თანამედროვე

სავაჭრო ფირმის თანამშრომელი სინიორ ბანკი ხშირადაა სახლიდან წასული და პატარა ქალიშვილს ყოველ საღამოს ზღაპრებს უყვება ტელეფონით. სწორედ ეს სატელეფონო მონათხრობები შეადგენს ჯანი როდარის მცირე ზომის ზღაპრების კრებულს, რომელიც 1962 წელს გამოქვეყნდა.

ეჟენ იონესკოს პირველი პიესა და, იმავდროულად, აბსურდის თეატრის პიონერი - „მელოტი მომღერალი ქალი“ - 1950 წლის 11 მაისს იქნება ნაჩვენები პირველად სცენაზე. პიესა უმთავრესად ორი წყვილის უაზრო და უშინაარსო დიალოგისგან შედგება, რომლებსაც ვერაფერი გაუგიათ ერთმანეთის და საბოლოოდ მათი ურთიერთობა სიტყვებისა და სულაც ასოების წამოძახილად იქცევა, რაც კვლავ და კვლავ უნდა განმეორდეს ამ თანამედროვე აბუსრდულ სამყაროში...

„თამაში ჭვავის ყანაში“ ჯერომ სელინჯერის 1951 წელს გამოქვეყნებული რომანია, რომელიც მყისვე იქცა მეამბოხე მოზარდების სამაგიდო წიგნად. იგი ყოველწლიურად დაახლოებით 1-მილიონიანი ტირაჟით იყიდება. რომანი ისეთ თემებს ეხება, როგორიცაა უმანკოება, დანაშაული, ურთიერთობა, სიყვარული, იდენტურობა, ყველაფერი ის, რაც ესოდენ მნიშვნელოვანია მოზარდი თაობისთვის. წიგნი დასახელებულია „მე-20 საუკუნის 100 საუკეთესო ინგლისურენოვან რომანს“ შორის.

"მარტინ იდენი" - 1909 წელს გამოქვეყნებული თხზულებაა. კიუნსტელრომანის ტრადიციის მიხედვით შექმნილი ნაწარმოები მოგვითხრობს ახალგაზრდა პროლეტარის მძიმე და დაბრკოლებებით სავსე გზაზე, რომელიც მწერლობის, დიდი აღიარებისკენ მიდის. იმავდროულად, ნაწარმოები იმდროინდელი ბურჟუაზიული საზოგადოების შაბლონურ მორალსა და შეხედულებებს აკრიტიკებს.

ისტორიული ჰეროსტრატეს ამბით შთაგონებული პოლ ილბერტი, მარტოხელა და სქესობრივად უძლური ადამიანი, ამაზრზენი მკვლელობის ჩადენას გადაწყვეტს, რაც საბოლოოდ წარუმატებლობით სრულდება. 1948 წელს შექმნილი ეს მოთხრობა სარტრის ფენომენოლოგიისა და ეთიკის თემების გამოძახილია.

რუსი რელიგიურ-ფილოსოფიური მოაზროვნე რუსული რევოლუციის ისტორიული და რელიგიური აზრის გარკვევას ცდილობს, რისთვისაც დასავლეთის ისტორიულ გამოცდილებასა და რუსეთში იმ დროს გაბატონებულ საზოგადოებრივ განწყობას აანალიზებს.

ინგლისელი კლასიკოსის მოთხრობათა კრებულში შესულია პიროვნული დ ასოციალური თემატიკის ამსახველი ორი სქელტანიანი თხზულება: „მტრობა“ - შურისძიების იარაღად სხვა ადამიანის გამოყენების შედეგების შესახებ, და „ყოფილი 299“, რომელიც ადამიანზე პატიმრობის გამანადგურებელ შედეგებს გვიჩვენებს.

ადამიანზე დომინირება, უფრო ზუსტად კი მამაკაცზე ქალის დომინირება, ნაყოფიერება, ზოგადად დედის როლი და დამოკიდებულება შვილის მიმართ, და, რაოდენ პარადოქსულიც არ უნდა იყოს ეს, დედობის „დესტრუქციული“ ხასიათი, ეს ყველაფერი კი გამდიდრებული ბიბლიური ალუზიებით - ასეთია უნამუნოს ბრწყინვალე ნოველის - „ორი დედა“ მთავარი თემები, ნოველისა, რომელიც 1920 წელს გამოქვეყნდა.

„მარტორქა“ - აბსურდის თეატრის ერთ-ერთი გამორჩეული ნაწარმოებია, რომელიც 1959 წელს შეიქმნა. პიესა მრავალგვარი წაკითხვის საშუალებას იძლევა, მათ შორის ხშირად მოიაზრება, როგორც ფაშიზმის და/ან კომუნიზმის უცაბედი პოპულარობის ალეგორია, პარალელურად კი განიხილავს კულტურის, ბრბოს მენტალობისა და ფსიქოლოგიის, ზნეობის თემებს.

1955 წელს გამოქვეყნებული რომანი ინგლისურად მხოლოდ ათი წლის შემდეგ ითარგმნა და „ნიუ იორქ თაიმს“-ში კურტ ვონეგუტის არცთუ კეთილგანწყობილი და არცთუ სამართლიანი რეცენზია დაიმსახურა. „ბერძენი ეძებს ბერძენს“ არის შესანიშნავი აბსურდული სატირა ადამიანზე, რომელსაც არ სურს სინამდვილეს გაუსწოროს თვალი, მის მიერ შექმნილ სამყაროში ცხოვრობს და, როგორც ხშირად ხდება ასეთ შემთხვევაში, ყველაფერს პოზიტიურად აღიქვამს, მაგრამ... ერთ დღეს მასაც უწევს სათვალის მოხსნა და რეალობის დანახვა ისეთის, როგორიც ის არის. ამ პიროვნული ტრაგედიიდან გამოსავალი, ავტორის აზრით, მხოლოდ სიყვარულშია, რაც ერთადერთია, რასაც ფასი აქვს.

"საბოლოო ანგარიშით, ცოცხალ პიროვნებას ყოველგვარ სამართალზე მეტი ფასი აქვს და მორალური ტანჯვა-წამება და მსჯავრისდება გულისხმიერ და ჰუმანურ ზნეობრივ შეგნებას ვინძლო არანაკლებ ულმობელადაც მიაჩნდეს, ვიდრე მართლმსაჯულების განაჩენი და სასჯელი." - სიმონ ფრანკი.

1961 წელს ფრანგულ ენაზე შექმნილი რადიოპიესა ბეკეტისათვის ნიშანდობლივ თემებს - ადამიანის მიერ იდენტობის ძიებას, მისი ვერპოვნის შიშს, პიროვნულ დისჰარმონიას ეხება. პიესა პირველად გადაცემულ იქნა 1963 წლის 13 ოქტომბერს არხით France Culture.

კამიუს "უცხო" გამოქვეყნებიდან 50 წლის შემდეგაც ყველაზე პოპულარულ ფრანგულენოვან ნაწარმოებად რჩება. სარტრი წინამდებარე ესსეიში ამ წიგნის მისეულ წაკითხვას გვათავაზობს. ესსეი გამოქვეყნებულია 1943 წელს.

ხრანტოქსი 26 წლის შემდეგ შემთხვევით აღმოჩნდება მშობლიურ ქალაქში. მებარგულთან საუბრის გამოისობით მას მოგონებები მოეძალება, სასაფლაოს მიაშურებს და საბოლოოდ ყოფილ შეყვარებულსაც დაელაპარაკება ტელეფონით, მაგრამ ხრანტოქსი უკვე „აღარაა ცოცხლებს შორის“, რადგან მაშინ, 26 წლის წინ, ვერ შეძლო პასუხისმგებლობის აღება. პასუხისმგებლობა, გათიშულობა და, როგორც ყოველთვის, ომი, თუმცა ომი, რომელიც უშუალოდ არ ფიგურირებს ნაწარმოებში - ესაა მთავარი თემები ამ ბრწყინვალე პიესისა.

„ტოროლა“ ჟანა დ’არკის სამსჯავროს გარშემოა აგებული, სადაც იგი საბოლოო განაჩენს ელის, რაც, ისტორიულად კოცონზე დაწვით უნდა დასრულდეს, მაგრამ ანუის ხელის ჯადოსნური მოძრაობით კოცონზე დაწვა გადადებულია და ჟანა შარლის მეფედ კურთხევას ესწრება ტრიუმფალურად. ღრმად პატრიოტული პიესა პირველად თეატრ მონპარნასში დაიდგა 1953 წლის 16 ოქტომბერს.

მკითხველთა მცირე ნაწილი თუ იცნობს ჰაინრიხ ბიოლის დრამატურგიას, კერძოდ რადიოპიესებს, რომელთა ერთ-ერთი შესანიშნავი ნიმუშია "საუბარი მიკროფონით", სადაც ავტორი მარტოობის, კომუნიკაციის სირთულის მისთვის მტკივნეულ თემას მიმართავს.