ფსიქოლოგია

საზოგადოების შემდგომი ჰუმანიზაციის პროცესს ბევრად შეუწყობს ხელს ფილოსოფიისა და ეთიკის პრობლემატიკის გახსენება-შესწავლა, რათა აღადგინოს ერთ დროს თითქმის მიღწეული წონასწორობის, ანუ - გრძნობა-გონების ჰარმონიულობისაკენ სწრაფვის საყოველთაო პრინციპი. ამ რწმენით ვთავაზობთ საზოგადოებას ქართველი ეთიკოსის პროფესორ გელა ბანძელაძის „ეთიკის“ მოკლე შინაარსს და ზოგიერთი თანამედროვე „ჰუმანისტური ფსიქოლოგიის“ წარმომადგენელთა ეთიკურ-ფსიქოლოგიურ თვალსაზრისებს (ალტერნატიულ ეთიკას და ფსიქოლოგიას), რომელთა შორის თანამშრომლობა, მხოლოდ უმნიშვნელო წინააღმდეგობების მიუხედავად, სულაც არ არის ძნელი!

ერთ-ერთი ყველაზე ცნობილი სამოტივაციო წიგნი მსოფლიო ისტორიაში, "როგორ მოვიპოვოთ მეგობრები და როგორ ვიმოქმედოთ ადამიანებზე", 1936 წელს პირველად გამოქვეყნების შემდეგ 15 მილიონ ეგზემპლარზე მეტია გაყიდული. კარნეგის პირველი წიგნი მარადიულია და თანაბრად მიმზიდველია, როგორც ბიზნეს აუდიტორიის, ისე ზოგადი მკითხველისთვის. კარნეგის სწამდა, რომ წარმატების მიღწევა ეფექტურ კომუნიკაციაზე უფროა დამოკიდებული, ბიდრე ბრწყინვალე უნარებზე. სწორედ ამას ასწავლის წინამდებარე წიგნი.

ამ ნაშრომის მკითხველი გაეცნობა სოციალური გავლენის მნიშვნელობას და ფსიქოლოგიური გავლენის სფეროებს; შეიტყობს თუ რატომ არის ადამიანი მგრძნობიარე გავლენისადმი; რა კანონზომიერებით ხორციელდება გავლენა, რა მნიშვნელობა აქვს ადამიანის პიროვნებად ჩამოყალიბებაზე ოჯახის, კომუნიკაციის, ტრადიციის, ფოლკლორის, მასმედიის ზემოქმედებას; თუ როგორ დაიცვა თავი სხვისი ნეგატიური ზეგავლენისგან და რა ფაქტორები განაპირობებენ პოზიტიურ გავლენას; თუ რა მნიშვნელობა აქვს პოზიტიურ აზროვნებას, ემოციური ინტელექტის განვითარებას, ცხოვრების საზრისის არსებობას და რწმენას ადამიანის ცხოვრებაში.

წინამდებარე კვლევა ქცევის ფიზიოლოგიური შესწავლის მონაცემთა საფუძველზე ქცევის არსს, მის შემადგენლობას, წარმოშობას, თანდაყოლილ თუ შეძენილ ხასიათსა და მოქმედების წარმოქმნის ადგილს შეისწავლის, ისევე, როგორც მის დამოკიდებულებას ბუნების კანონებთან.

შარლ-მარი გუსტავ ლე ბონ (07.05.1841-13.12.1931) - ფრანგი ფსიქოლოგი, სოციოლოგი, ანთროპოლოგი, არქეოლოგი, ექიმი, ფიზიკოსი და გამომგონებელი

წინამდებარე ტექსტი უფრო ვრცელი ნაშრომის, "ერების ფსიქოლოგიის", დასკვნით ნაწილს წარმოადგენს და მასში ერებისა და ცივილიზაციების განვითარებაში იდეების, განსაკუთრებით, რელიგიური იდეების, ისევე, როგორც დიად ადამიანთა როლია განხილული, ასევე ჩამოყალიბებულია ცივილიზაციათა განადგურების მიზეზები. 

პოპულარობა ნიკოს კაზანძაკისს ცხოვრების უკანასკნელ წლებში დაწერილმა რომანებმა მოუტანა. ზუსტად, მათ შორისაა „ქრისტე კვლავ ჯვარს ეცმის“, რომელშიც ასახულია მცირე აზიის კატასტროფის (1922) წინა პერიოდი. აღნიშნული ისტორიული რეალია მწერალს ფონად აქვს გამოყენებული თავისი გმირების ფსიქოლოგიური სამყაროს საჩვენებლად და სიუჟეტის გადმოსაცემად. ნაწარმოებში ასევე გავლებულია პარალელები უფლის დროინდელ იუდეის ამბებთან. ქართველი მკითხველისათვის ეს ნაწარმოები იმითაც არის საინტერესო, რომ მასში საქართველოა ნახსენები. 

1978 წელს ბერძნულ ენაზე გამოცემული რომანი დღემდე თანამედროვე ბერძნული ლიტერატურის ერთ-ერთ ყველაზე მნიშვნელოვან და პოპულარულ ტექსტად ითვლება და უკვე სამი ათეული წელია, რაც ბერძნულ ბესტსელერთა შორის პირველ პოზიციებს არ თმობს. ნაწარმოები ნათარგმნია არაერთ ევროპულ და არაბულ ენაზე, მისი ქართული თარგმანი კი 2015 წელს პირველად გამოიცა - პროგრამა ლოგოსის მიერ, ქართული წიგნის ეროვნული ცენტრის და საქართველოს კულტურისა და ძეგლთა დაცვის სამინისტროს მხარდაჭერით.

წიგნი შედგება სვამი ვივეკანანდას 10 ლექციისგან (ინგლისურ ენაზე სტენოგრაფიულად ჩაწერილი), რომლებიც მეცხრამეტე საუკუნის მიწურულს იქნა წაკითხული ამერიკასა და ლონდონში. წიგნი – „ძველი ინდური ფილოსოფია“, მესამე ქართული გამოცემაა შესწორებებითა და დამატებებით. წიგნში ასევე შეტანილია ვივეკანანდას მიერ 1894-სა და 1896 წელს, ლონდონში წაკითხული სამი ლექციაც – „მაია და ილუზია“, „მაია და ღვთის ევოლუციის კონცეფცია“, „მაია და თავისუფლება“. წიგნს ერთვის მთარგმნელის, ნიკოლოზ კენჭოშვილის სტატია სვამი ვივეკანანდას ცხოვრებისა და მოღვაწეობის შესახებ, სადაც ვივეკანანდას ცხოვრების და მოღვაწეობის ძირითადი მომენტებია გადმოცემული.

ბჰაგავან შრი სატია საი ბაბას ამ წიგნში, რომელიც მისმა ერთგულმა ცნობილმა მეცნიერმა, ცნობილი ოთხტომეულის "სატიამ შივამ სუნდარამ"-ის ავტორმა პროფესორმა ნ. კასტურიმ ჩაიწერა, შეკრებილია სიბრძნის ფასდაუდებელი განძი, რომელიც უეჭველად დაეხმარება ჭეშმარიტების ყველა მაძიებელს სულიერების გზაზე, მიუხედავად ასაკისა და რელიგიური მრწამსისა.

ბჰაგავან შრი სატია საი ბაბას ამ წიგნში, რომელიც მისმა ერთგულმა, ცნობილმა მეცნიერმა, ცნობილი ოთხტომეულის "სატიამ შივამ სუნდარამი"-ს ავტორმა – პროფესორმა ნ. კასტურიმ ჩაიწერა, შეკრებილია სიბრძნის ფასდაუდებელი განძი, რომელიც უეჭველად დაეხმარება ჭეშმარიტების ყველა მაძიებელს სულიერების გზაზე, მიუხედავად ასაკისა და რელიგიური მრწამსისა.

ამ წიგნით შეძლებთ გააცნობიეროთ, რომ ის სამყარო, რომელსაც გარეშედ და თქვენგან განცალკევებულად თვლით, სინამდვილეში თქვენი ანარეკლია, სარკეა, რომლის დანიშნულებაა ღმერთისკენ მიმავალ გზაზე მიგითითოთ. აღმოაჩენთ, რომ მთელი თქვენი წარმატებები და წარუმატებლობები, ადამიანებთან დამოკიდებულებები, უბედურებები, სურვილები, ავადმყოფობები, გრძნობები, სირთულეები - ერთი სიტყვით, მთელი გამოცდილება, რასაც გადიხართ, სიყვარულის მასწავლებელი ხდება. თქვენ წინაშეა წიგნის პირველი გამოცემა, რომელიც მკითხველთა თხოვნით გაფართოებული და დამატებულია.

ეს წიგნი დაუფასებელი საჩუქარია მკითხველებისთვის, რადგან ცოცხალ ღვთაებრივ სიტყვას წარმოაჩენს. 1972 წელს სატია საი ბაბამ აშრამა „ბრინდავანში“ ყოველწლიური საზაფხულო სკოლა წამოიწყო, რომლის დროსაც ბაბა საუბრების ციკლს ატარებს ინდოეთის კულტურისა და სულიერების შესახებ, და გამოცდილი მასწავლებლები, ფილოსოფოსები და ღვთისმეტყველები ლექციებს უკითხავენ სტუდენტებსა და მასწავლებლებს. ამ წიგნში შესულია საი ბაბას საუბრები 1979 წლის საზაფხულო სკოლაში. იგი იმ საკითხთა უდიდეს არეს მოიცავს, რომლებიც სულიერებასთან და ყოველდღიურ ცხოვრებაში მის ასახვასთანაა დაკავშირებული. მასში უბრალო და მშვენიერი ენითაა განმარტებული ბჰაგავად გიტას და ვედანტის ჭეშმარიტებები თანამედროვე მსოფლიოს აქტუალური პრობლემების შუქზე.

ამ წიგნში შესულია 18 ნამდვილი ისტორია, რომლებიც დაწერილია იმ ადამიანების მიერ, რომლებსაც ნარკოტიკებზე, ალკოჰოლზე, სიგარეტზე, საჭმელზე, სხვა ადამიანებზე დამოკიდებულება სჭირდათ. ეს უკიდურესად ამაღელვებელი და შთამაგონებელი მოთხრობებია ცხოვრებისეულ დრამებზე და მათ დაძლევაზე. 

წიგნი მოგვითხრობს იმის შესახებ, რომ ადამიანს წარსულზე ფიქრი არ მართებს. გაუმაძღარმა დრომ უკვე შთანთქა იგი. მომავალიც არ უნდა გაღელვებდეთ, რადგან ის, რაც ბედად გაქვთ, მაინც მოხდება. ეცადეთ აწმყოში სრულად ენდოთ ყოვლისშემძლეს. დაე ღმერთის რწმენა სამკურნალო ბალზამი გამხდარიყოს ცხოვრების მწარე ტკივილებისთვის. ვინაიდან არ შეიძლება რწმენა ვუწოდოთ იმას, რაც არ იძლევა გამძლეობას, თვინიერებას და სიმშვიდეს. აქ თავმოყრილია საუბრები ყველაზე უფრო მთავარზე, რაც ჩვენამდე მოიტანა ვედების სიბრძნემ – უპანიშადებზე. 

"ადამიანთა სამყარო ისეთია, რომ ყოველი ადამიანი თვითონაა მიზეზი თავისი ბედისა, კარგის თუ ცუდისა. თვითონაა მისი შემქმნელი, არქიტექტორი. ბედი, განგება, ბედისწერა, ღვთის ნება მთელი ეს „ამხსნელი“ სიტყვები ასახავს მხოლოდ ერთ კანონს – კარმის კანონს. ახლა კი წარმოიდგინეთ, რამდენად უფრო მომთხოვნი უნდა იყოს უზენაესი, რომელმაც მთელ სამყაროზე პასუხისმგებლობა აიღო თავის თავზე. ბუნების ყველა მდგენელი რომ კარგად და უწყვეტად მუშაობდეს, იგი იძულებულია წუნდაუდებელი წესები შემოიღოს. დაფიქრდით, რა მრავალრიცხოვანი და მასშტაბური უნდა იყოს ისინი! ეს კანონები ყველაფერს მართავს, რაც მოქმედებს და რაც უმოქმედოდაა ბუნებაში".