სოფოკლეს ტრაგედიათა შორის "აიასი" უადრესია. „აიასი“ მოგვითხრობს გმირთა ეპოქის უდიდეს აქაველ გმირზე, რომელიც ძლიერებითა თუ კეთილსახოვნებით მხოლოდ აქილევსს ჩამოუვარდება. ტრაგედიაში მრავლისმომცველი და მარად აქტუალური პრობლემებია ასახული,  სოფოკლეს პოეტურმა გენიამ კი აიასის თვითმკვლელობა მსოფიოს ლიტერატურის ერთ-ერთ ყველაზე ტრაგიკულ მოვლენად აქცია.

ევრიპიდეს შემოქმედების მნიშვნელოვანი ნაწილი სამშობლოს სიყვარულის თემას ეძღვნება. ევრიპიდეს შემოქმედების უმთავრეს თავისებურებად მისი თანამედროვეობა სახელდება, რაც უპირველეს ყოვლისა გამოვლინდა ტრაგედიებში ჰეროიკულ-პატრიოტული მოტივების მომძლავრებით, ანტიკური დემოკრატიის არასრულყოფილებისა თუ რელიგიური კრიზისის გაცნობიერების წარმოსახვით. ამ განცდით არის დაწერილი ტრაგედია „მავედრებელი ქალები“, რომელსაც მისი ჰიპოთესისის ავტორმა „ათენის ენკომიონი“ („სადიდებელი“) უწოდა.

პიესა შექმნილია 1605-06 წლებში და მოგვითხრობს ბრიტანეთის ლეგენდარული მეფე ლირის ისტორიას, რომელმაც წლების მიწურულს სამ ქალიშვილს შორის სამეფოს განაწილება გადაწყვიტა.

ორესტე, რომელმაც დედა მოაკვდინა, რათა შური ეძია მამისათვის, ერინიებისგან თავს დელფოს ტაძარში იცავს, შემდეგ კი ათენს მიაშურებს, სადაც არეოპაგი, ათენას პოზიციის წყალობით, მას ამართლებს. ერინიათა გულის მოსაგებად ათენის მცხოვრებლები მათ საპატივცემულოდ ახალ კულტს ამკვიდრებენ, როგორც "მოწყალე ღვთაებებისა".

"ფილოქტეტესი" ერთადერთია სოფოკლეს ტრაგედიათაგან, რომლის სცენაზე პირველად წარმოდგენის თარიღი ზუსტადაა ცნობილი: ძვ. წ 409 წ-ის გაზაფხული. ეს ტრაგედია დრამატურგმა თავისი ცხოვრების მიწურულს დაწერა და იმ პრობლემას შეეხო რაც მას თავისი ცხოვრების მანძილზე აწუხებდა. რა არის მთავარი ადამიანისთვის - ზნეობრივი სიწმინდე, თანდაყოლილი ღირსების შეულახაობა, თუ საზოგადოებრივი სიკეთით შენიღბული ცხოვრებისეული პრაგმატიზი.

„ტროელი ქალები“ ევრიპიდეს ტრაგედიათაგან გამოირჩევა ადამიანურ განცდათა წარმოჩენის გასაოცარი სიმძაფრით. კომპოზიციურად იგი შედგება რამდენიმე ეპისოდიონისგან, რომლებშიც წარმოდგენილია გამარჯვებულ ბერძენთა მიერ დატყვევებულ, სრულიად უდანაშაულო ქალთა მწუხარება. სიუჟეტი დრამატურგიულად არ არის რთული, მაგრამ ევრიპიდეს გასაოცარმა ხელოვნებამ დრამა, რომელიც აგებულია მხოლოდ და მხოლოდ ტანჯვის პათოსზე, ისეთი მრავალმხრივი და ზოგადსაკაცობრიო გახადა, რომ იგი თავისი სიღრმითა და მაღალმხატვრულობით დღესაც არ კარგავს მნიშვნელობას.