თარგმანი

აკაკი ურუშაძის წიგნი „ძველი ბერძნული ენა“ მესამე შესწორებული გამოცემაა. ამ წიგნში წინა ორი გამოცემა ერთმანეთს შეჯერებულია და წარმოდგენილია როგორც სასწავლო პარაგრაფების ლექსიკონი, რაც მხოლოდ პირველ გამოცემაში იყო, ასევე ანბანური ლექსიკონი, რაც მხოლოდ მეორე გამოცემაშია.

ცი­ცე­რო­ნი, რო­მელ­საც ბრწყინ­ვა­ლე გა­ნათ­ლე­ბა ჰქონ­და მი­ღე­ბუ­ლი ბერ­ძე­ნი მას­წავ­ლებ­ლე­ბის წყა­ლო­ბით, თა­ვის ტრაქ­ტა­ტებ­ში ბერ­ძნუ­ლი ფი­ლო­სო­ფი­უ­რი სკო­ლის წარ­მო­მად­გე­ნელ­თა შე­ხე­დუ­ლე­ბე­ბის ანა­ლი­ზის სა­ფუძ­ველ­ზე გვთა­ვა­ზობს სა­ინ­ტე­რე­სო მსჯე­ლო­ბებს სა­ხელ­მწი­ფოს, კა­ნო­ნე­ბის, ზნე­ო­ბის შე­სა­ხებ, რომ­ლე­ბიც გა­ჯე­რე­ბუ­ლია მა­გა­ლი­თე­ბით სა­ბერ­ძნე­თი­სა და რო­მის ის­ტო­რი­ი­დან. ცი­ცე­რო­ნის ტრაქ­ტა­ტი „ტუს­კუ­ლა­ნუ­რი სა­უბ­რე­ბი“ და­წე­რი­ლია ხუთ წიგ­ნად, დი­ა­ლო­გის, კით­ხვა-პა­სუ­ხის სა­ხით, მას­წავ­ლე­ბელ­სა და მოს­წავ­ლეს შო­რის.

ალექსანდრიული ბიბლიოთეკის დაწვა საბედისწერო აღმოჩნდა ბერძნული ლირიკისთვის. გვიანი ხანის საბერძნეთსა და ბიზანტიაში ადრეული ბერძნული ლირიკით მხოლოდ სწავლულები იყვნენ დაინტერესებულნი. ისინი საკუთარი ნააზრევის ნათელსაყოფად იმოწმებდნენ ბერძნული ლირიკის ნიმუშებს. სწორედ უძველეს წყაროებში დადასტურებული ციტატები და უახლესი პაპიროლოგიური აღმოჩენების ფრაგმენტები გვიქმნიან ძირითად წარმოდგენას ძველი საბერძნეთის ლირიკის გარდასულ დიდებაზე.

ბევრისადმი აღმოჩნდებოდა ეს სტრიქონებიც და სათაურიც: „გულის ეპოსი“ ძალდაუტანებლად რომ მოიქცეოდა თავის წიაღში კონსტანტინოს კავაფისის მთელ პოეტურ ნაღვაწს. აღიარებულ ლექსებსაც და სიცოცხლეში გამოუქვეყნებელთა. არადა უამათოდ სრულყოფილი წარმოდგენა ვერ შეგვექმნებოდა ამ მომხიბლავ, მომნუსხველ, ექსპრესიით აღვსილ მხატვრულ სამყაროზე, თავისი გზაბილიკი რომ უნდა გაეჭრა პოეტს არამარტო ბერძნულ ენობრივ სივრცეში, არამედ დასავლური ლიტერატურის მდინარებაშიც.

ამ პოეტურ ტექსტებში ოსტატურადაა წარმოჩენილი ძველბერძნული პოეტური ტრადიციისა და მოდერნის სინთეზი. მრავალფეროვანი შემოქმედება გამოხატავს და ეძებს დიდი ადამიანური თავგადასავლის ყველა კუთხე-კუნჭულს. მასთან ისტორია თანამედროვეობის გამოხატვის საშუალებაა. ხოლო ლაკონიზმი, კონტრასტულობა, ქვეტექსტების სიმკვეთრე ინსტრუმენტებია, რომლითაც შემოქმედის გუმანი მკითხველს რთულ და წინააღმდეგობრივ დროში აღმოჩენილი ადამიანისადმი თანაგანცდით აღავსებს.

კრებული გამოიცემა საბერძნეთის რევოლუციის 200 წლისთავისადმი მიძღვნილი ღონისძიებების ფარგლებში. კრებულში შესულია საბერძნეთის ეროვნული პოეტის დიონისიოს სოლომოსის ნაწარმოებების ქართული თარგმანები, შესრულებული თსუ კლასიკური ფილოლოგიის, ბიზანტინისტიკისა და ნეოგრეცისტიკის ინსტიტუტის ახალი ბერძნული ფილოლოგიის მიმართულების სტუდენტების მიერ.

ითვლება, რომ სოფოკლეს ტრაგედიათა შორის "აიასი" უადრესია. „აიასი“ მოგვითხრობს გმირთა ეპოქის უდიდეს აქაველ გმირზე, რომელიც ძლიერებითა თუ კეთილსახოვნებით მხოლოდ აქილევსს ჩამოუვარდება. ტრაგედიაში მრავლისმომცველი და მარად აქტუალური პრობლემებია ასახული,  სოფოკლეს პოეტურმა გენიამ კი აიასის თვითმკვლელობა მსოფიოს ლიტერატურის ერთ-ერთ ყველაზე ტრაგიკულ მოვლენად აქცია.

ევრიპიდეს შემოქმედების მნიშვნელოვანი ნაწილი სამშობლოს სიყვარულის თემას ეძღვნება. ევრიპიდეს შემოქმედების უმთავრეს თავისებურებად მისი თანამედროვეობა სახელდება, რაც უპირველეს ყოვლისა გამოვლინდა ტრაგედიებში ჰეროიკულ-პატრიოტული მოტივების მომძლავრებით, ანტიკური დემოკრატიის არასრულყოფილებისა თუ რელიგიური კრიზისის გაცნობიერების წარმოსახვით. ამ განცდით არის დაწერილი ტრაგედია „მავედრებელი ქალები“, რომელსაც მისი ჰიპოთესისის ავტორმა „ათენის ენკომიონი“ („სადიდებელი“) უწოდა.

1949 წელს რომანი „ლამაზი ანტონიო“ მწერალმა პირველად ყოველკვირეულ გაზეთ „ილ მონდოში“ გამოაქვეყნა. ეს უკანასკნელი სატირული ჟანრის რომანია, რომლის მთავარი გმირის იმპოტენციაც არსებული რეჟიმის კრიზისსა და მარცხს განასახიერებს. რომანს ლიტერატურული კრიტიკისა და მკითხველის დიდი გამოხმაურება ხვდა და იტალიური ეროვნული ლიტერატურული ჯილდოთი - ბაგუტას პრემიითაც აღინიშნა. 

წიგნში მოქმედება მე-20 საუკუნის დასაწყისში ხდება. თხრობა ეპოქის სულისკვეთებით არის გაჟღენთილი - იგრძნობა დოსტოევსკის და ნიცშეს გავლენა, დეკადენტური განწყობილება, მომავალი გლობალური კატასტროფების წინათგრძნობა... მთავარი გმირი, ექიმი გლასი წერს დღიურს და გვიზიარებს თავის აზრს ისეთ საკითხებზე, რომლებიც დღესაც აქტიურად განიხილება: აბორტი, ევთანაზია, მორალური ღირებულებების ცვალებადობა; სიუჟეტის განვითარებასთან ერთად, ეს თითქოსდა მშვიდი, თუმცა ამავდროულად ფსიქოლოგიურად დაძაბული, შინაგანი მუხტის მატარებელი რომანი სულ უფრო და უფრო გითრევს და სრულიად მოულოდნელად აღმოჩნდები სევდიანი, თუმცა ლოგიკური დასასრულის წინაშე.

პიესა შექმნილია 1605-06 წლებში და მოგვითხრობს ბრიტანეთის ლეგენდარული მეფე ლირის ისტორიას, რომელმაც წლების მიწურულს სამ ქალიშვილს შორის სამეფოს განაწილება გადაწყვიტა.

1930 წელია. ერთი მოსკოვური ოჯახის მშვიდ ცხოვრებას არღვევს. განაჩენი - „სამშობლოს მოღალატე“. ყირგიზეთში გადასახლებული ხუთი წლის სტელა და დედამისი თითქოს ნორმალურ ცხოვრებას უბრუნდებიან. უბრუნდებიან ადამიანურ ყოფას, თან არაერთხელ, რადგან გარემოებები მსჯავრდებულებს გამუდმებით უცნობ და არცთუ იოლ „ხვალინდელ დღეს“ სთავაზობს. ასე გრძელდება კვირიდან კვირამდე, წლიდან წლამდე. ეს ავტორის გამოგონილი და შელამაზებული ამბავი კი არა, პატარა სტელასა და მისი ოჯახის ნამდვილი თავგადასავალია. კითხულობ და გაოცებს ადამიანის სულიერი ძალა, წიგნის წაკითხვის შემდეგ კი კაცთა მოდგმასა და მთელ სამყაროს სულ სხვა თვალით უყურებ.

სიმონე ლაპერტი რომანში „ნახტომი“ ემოციურად და იუმორით გვიყვება გერმანიის პატარა ქალაქში მცხოვრები ადამიანების ხან მხიარულ და ხან სევდიან ისტორიებს, მათი შინაგანი სამყაროსა და გრძნობების შესახებ. რომანში მოთხრობილია ისტორიები ადამიანებზე, რომლებიც ახალგაზრდა ქალ მანუსთან სხვადასხვაგვარად არიან დაკავშირებულნი, და ამ ინციდენტის შემდეგ მათ ცხოვრებაში გარკვეული ცვლილებები ხდება.

"ყურანი" ისლამის უმთავრესი რელიგიური ტექსტია, რომელიც, მუსლიმთა შეხედულებით, ღმერთის (ალაჰის) მიერ არის მუჰამედისთვის შეტყობინებული ქადაგებათა სახით ამ უკანასკნელის ზეშთაგონების მოემნტებში, რაც 610-დან 632 წლის ჩათვლით გრძელდებოდა. "ყურანის" ორიგინალის ენა არაბულია.

ინგლისელი პოლიტიკოსის და ფილოსოფოსის, ჯონ სთიუარტ მილის, თხზულება "ქალთა დაქვემდებარება" 1869 წელს გამოქვეყნდა. ავტორი მასზე მეუღლესთან, ჰარიეთ ტეილორ მილთან, ერთად მუშაობდა. ნაშრომში გადმოცემული არგუმენტები სქესთა შორის თანასწორობის შესახებ იმ დროის ევროპის ტრადიციულ ნორმებთან წინააღმდეგობაში იყო. "ქალთა დაქვემდებარება" დღემდე ითვლება ფემინისტური ლიტერატურის კლასიკად.

"ათენელთა სახელმწიფო წყობილება" არისტოტელეს ერთადერთი შემორჩენილი ტრაქტატია სახელმწიფოს შესახებ, რომელშიც ის ათენის პოლიტიკურ სისტემას აღწერს. პირველი ნაწილი 41 თავისგან შედგება და აღწერს პერიოდს ჩვ. წ.ა. 403 წლამდე.