თანამედროვე

ამ ისტორიულ-ფილოსოფიურ ექსკურსში პოლ ვალერი მისი თანამედროვე ევროპისა და ზოგადად სამყაროს ხედვას აყალიბებს შექმნილი კავშირურთიერთობებისა და ისეთი მოვლენებისა და წარმონაქმნების განხილვა-ანალიზის ფონზე, როგორიცაა ერი, დიქტატურა და ისტორია. ავტორი ასევე იძლევა ევროპის მომავლის უაღრესად საინტერესო ხედვას.

ახალგაზრდა და მომხიბლავი ქალი გამვლელების მოზიდვა-ცდუნებას ცდილობს, მაშინ, როდესაც ლოგინში "გარდაცვლილი" ქმარი უწევს. დე ფილიპოსეული განუმეორებელი იუმორით შეზავებული მოქმედების ადგილი 1960-იანი წლების იტალიაა, ეკონომიურ ბუმსა და უმუშევრობის გაწელილ კრიზისს შორის. 1965 წელს დაწერილი პიესა არაერთხელ იქნა ეკრანიზებული და დადგმული სცენაზე.

"ციურ ბადეთა კუნძულზე" - ესაა პიესა იმის შესახებ, თუ რას აკეთებს თითოეული ჩვენგანი ცხოვრებაში, მიუხედავად სქესისა და ეროვნებისა, მიუხედავად იმისა, აცნობიერებს და სურს თუ არა მას ამის გაკეთება, და რას იღებს ყოველივეს შედეგად.

"წერილები უცნობ ქალს" ანდრე მორუას გვიანდელი პერიოდის ნაწარმოებია, რომელშიც ავტორი მცირე ეპისტოლეების სახით გვაცნობს მის ცხოვრებისეულ ფილოსოფიას - შეხედულებებს ქორწინებაზე, ქალისა და კაცის ურთიერთობაზე, აღზრდაზე, ლიტერატურაზე და სხვა.

"მარსის ქრონიკა" რეი ბრედბერის მოთხრობათა კრებულია, რომელმაც საბოლოოდ ეპიზოდური რომანის სახე მიიღო და 1950 წელს გამოქვეყნდა. იგი მოგვითხრობს ატომური ომით გაუდაბურებული დედამიწიდან ადამიანების გაქცევასა და მარსის კოლონიალიზაციას, და მათ კონფლიქტს ადგილობრივ მარსელებთან. წიგნი არაერთხელ იქნა ადაპტირებული კინოს, თეატრის, ოპერის, რადიოსა და ტელევიზიისათვის.

"მარტინ იდენი" - 1909 წელს გამოქვეყნებული თხზულებაა. კიუნსტელრომანის ტრადიციის მიხედვით შექმნილი ნაწარმოები მოგვითხრობს ახალგაზრდა პროლეტარის მძიმე და დაბრკოლებებით სავსე გზაზე, რომელიც მწერლობის, დიდი აღიარებისკენ მიდის. იმავდროულად, ნაწარმოები იმდროინდელი ბურჟუაზიული საზოგადოების შაბლონურ მორალსა და შეხედულებებს აკრიტიკებს.

ფროიდმა "მასების ფსიქოლოგია და ეგოს ანალიზი" 1921 წელს გამოაქვეყნა. ამ ნაშრომის დასაწყისში იგი გუსტავ ლე ბონის შეხედულებებს აჯამებს, შემდეგ კი მასაში მოქმედ ფსიქოლოგიურ მექანიზმებს აღწერს, რისთვისაც ინსტინქტთა თეორიას იშველიებს, მასების ერთობის საფუძვლად კი ლიბიდოიზურ კავშირებს ასახელებს.

„ტორტილა ფლეტი“ სტეინბეკის ადრეული (1935) რომანია, რომელშიც მოქმედებები კალიფორნიის პატარა ქალაქ მონტერეიში ვითარდება. ამ რომანში სტეინბეკი ჯგუფად ქცეული ადამიანის - ფალანგის ფილოსოფიას გვაცნობს. ტორტილა ფლეტის მრგვალ მაგიდაში სტეინბეკმა ასეთი ფალანგის იდეალური დაბადება, სიცოცხლე და სიკვდილი წარმოიდგინა. რომანი რამდენჯერმეა ეკრანიზებული.

იასპერსი ნიცშეს სამყაროს ერთ-ერთ უდიდეს ფილოსოფოსად მიიჩნევს, რომლის შემოქმედება, ერთის მხრივ, წინააღმდეგობრივი, პოეტურიც კია, მეორეს მხრივ კი თავად „ფილოსოფია არ იქცევა თქვენთვის აწმყოში ქმედით ძალად ნიცშეს გარეშე“. და მაინც, ვინ იყო ეს კაცი, ნიცშე? ამ ამოცანის ამოხსნას ეძღვნება წინამდებარე შრომა, რომელშიც გასაღებად ქრისტიანობისადმი ნიცშეს დამოკიდებულებაა გამოყენებული.

„დარაჯი“ ჰაროლდ პინტერის ერთ-ერთ ყველაზე მნიშვნელოვან პიესად მიიჩნევა, რომლის მთავარი თემა, ისევე, როგორც პინტერის მრავალ პიესაში, ადამიანებს შორის კომუნიკაციის დამყარების უუნარობა და აქედან გამომდინარე, მათი იზოლაციაა. პიესა აბსურდის თეატრის სტილშია დაწერილი. პრემიერა შედგა ლონდონის Arts Theatre Club-ში 1960 წლის 27 აპრილს.

„ოთახი“ სარტრის ადრეული ნოველაა (1939), რომელშიც ავტორი სვამს კითხვას იმის შესახებ, არის თუ არა დემენცია ნორმალური ეგზისტენციალური პოზიცია. ამასთანავე, სარტრი ირონიულად ახდენს ჯანმრთელი და შეშლილი სამყაროს პოლარიზებას და ასევე გაკვრით ეხება თემებს, რომლებსაც დეტალურად ოდნავ მოგვიანებით „ყოფიერებასა და არარაში“ განიხილავს.

ჯონ სტეინბეკის 1937 წელს გამოქვეყნებული ნოველა „ამბავი თაგვთა და კაცთა“, რომელიც არაერთხელ იქნა ეკრანიზებული და სცენაზე დადგმული, დიდი დეპრესიის პერიოდში ორი მეგობრის, ჯორჯისა და ლენის, თავგადასავლის შესახებ გვიამბობს. ამბავი რანჩოზე ხდება, სადაც ისინი მუშებად არიან ჩამოსულნი და საღამოობით ოცნებებს ეძლევიან საკუთარი საქმისა და მყუდრო გარემოს, კურდღლების მოშენებისა და წიწილების მოვლის შესახებ, ოცნებებისა, რომლებსაც ახდენა არ უწერია.

რომანის გმირი, იუჰან ნილსენ ნაგელი, იდუმალი პიროვნებაა, რომელიც ერთი პატარა ნორვეგიული ქალაქის მშვიდ და ბიურგერულ ცხოვრებას ააფორიაქებს და ააშფოთებს. ის თითქოს უცხოა ამ პლანეტაზე, ცდილობს წესების მიხედვით იცხოვროს და არ იცის, როგორ; მოიპოვებს ორი ქალის სიყვარულს, მაგრამ ვერც ერთის რეალიზებას ვერ შეძლებს; მას არეული აქვს რეალობისა და სიზმრის აღქმა. 1892 წელს გამოქვეყნებული „მისტერიები“ ეგზისტენციალისტური რომანია, ზოგჯერ უცნაური, ზოგჯერ მხიარული, დროდადრო სევდიანიც, რომელიც საბოლოოდ მარადიულ კითხვას სვამს: „რისთვის ვცხოვრობთ?“

„ნამდვილი მამაკაცი“ - ალეხანდრო გომესი, ერთი შეხედვით გულცივი, ანგარიშიანი და მდიდარი კაცია, რომელსაც, როგორც ჩანს, მეუღლე არ უყვარს. ის ღალატობს კიდეც მას, თუმცა ამას არა ღალატად, არამედ უბრალო გართობად თვლის; ურთიერთობა მეუღლესთან ცივია, ისინი თითქმის არ საუბრობენ, ერთი პირობა ალეხანდრო ხულიას შეშლილადაც კი გამოაცხადებს, მაგრამ როცა ჭეშმარიტების ჟამი დგება, როცა ხულია სიცოცხლის უკანასკნელ წუთებს ითვლის, ალეხანდროც მოემზადება და მასთან ერთად წავა ცხოვრებიდან. სიყვარული ყოველთვის მსხვერპლშეწირვითი იყო დიდი სალამანკელისთვის.

"ტრანზაქციული ანალიზი" გახლავთ ძირითადი ნაწილი ერიკ ბერნის წიგნისა "ადამიანები, რომლებიც თამაშობენ თამაშებს", რომელშიც იგი ადამიანის სასცენარო გზას აღწერს "დროიდან, რომელიც მის დაბადებას უსწრებს, მოვლენებამდე, რომლებსაც ადგილი მისი სიკვდილს შემდეგ ექნებათ".

გრიგოლ რობაქიძის 1917 წელს შექმნილი პიესა „ლონდა“ წარმართულ საქართველოში ვითარდება. ღმერთის გულის მოსალბობად მსხვერპლად ულამაზესი, ლონდა, უნდა შეეწიროს, რასაც მისი ტრფიალი თამაზ ბატონიშვილი ეწინააღმდეგება. ლონდა, ვისთვისაც სიკვდილი და სიყვარული, თანასწორია, ნებაყოფლობით მიდის მსხვერპლად შეწირვაზე, რასაც თამაზი აასრულებს და შეყვარებულთან ერთად გადასკდება მდინარეში. ასეთია, გრიგოლისეული სიყვარული, რომელზე “უტკბილესი არა არის რა ქვეყანაზე. მაგრამ ამავე დროს სიგიჟის თესლია იგი.“