რომანი

როდესაც ელიტარული „ბალტიმორის საზარბაზნე კლუბის“ წევრები აღმოაჩენენ, რომ საქმის გარეშე რჩებიან სამოქალაქო ომის დასასრულს, მათი პრეზიდენტი, იმპი ბარბიკენი, სთავაზობს მათ, ააშენონ საკმარისად დიდი ზარბაზანი მთვარეზე რაკეტის გასაშვებად. მაგრამ როდესაც ბარბიკენის მოწინააღმდეგე დებს უზარმაზარ ფსონს, რომ პროექტი ჩავარდება, ხოლო გაბედული მოხალისე „პილოტირებული“  ფრენის მისიას წამოაყენებს, ერთი ადამიანის ოცნება იქცევა საერთაშორისო კოსმოსურ რბოლად.

მეოცე საუკუნის ერთ-ერთი უდიდესი კათოლიკე მწერლის შედევრი, „ასპიტთა ბუდე“, მოგვითხრობს ბატონი ლუის, გატანჯული მოხუცი ადვოკატის ამბავს, რომელმაც თავისი უბედურება მთელ თავის ოჯახზე გაავრცელა. ლუი წერს დღიურს, რათა აუხსნას მათ და საკუთარ თავს, თუ რატომ არის დეფორმირებული მისი სული.

მორიაკის რომანი ოსტატურად იკვლევს სიამაყით, სისასტიკით და სიძულვილით გამოწვეულ ხრწნას და მის საპირისპიროს – ღვთაებრივ მადლს, რომელიც ხელმისაწვდომი რჩება თითოეული ჩვენგანისთვის სიკვდილის წუთამდე. ეს არის დაუვიწყარი ამბავი ერთი ადამიანის სულის ხსნისთვის ბრძოლის შესახებ.

„პაჩინკო კოლექტიური და თან ინდივიდუალური თამაშია, ჩამწკრივებული სათამაშო ავტომატებით. ყველა დაფასთან დგას და თავისთვის თამაშობს, მეზობლისკენ არც იხედება, თუმცა გვერდით ჰყავს.“ როლან ბარტი, „ნიშნების იმპერია“.

ფრენკ კაუპერვუდი, ამბიციური ბიზნესმენი, წარმოადგენს სიხარბის განსახიერებას, რომელიც კმაყოფილებას სიმდიდრეში, ქალებსა და ძალაუფლებაში ეძებს. ის აფორმებს საეჭვო გარიგებებს, ღალატობს და მასაც ღალატობენ, ხოლო მისი აღზევება და დაცემა წარმოაჩენს სასტიკ რეალობამდე მიყვანილ ამერიკული წარმატების ისტორიას – ბრძოლას ნადავლისთვის სინდისისა და სინანულის გარეშე. დრაიზერის 1912 წლის კლასიკად ქცეული რომანი რჩება დაუზოგავ სოციალურ კრიტიკად ისევე, როგორც მეოცე საუკუნის ლიტერატურის ერთ-ერთი ყველაზე დაუვიწყარი ამერიკელი ბიზნესმენის ამსახველ სურათად.

„დაკარგული სამყარო“, რომელიც 1912 წელს გამოქვეყნდა, არის სერ ართურ კონან დოილის კლასიკური რომანი აღმოჩენებისა და თავგადასავლების შესახებ. მთხრობელი, ცნობისმოყვარე რეპორტიორი ედვარდ მელოუნი ხვდება პროფესორ ჩელენჯერს, უცნაურ და ნიჭიერ პალეონტოლოგს, რომელიც ამტკიცებს, რომ ამაზონის სიღრმეში ჯერ კიდევ ცოცხალი დინოზავრები არსებობენ. მელოუნი, ჩელენჯერი, მისი ოპონენტი სამერლი და ლორდ ჯონ როქსტონი სამხრეთ ამერიკაში მიემგზავრებიან ფანტასტიკური მხეცების საძიებლად. ასე იწყება მათი თავგადასავალი, რომელიც არაერთ გამოწვევას სთავაზობს გაბედულ მოლაშქრეებს. ეს უკიდურესად პოპულარული და გავლენიანი წიგნი სამეცნიერო ფანტასტიკის კლასიკას წარმოადგენს და დღემდე შთააგონებს მკითხველს.

ფრენკ კაუპერვუდი, ამბიციური ბიზნესმენი, წარმოადგენს სიხარბის განსახიერებას, რომელიც კმაყოფილებას სიმდიდრეში, ქალებსა და ძალაუფლებაში ეძებს. ის აფორმებს საეჭვო გარიგებებს, ღალატობს და მასაც ღალატობენ, ხოლო მისი აღზევება და დაცემა წარმოაჩენს სასტიკ რეალობამდე მიყვანილ ამერიკული წარმატების ისტორიას – ბრძოლას ნადავლისთვის სინდისისა და სინანულის გარეშე. დრაიზერის 1912 წლის კლასიკად ქცეული რომანი რჩება დაუზოგავ სოციალურ კრიტიკად ისევე, როგორც მეოცე საუკუნის ლიტერატურის ერთ-ერთი ყველაზე დაუვიწყარი ამერიკელი ბიზნესმენის ამსახველ სურათად.

ოლაუგ ნილსენის (დაბ. 1977 წ.) ყველაზე გახმაურებული წიგნი, „წამომაყენე, ეშმაკმა დალახვროს“, რომელმაც ავტორს პირველი წარმატება მოუტანა, 2005 წელს გამოიცა. რომანმა მოსარდბის სქესობრივ ცხოვრებაზე დადებული ტაბუ დაარღვია. იმის შემდეგ მწერალმა სხვადასხვა ჟანრის არაერთი საინტერესო ნაწარმოები შექმნა და სახელი დაიმკვიდრა, როგორც განსხვავებულმა და მნიშვნელოვანმა ავტორმა ნორვეგიულ ლიტერატურაში.

ორიგინალში ნოველას “კოკორო” ქვია, რაც გულს, გონებასა და სულს ერთდროულად გულისხმობს. ის პირველად 1914 წლის 20 აპრილიდან 11 აგვისტომდე გაზეთ “ასაჰიში” სერიების სახით დაიბეჭდა. “გული” სამი ნაწილისგან შედგება. პირველ ორ ნაწილში მთხრობელი სენსეის, უფროსი მეგობრის შესახებ ჰყვება. მესამე ნაწილი კი გრძელი აღიარების წერილია, რომელსაც სენსეი მთხრობელს სწერს.

თუ წერის სტილთან და ტექნიკასთან ერთად ავტორი გაგრძნობინებს, რომ მის მიერ დაწერილი წიგნი სიმართლეა... რომ ეს ამბავი შენს ცხოვრებაშიც მომხდარა, ისევე როგორც სხვების ცხოვრებაში, მაშინ ეს ამბავი აუცილებლად უნდა მივიდეს მკითხველამდე. მკითხველმაც უნდა იგრძნოს, რომ მასავით სხვებსაც სტკენია, სხვების ცხოვრებაშიც იყო უიმედობა, დაცემა, აღდგომა, კათარზისი და, რაც მთავარია, სიყვარული. ეს პროცესი, მკითხველისთვის შვების მომგვრელია - ის იღებს გამოცდილებას და ასევე, შვებისმომგვრელია - ავტორისთვისაც, ის ხომ უშურველად გასცემს ამ გამოცდილებას...

რომანის მთავარი გმირი, დიპლომირებული კოსტიუმერი ნატალი, აკრობატული ტრიოს რეჟისორმა ვლადივოსტოკის ცირკში სამუშაოდ მიიწვია

რომანის მთავარი გმირი, ტომი, უმცროს ვაჟთან ერთად ლოს-ანჟელესიდან სამ­შობლოში, შვეიცარიაში ბრუნდება. მას ცოლი გარდაეცვალა, ხოლო უფროსი ვაჟი ამერიკაში დარჩა

რომანი დაფუძნებულია ისლანდიელი პროტესტანტი პასტორის, იოუნ სტეინგრიმსონის ლეგენდარულ წერილებზე, რომლებსაც ფეხმძიმე ცოლს, ტორუნს სწერდა. ქალის პირველი ქმრის მკვლელობაში ბრალდებული პასტორი ვულკანის საშინელი ამოფრქვევების შედეგად განადგურებულ ისლანდიის ველებზე დაეხეტება და მღვიმეს აფარებს თავს; გაუკაცრიელებული პეიზაჟის ფონზე, ფერფლის ნაცრისფერი ღრუბლებისა და ლაპილების გარდა, ის აღმოაჩენს ბუნების გაღვიძების არაჩვეულებრივ სილამაზეს და გადაეყრება უცნაურ მგზავრებს, რომლებიც, გაზაფხულის დადგომასთან ერთად, ახალი ცხოვრების იმედს უღვიძებენ და იმ დროზე დააფიქრებენ, როდესაც ტორუნს ჩაეხუტება და ახალშობილ პირმშოს ხელში აიყვანს. პასტორი იოუნი რეალური პიროვნება იყო და მისი ეპიკური ისტორია ისლანდიაში ყველამ იცის, წერილების შინაარსი თაობიდან თაობას გადაეცემა, ჰყვებიან, განიცდიან, თანაუგრძნობენ. მწერალმა ამ ისტორიის თავისებური ინტერპრეტაცია შემოგვთავაზა.

ყველაფერი იწყება იმით, რომ იზაბელე რთული ხასიათის ბიჭს იშვილებს. ახალი წევრის შემოსვლა არღვევს ოჯახის მყიფე წონასწორობას, წარმოაჩენს ღრმა კრიზისს და მკითხველი ამ ოჯახის რღვევის მოწმე ხდება. რომანი შეუმჩნევლად აპარებს მკითხველს დიდ საფიქრალს. დასაწყისში სადა და უბრალო თხრობის სტილი სინამდვილეში საკმაოდ ორაზროვანია. ამ ოჯახში მიმდინარე პროცესების შედეგები მოგვიანებით საცნაურდება და საბოლოოდ, მკითხველი ამაღელვებელი, შთამბეჭდავი და ღრმა ფსიქოლოგიური დრამის მოწმე ხდება.

XX საუკუნის ამერიკელი მწერლის ჯორჯ სამუელ კლეისონის წინამდებარე ბესტსელერში, რომელიც იქცა თანამედროვე ეკონომიკური ლიტერატურის კლასიკად, გადმოცემულია ადამიანის მიერ მატერიალური დოვლათისა და მზარდი ლიკვიდური აქტივების შექმნის ძირითადი ასპექტები. წიგნში აღწერილია ფინანსური კეთილდღეობის მიღწევის ძირითადი კანონები, ფულის საიდუმლოებები, კაპიტალბრუნვით სიმდიდრის დაგროვების შესაძლებლობები, მეტი მოგების გამომუშავების ისტორიულად დამკვიდრებული წესები.

რომანში მწერალი ფრაგმენტული თხრობით გადმოსცემს თავის ცხოვრებას: ბავშვობის თამაშებს, ადამიანებთან ურთიერთობას, რელიგიურ დღესასწაულებს, გატაცებას ფეხბურთით, ჩოგბურთით, ჰოკეით; არდადეგებს კასაბლანკაში ატარებს – ქალაქში, რომელსაც გმირი პირველად ათი წლის ასაკში სტუმრობს და რომელიც დაუყოვნებლივ იწვევს მასში დეზორიენტაციასა და უარყოფის გრძნობას. მიუხედავად იმისა, რომ შვეიცარია მშობლიურ ქვეყანად მიაჩნია, ის საკუთარი ვინაობის შესახებ კითხვების დასმას თავს მაინც ვერ არიდებს, პასუხებსაც ვერ პოულობს და მკითხველსაც ბოლო გვერდამდე ასეთივე შეგრძნებას უტოვებს.

რომანში მოქმედება აღმოსავლეთის წმინდა ყვავილით — ტიტებით სავსე შუა საუკუნეების სტამბოლში ხდება და მოგვითხრობს ოსმანთა სამეფო კარის მსახურის — ყარა შაჰინის ამბავს, რომელიც ქორწინების დღეს საყვარელ ადამიანს კარგავს და თავადაც ძლივს აღწევს თავს საშინელ განსაცდელს. ამის შემდეგ მისი მიზანი დანაკარგის საიდუმლოს ამოხსნა ხდება, თუმცა, როგორც ტიპურ სათავგადასავლო-ავანტიურისტულ რომანს შეეფერება, „გლოვის წვეთშიც“ პარალელურად სხვა საინტერესო და დაძაბული სიუჟეტური ხაზებიც ვითარდება.