თარგმანი

სექსისა და სიყვარულისადმი რასელის დამოკიდებულება უმალ მოთხოვნისა და სურვილის რეალობას ეფუძნება, ვიდრე ძველ ტომობრივ და რელიგიურ ტაბუს. "ქორწინება და მორალი" არის ცხადი და მიუკერძოებელი შეხედულება ზნეობაზე, ზნეობაზე, რომელიც მხოლოდ ერთი ასპექტია რასელის წინააღმდეგობისა შემზღუდავი დოგმებისადმი, და ურყევი რწმენისა ადამიანის ადექვატურობასა და ადამიანური ინტელექტის ძალაში.

„ცნობიერება და ცივილიზაცია“ მერაბ მამარდაშვილის მიერ სხვადასხვა წლებში წაკითხული ლექციების ციკლია, რომელშიც თემატურად არის გადმოცემული ავტორის დამოკიდებულება („კონკრეტული და ცოცხალი შეგრძნება“) აღნიშნული საკითხისადმი. წიგნი იყოფა ორ ნაწილად, პირველი ნაწილი ეთმობა იმას, რასაც ავტორი აღწერადს, ანუ ნორმალურ სიტუაციებს უწოდებს და მეორე, აღუწერად, ანუ აღწერას (პრინციპულად განუსაზღვრელ) დაუქვემდებარებელ სიტუაციებს.

წიგნის შექმნის ისტორია ამგვარია: 1985 წელის შემოდგომაზე ემიგრაციაში მყოფმა ჩეხმა ჟურნალისტმა, კარლ ჰვიჟდიალამ, ვაცლავ ჰაველი დაითანხმა ინტერვიუზე, რომელსაც თავდაპირველად მიმოწერის ფორმა ჰქონდა: ჰაველმა ჟურნალისტისგან შეკითხვები მიიღო, რომლებსაც წერილობით უპასუხა, თუმცა ვინაიდან ასე საქმე ნელა მიდიოდა, გადაწყდა, ჰაველს მაგნიტოფონის ფირზე ჩაეწერა თავისი პასუხები. ასე შეიქმნა თოთხმეტსაათიანი ჩანაწერი მაგნიტოფონის ფირზე, რომელსაც შემდგომ კიდევ დაემატა შეკითხვები. ასე დაიბადა წიგნი „დაუსწრებელი დაკითხვა“, რომლის თარგმანსაც გთავაზობთ. „დაუსწრებელი დაკითხვა“ ჩეხურ ენაზე თავდაპირველად 1986 წელს, ლონდონში გამოიცა და ვაცლავ ჰაველის 50 წლის იუბილეს მიეძღვნა. წიგნი ოც ენაზეა ნათარგმნი.

ესაა ჩეხი საბავშვო მწერლის, ჰანა დოსკოჩილოვას წიგნი, რომელიც მოგვითხრობს მსოფლიოს ისტორიაში ყველაზე ცნობილი 22 ამბის შესახებ და გათვალისწინებულია ბავშვებისა და მოზარდების საკითხავად

ამ ნაშრომის (1923) მიხედვით, ადამიანის ყველა ქცევა და ხასიათის თვისება ფსიქიკის სამი ელემენტის ურთიერთქმედებიდან იღებს სათავეს. ესენია ეგო, ზე-ეგო და Id. ეგოს ფუნქცია რეალობასთან Id-ის მორიგებაა, ხოლო ზე-ეგო გონების კრიტიკული, მორალური ნაწილია. ეგოს, ზე-ეგოსა და Id-ის კონცეფციებთან ერთად ფროიდი ამ ნოვატორულ ნაშრომში იკვლევს სიცოცხლისა და სიკვდილის ინსტინქტებს, ისევე, როგორც შიშს, რომელიც დანაშაულის გრძნობით არის წარმოშობილი.

ორესტე, რომელმაც დედა მოაკვდინა, რათა შური ეძია მამისათვის, ერინიებისგან თავს დელფოს ტაძარში იცავს, შემდეგ კი ათენს მიაშურებს, სადაც არეოპაგი, ათენას პოზიციის წყალობით, მას ამართლებს. ერინიათა გულის მოსაგებად ათენის მცხოვრებლები მათ საპატივცემულოდ ახალ კულტს ამკვიდრებენ, როგორც "მოწყალე ღვთაებებისა".

დევიდ ჰიუმი ერთ-ერთი ყველაზე ღრმად მოაზროვნე ფილოსოფოსია მათ შორის, ვინც ინგლისურ ენაზე ქმნიდა. მისი "რელიგიის ბუნებრივი ისტორია" რელიგიის წარმოშობას იკვლევს და გასდევს მის განვითარებას პოლითეიზმიდან დოგმატურ მონოთეიზმამდე. ეს ნაშრომი ყველაზე სერიოზული შეტევაა რელიგიურ შეხედულებებზე, რომელიც კი ფილოსოფოსს ოდესმე განუხორციელებია.

"ფილოქტეტესი" ერთადერთია სოფოკლეს ტრაგედიათაგან, რომლის სცენაზე პირველად წარმოდგენის თარიღი ზუსტადაა ცნობილი: ძვ. წ 409 წ-ის გაზაფხული. ეს ტრაგედია დრამატურგმა თავისი ცხოვრების მიწურულს დაწერა და იმ პრობლემას შეეხო რაც მას თავისი ცხოვრების მანძილზე აწუხებდა. რა არის მთავარი ადამიანისთვის - ზნეობრივი სიწმინდე, თანდაყოლილი ღირსების შეულახაობა, თუ საზოგადოებრივი სიკეთით შენიღბული ცხოვრებისეული პრაგმატიზი.

„ტროელი ქალები“ ევრიპიდეს ტრაგედიათაგან გამოირჩევა ადამიანურ განცდათა წარმოჩენის გასაოცარი სიმძაფრით. კომპოზიციურად იგი შედგება რამდენიმე ეპისოდიონისგან, რომლებშიც წარმოდგენილია გამარჯვებულ ბერძენთა მიერ დატყვევებულ, სრულიად უდანაშაულო ქალთა მწუხარება. სიუჟეტი დრამატურგიულად არ არის რთული, მაგრამ ევრიპიდეს გასაოცარმა ხელოვნებამ დრამა, რომელიც აგებულია მხოლოდ და მხოლოდ ტანჯვის პათოსზე, ისეთი მრავალმხრივი და ზოგადსაკაცობრიო გახადა, რომ იგი თავისი სიღრმითა და მაღალმხატვრულობით დღესაც არ კარგავს მნიშვნელობას.

„ჰეკაბე“ ევრიპიდეს შემოქმედების ადრეული პერიოდის ქმნილებაა. მისი ათენური პრემიერა შედგა „მედეასა“ და „ჰიპოლიტოსის“ შემდეგ, სავარაუდოდ, ძვ. წ. 424 წელს. ტრაგედიაში წარმოდგენილია ტროას დედოფლის, ჰეკაბეს შურისძიების ისტორია. ოდესღაც დიდებული, მაგრამ უკვე უსამშობლოოდ დარჩენილი, დამონებული დედოფალი, რომელსაც თვალწინ მოუკლეს მეუღლე - მეფე პრიამოსი და რომელიც შვილების შემზარავ სიკვდილს მოესწრო, ყოვლად წარმოუდგენელ შურისძიებას განიზრახავს. იმდენად სულისშემძვრელია მისი ტრაგედია, რომ თავად ბერძენთა მთავარსარდალსაც კი მისდამი თანაგრძნობის განცდა ეუფლება. უკიდურესად დაძაბულ სულიერ მდგომარეობაში მყოფი ჰეკაბეს სახე ევრიპიდეს შემოქმედების შედევრია.

ევრიპიდემ ბაკქი ქალები სიცოცხლის უკანასკნელ წლებში შექმნა, რომლებიც მან მაკედონიის მეფე არქელაოს I-ის კარზე გაატარა. ტრაგედია ეფუძნება ბერძნულ მითს თებეს მეფე პენთევსისა და მისი დედის აგავეს და ღმერთ დიონისეს მიერ მათი დასჯის შესახებ.

ფოიერბახს ხშირად უწოდებენ ფილოსოფოსს, რომელმაც ჰეგელი და მარქსი დააკავშირა. დარწმუნებული ათეისტი, ფოიერბახი ამტკიცებს, რომ ქრისტიანობამ არამართლზომიერად "დააპროექტა" და "გადაიტანა" ადამიანის გონების ელემენტები არარსებულ, ზებუნებრივ, რელიგიურ ობიექტებზე. "ქრისტიანობის არსება" აჩვენებს ფოიერბახს მთელი მისი ოდენობით, როგორც გერმანელ ფილოსოფოსთა ახალი თაობის გავლენიან წარმომადგენელს.

„... იდუმალთმეტყველების ნარკვევში მე იმდენად წავედი შორს, რამდენადაც ეს აუცილებელია თანამედროვე კაცობრიობის ცნობიერებისთვის, მაგრამ საჭიროა კიდევ უფრო წინ წასვლა და ის, რაც ჩემს „იდუმალთმეტყველების ნარკვეეშია“, უნდა გაღრმავდეს და გაფართოვდეს.“ – 192(17) „... „იდუმალთმეტყველების ნარკვევი“ – ეს მხოლოდ თავისებური სახის პარტიტურაა და მკითხველისთვის აუცილებელია მისი შინაარსი თავად გამოიმუშაოს აქტიური შინაგანი ქმედითობით. მხოლოდ მაშინ მიიღებს იგი მას“. – 334(9) რუდოლფ შტაინერი

ლექციების ციკლი საერთო სახელწოდებით: „ხელდასხმულთა ცნობიერება“ რუდოლფ შტაინერმა წაიკითხა ანთროპოსოფიული საზოგადოების წევრებისთვის ინგლისში. ციკლი მთლიანად დაყოფილი იყო სამ ნაწილად; წინამდებარე კურსში: „სულიერი კვლევის ჭეშმარიტი და ყალბი გზები“, რუდოლფ შტაინერი ეხება სულიერი კვლევის ზოგად დანიშნულებას, ნამდვილი სულიერი კვლევის ჭეშმარიტ გზებს, ცნობიერების სხვადასხვა მდგომარეობას, ზეციურის გამოცხადებას მიწიერში და სხვა უმნიშვნელოვანეს თემებს.

ლექციების ციკლი ეხება თანამედროვეობის სოციალური კრიზისის მრავალ მიზეზს, რომელიც გულისხმობს ადამიანური მოღვაწეობის სამი ძირითადი სფეროს (ეკონომიკური, პოლიტიკური და სულიერი) არამართებულ ურთიერთგანმსჭვალვას. გამოსავალი კი სწორედ სამწევრა სოციალური ორგანიზმის მოწყობაა, რაც ნიშნავს აღნიშნულ სფეროებთან დაკავშირებული სოციალური ინსტიტუტების სრულ დამოუკიდებლობას; ეს ხელს შეუწყობს განათლების ახალი სისტემისა და ახალი სულიერების, ქრისტეს ახალი აღქმის განვითარებას. 

წინამდებარე ლექციების კურსი ეხება შუა საუკუნეებში მიმდინარე უმნიშვნელოვანეს პროცესებს, როცა კაცობრიობა განსჯითი სამშვინველის კულტურის ეპოქიდან გადადიოდა ცნობიერი სამშვინველის კულტურის ეპოქისკენ. კაცობრიობის დიდი ნაწილისთვის ეს პროცესები დღესაც სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანია. წიგნი უაღრესად საინტერესო იქნება არა მარტო ანთროპოსოფიით დაინტერესებული მკითხველებისთვის, არამედ მათთვისაც, ვისაც სურს რეალური ისტორიის ნამდვილი გაგება, ე. წ. „კულისებს“ მიღმა მიმდინარე პროცესებისა და ისტორიულ პროცესებში სულიერი ზეგავლენების წვდომა.