თარგმანი

რომანი დაფუძნებულია ისლანდიელი პროტესტანტი პასტორის, იოუნ სტეინგრიმსონის ლეგენდარულ წერილებზე, რომლებსაც ფეხმძიმე ცოლს, ტორუნს სწერდა. ქალის პირველი ქმრის მკვლელობაში ბრალდებული პასტორი ვულკანის საშინელი ამოფრქვევების შედეგად განადგურებულ ისლანდიის ველებზე დაეხეტება და მღვიმეს აფარებს თავს; გაუკაცრიელებული პეიზაჟის ფონზე, ფერფლის ნაცრისფერი ღრუბლებისა და ლაპილების გარდა, ის აღმოაჩენს ბუნების გაღვიძების არაჩვეულებრივ სილამაზეს და გადაეყრება უცნაურ მგზავრებს, რომლებიც, გაზაფხულის დადგომასთან ერთად, ახალი ცხოვრების იმედს უღვიძებენ და იმ დროზე დააფიქრებენ, როდესაც ტორუნს ჩაეხუტება და ახალშობილ პირმშოს ხელში აიყვანს. პასტორი იოუნი რეალური პიროვნება იყო და მისი ეპიკური ისტორია ისლანდიაში ყველამ იცის, წერილების შინაარსი თაობიდან თაობას გადაეცემა, ჰყვებიან, განიცდიან, თანაუგრძნობენ. მწერალმა ამ ისტორიის თავისებური ინტერპრეტაცია შემოგვთავაზა.

1920 წელს კარლ კაუცკი დამოუკიდებელ საქართველოს ეწვია, რომლის სათავეში სოციალ-დემოკრატები იდგნენ. ევროპელმა პოლიტიკოსმა ვრცელი სიტყვა წაიკითხა საქართველოში სოციალ-დემოკრატიის პერსპექტივებზე და საქართველოს კავშირის აუცილებლობაზე ევროპულ ინტერნაციონალთან, რაც გახდა კიდეც საფუძველი წინამდებარე წიგნისა.

ყველაფერი იწყება იმით, რომ იზაბელე რთული ხასიათის ბიჭს იშვილებს. ახალი წევრის შემოსვლა არღვევს ოჯახის მყიფე წონასწორობას, წარმოაჩენს ღრმა კრიზისს და მკითხველი ამ ოჯახის რღვევის მოწმე ხდება. რომანი შეუმჩნევლად აპარებს მკითხველს დიდ საფიქრალს. დასაწყისში სადა და უბრალო თხრობის სტილი სინამდვილეში საკმაოდ ორაზროვანია. ამ ოჯახში მიმდინარე პროცესების შედეგები მოგვიანებით საცნაურდება და საბოლოოდ, მკითხველი ამაღელვებელი, შთამბეჭდავი და ღრმა ფსიქოლოგიური დრამის მოწმე ხდება.

ბერტრან რასელის „დასავლური ფილოსოფიის ისტორია“, რომელიც დღემდე ითვლება ყველა დროის ერთ-ერთ უმნიშვნელოვანეს ფილოსოფიურ ნაშრომად, წარმოადგენს დასავლური ფილოსოფიის გადმოცემას სოკრატემდელი ეპოქიდან მეოცე საუკუნემდე და მოიცავს არა მხოლოდ საკუთრივ ფილოსოფიას, არამედ შესაბამისი ეპოქებისა და ისტორიული კონტექსტის ანალიზს. წიგნი მსუბუქად და ყველასათვის გასაგებად არის დაწერილი, თუმცა, იმავდროულად, ფილოსოფიური პოპ-პუბლიკაციებისგან განსხვავებით, რეალურ და მაღალი ხარისხის ცოდნას იძლევა, რაც უფლებას გვაძლევს ვიფიქროთ, რომ ის საინტერესო იქნება არა მხოლოდ სტუდენტებისა და ამ სფეროს პროფესიონალების, არამედ ნებისმიერი ადამიანისთვის, რომელიც დასავლური ფილოსოფიური აზრის განვითარებით არის დაინტერესებული. აქ შემოთავზებულია ნაშრომის პირველი ნაწილი – „ანტიკური ფილოსოფია“.

ხშირად ფიქრობენ, რომ დეკარტმა გონებისა და სხეულის სრული გამიჯვნა შემოიტანა. მაგრამ მან ასევე აღიარა მჭიდრო კავშირი მათ შორის, თავის გვიანდელ ნაშრომებში კი ის ფოკუსირებას ადამიანური ბუნების ამ ასპექტზე ახდენს. "სულის ვნებანი" მისი უდიდესი წვლილია ამ დებატებში. იგი შეიცავს ღრმა განსჯას ემოციების მუშაობისა და მათი ადგილისა ადამიანურ ცხოვრებაში – ესაა საგანი, რომელიც სულ უფრო მეტად იპყრობს ფილოსოფოსების, ინტელექტუალებისა და კულტურის ისტორიკოსების ყურადღებას.

ამ კლასიკურ ნაშრომში გამოჩენილი ფრანგი ისტორიკოსი ისტორიული დაკვირვების, ანალიზისა და კრიტიკის მეთოდებს განიხილავს, ისევე, როგორც ისტორიული მიზეზობრიობის აღდგენას მოვლენათა შეფასებისას. რაშია ისტორიის ღირებულება? რა სარგებლობა მოაქვს ისტორიას? როგორ ხსნიან მეცნიერები ამას და როგორ ადგენენ კავშირებს პასუხისმგებლიანი გზით?

რომანში მწერალი ფრაგმენტული თხრობით გადმოსცემს თავის ცხოვრებას: ბავშვობის თამაშებს, ადამიანებთან ურთიერთობას, რელიგიურ დღესასწაულებს, გატაცებას ფეხბურთით, ჩოგბურთით, ჰოკეით; არდადეგებს კასაბლანკაში ატარებს – ქალაქში, რომელსაც გმირი პირველად ათი წლის ასაკში სტუმრობს და რომელიც დაუყოვნებლივ იწვევს მასში დეზორიენტაციასა და უარყოფის გრძნობას. მიუხედავად იმისა, რომ შვეიცარია მშობლიურ ქვეყანად მიაჩნია, ის საკუთარი ვინაობის შესახებ კითხვების დასმას თავს მაინც ვერ არიდებს, პასუხებსაც ვერ პოულობს და მკითხველსაც ბოლო გვერდამდე ასეთივე შეგრძნებას უტოვებს.

ეს ესსეი ლაიბნიცის პირველი ზრდასრული ფილოსოფიური ნაწარმოებია, რომელიც 1684 წელს გამოქვეყნდა. ლაიბნიცი ამ ესსეით, რომელიც მის შემდგომ თხზულებებში ხშირად არის ციტირებული, მედიატორად გვევლინება არნო-მალბრანშის ცნობილ დებატებში, რაც 1683 წელს არნოს ნაშრომის "Des vraies et des fausses ideés" გამოქვეყნებას მოყვა.

წიგნში სამეცნიერო-პოპულარული ენით მოთხრობილია ისლამური ახლო აღმოსავლეთის დასავლეთთან ურთიერთობაზე და ამ ურთიერთობის თოთხმეტსაუკუნოვანი ისტორიის საკვანძო მომენტებზე. ავტორი ცდილობს მკითხველთან ერთად ობიექტურად მიადევნოს თვალი იმ ისტორიულ მიზეზებს, რამაც აღმოსავლეთ-დასავლეთის ჭიდილში აღმოსავლეთი და ისლამური ცივილიზაცია უპირატესი პოზიციიდან დღევანდელ პოლიტიკურ, ეკონომიკურ და სოციალურ კრიზისებამდე და საყოველთაო მარცხისა და გატეხილი მორალური სულისკვეთების განცდამდე მიიყვანა.

რომანში მოქმედება აღმოსავლეთის წმინდა ყვავილით — ტიტებით სავსე შუა საუკუნეების სტამბოლში ხდება და მოგვითხრობს ოსმანთა სამეფო კარის მსახურის — ყარა შაჰინის ამბავს, რომელიც ქორწინების დღეს საყვარელ ადამიანს კარგავს და თავადაც ძლივს აღწევს თავს საშინელ განსაცდელს. ამის შემდეგ მისი მიზანი დანაკარგის საიდუმლოს ამოხსნა ხდება, თუმცა, როგორც ტიპურ სათავგადასავლო-ავანტიურისტულ რომანს შეეფერება, „გლოვის წვეთშიც“ პარალელურად სხვა საინტერესო და დაძაბული სიუჟეტური ხაზებიც ვითარდება.

„ჩვენი აზრით, მკითხველმა, რომელიც სიყვარულს არ იცნობს, ეს წიგნი საერთოდ არ უნდა წაიკითხოს, რადგან დარწმუნებული ვარ, როგორი გამოცდილიც უნდა იყოს მწერალი სიყვარულის საკითხში, როგორი სარწმუნო რამეებიც უნდა თქვას, თუ წიგნის თემა განშორება, სევდა და ტკივილია, რაც ყველას ემძიმება, ვერავის დააჯერებს, რომ სიყვარულის შესახებ შესაძლოა, რაიმე საინტერესო გვითხრას

მეცნიერების, მაგიისა და რელიგიის დამუშავებისას, მალინოვსკიმ არსებითად მიიღო ტრადიციული დასავლური კონცეფცია ორმაგი რეალობის შესახებ, მაგრამ, მაგალითად, ფრეზერისგან განსხვავებით, მალინოვსკის მეცნიერება გამოაქვს არა მაგიიდან, არამედ ადამიანის ცოდნის ორგანიზების უნარიდან, რაც დემონსტრირებულია ტრობრიანის მკვიდრთა ტექნიკური უნარებით მებაღეობაში, გემთმშენებლობაში და ა.შ. საპირისპიროდ ამისა, ის განიხილავდა მაგიას, რომელიც ამ უნარებთან ერთად არსებობდა, როგორც ორგანიზებულ პასუხს შეზღუდულობისა და უძლურების განცდაზე საფრთხის, სირთულისა და იმედგაცრუების წინაშე.

პოლიტიკური ფილოსოფიის, ინტელექტუალური და კულტურული ისტორიისა და ეკონომიკის უზადო ნაშრომი, "გზა ბატონყომობისკენ" თითქმის საუკუნის განმავლობაში შთააგონებს და რისხვას ჰგვრის პოლიტიკოსების, საწავლულებისა და უბრალო მკითხველების არაერთ თაობას. თავდაპირველად 1944 წელს გამოქვეყნებული – როდესაც ელეანორა რუზველტმა მხარი დაუჭირა სტალინის ძალისხმევას, აინშტაინმა კი სოციალურ პროგრამას მოაწერა ხელი – "გზა ბატონყმობისკენ" ერეტიკულად ჩაითვალა წარმოების საშუალებებზე სახელმწიფო კონტროლის საშიშროებათა გამო გაფრთხილებისთვის. აქ შემოთავაზებულია ამ წიგნის შეკვეცილი ვერსია, რომელიც 1945 წელს გამოქვეყნდა "რიდერს დაიჯესტში".

კგჰჯ

ერთ-ერთი ყველაზე ცნობილი სამოტივაციო წიგნი მსოფლიო ისტორიაში, "როგორ მოვიპოვოთ მეგობრები და როგორ ვიმოქმედოთ ადამიანებზე", 1936 წელს პირველად გამოქვეყნების შემდეგ 15 მილიონ ეგზემპლარზე მეტია გაყიდული. კარნეგის პირველი წიგნი მარადიულია და თანაბრად მიმზიდველია, როგორც ბიზნეს აუდიტორიის, ისე ზოგადი მკითხველისთვის. კარნეგის სწამდა, რომ წარმატების მიღწევა ეფექტურ კომუნიკაციაზე უფროა დამოკიდებული, ბიდრე ბრწყინვალე უნარებზე. სწორედ ამას ასწავლის წინამდებარე წიგნი.

ეს გახლავთ ჩვენამდე შემორჩენილი ფრაგმენტები ჰერაკლიტეს ნაშრომისა "ბუნებისათვის", სამყაროს პირველი თანმიმდევრული ფილოსოფიური ტრაქტატისა, რომელიც საჯილდაო ქვა იყო პლატონის, არისტოტელესა და მარკუს ავრელიუსისთვის, მასში გადმოცემული აზრები კი გავლენას ახდენდა ისეთ ფილოსოფოსებზე, როგორებიც მონტენი, ნიცშე და ჰაიდეგერი არიან.