წიგნები

ოღუზ ათაის რომანი, „ხელმოცარულები“, 1997 წელს იუნესკოს მიერ თურქული ლიტერატურის რჩეულ ნაწარმოებად იქნა აღიარებული. ოღუზ ათაი 1977 წლის 13 დეკემბერს სრულიად ახალგაზრდა, 43 წლისა, თავის ავთვისებიანი სიმსივნით გარდაიცვალა.

Godesses are famously beautiful. When one such girl suddenly appeared in an early Bronze Age town near modern Akhaltsikhe from the sky with amazing magical powers, she is assumed to be the daughter of their Moon Godess, Ka-Mar. But, she was actually a tourist to Georgia who accidentally triggered a time-gate from far in their future.

ორჰან ველის ლექსები პირველად 1936 წელს მეჰმეთ ალი სელის ფსევდონიმით ყოველთვიურ ლიტერატურულ ჟურნალ Varlık-ში გამოქვეყნდა. 1941 წელს ოქთაი რიფათთან და მელიჰ ჯევდეთთან ერთად გამოსცა კრებული Garip (უცხო, უცნაური, ყარიბი), რომელსაც ორჰან ველის მიერ დაწერილი წინათქმა-მანიფესტი უძღოდა. მომდევნო წლებში კი დაიბეჭდა ორჰან ველის ლექსების სხვადასხვა კრებულები: „რასაც ვერ დავთმობ“ (1945), „დასთანის მსგავსი“ (1946), „ისევ და ისევ“ (1947) და „პირისპირ“ (1949). 1949 წელს თავად დაიწყო ჟურნალ Yaprak-ის გამოცემა. ორჰან ველი 1950 წლის 14 ნოემბერს, 36 წლის ასაკში ტვინში სისხლის ჩაქცევით გარდაიცვალა. დაკრძალულია სტამბოლის აშიანის სასაფლაოზე.

მარკიან კამიშის წიგნი „ოფორმლიანდია ანუ ზონაში გასეირნება“ ჩორნობილის მხარის ემოციური განზომილებაა, არალეგალი „სტალკერი“ ტურისტების სამყაროში ჩაყვინთვა. ამ წიგნში თქვენ ვერ იპოვით ზონის სტანდარტულ აღწერას, ჩორნობილის ავარიის ჭეშმარიტ მიზეზებზე მოსაწყენ თხრობასა და მსჯელობებს. აქ შიგნიდანაა მიპყრობილი მზერა არალეგალურ ტურიზმზე გაუცხოების ზონაში, რომელიც თითქმის ორმოცი წელია უკრაინის პოლესიეს უნიკალური ტერიტორიაა. აქაა ზურმუხტოვანი ჭაობები, ჩასაფრებული მილიცია და დაკოჟრილ-დასისხლიანებული ფეხები. აქაა ღამეული პრიპიატის საშიში თავსხმები და მომხიბლავი განთიადები. წიგნი ილუსტრირებულია ავტორის მიერ გადაღებული ფოტოებით.

„სტამბოლელი ელეფთერია“ 1955 წლის 6-7 სექტემბრის მოვლენების წინ დაწყებულ სიყვარულზე მოგვითხრობს. ამ დროს სტამბოლში ბერძნული უმცირესობის ყველაზე დაუნდობელი დარბევა განხორციელდა. თუმცა წიგნში აღწერილი სასიყვარულო თავგადასავალი ამ ტრაგიკული მოვლენების დასრულებასთან ერთად არ დამთავრებულა. ჭეშმარიტი სიყვარული მთავრდება? თუ ვინმე ამ სიყვარულის კვალს დაადგება, ადგილებს, სიმღერებს, ძველ მეგობრებსა და ძველ სტამბოლს, ნაცნობებს იპოვის, მაშინ – არა! 

აიშე ქულინის რომანი „სტამბოლის ბოლო მატარებელი“ (Nefes Nefese – თურქულად ნიშნავს სირბილისგან გამოწვეულ გახშირებულ სუნთქვას, ამიტომ თითქმის ყველა უცხო ენაზე ის ითარგმნა, როგორც „სტამბოლის ბოლო მატარებელი“), რომელმაც დაიმსახურა იტალიის ერთ-ერთი პრესტიჟული ჯილდო Premio Roma. რომანს საფუძვლად უდევს ნამდვილი ამბავი, რომელიც ეხება ჰოლოკოსტის დროს თურქი დიპლომატების მიერ თურქი ებრაელების გადარჩენის ისტორიას. მოვლენები ვითარდება მეორე მსოფლიო ომის დროს თურქეთში, საფრანგეთში, კაიროსა და ევროპის სხვადასხვა ქალაქებში და ასახავს ოსმალეთის იმპერიის ერთ-ერთი ბოლო მინისტრის ქალიშვილისა და ებრაელი ბიჭის სიყვარულის ისტორიას.

რომანი „მისხალი ერთგულება“ მოგვითხრობს ჩაუშესკუს დიქტატურის პერიოდში სიმდიდრისკენ დაუოკებელი ლტოლვით შეპყრობილი მამაკაცის ამბავს, რომელიც საყვარელ ქალს მილიონების შოვნას ანაცვალებს. იანკუ – გაზულუქებული და ჯიბესავსე სასტიკი საქმოსანი; აკილინა, ულამაზესი ახალგაზრდა ქალი, დაუცველი, მაგრამ ამაყი და მებრძოლი, და იტალიელი ბიზნესმენი, რომელიც ნავთობისა და დოლარების მორევში ადამიანობის, სულიერების შენარჩუნებას ცდილობს. თუმცა ის გარემოებათა ტყვეა, იმასაც აღიარებს, რომ ეს მისი ცხოვრებაა, რომელიც განუსაზღვრელი შესაძლებლობების კარს უხსნის. ფული მისთვის ყველაფრის გასაღებია, ყველა დაბრკოლების გადალახვის, ცხოვრებით ტკბობის საშუალება და ამისთვის ბევრი რამის დათმობა უწევს, უპირველესად კი სიყვარულის. დიახ, ეს არის კომპრომისებით აღსავსე ცხოვრება, ბოროტებასა და ძალადობასთან შეგუება, მაგრამ მას სულში მაინც დარჩა სუსტად მოკიაფე წერტილი – მისხალი ერთგულება, რომელმაც მაშინ იხსნა, როცა არ ელოდა.

ჩუმად და გესლიანად წარმოთქმული წინადადება იუბილეზე გულის ინფარქტს და სისხლისღვრას იწვევს. რადგან ათეული წლების წინ, ომის ბოლოს ორი პატარა ძმის მეკლენბურგიდან გაქცევისას რაღაც მოხდა, რასაც რომანის გმირები ვერც ივიწყებენ და ვერც პატიობენ ერთმანეთს და შვეიცარიულ-გერმანულ ოჯახში, რომლის ამბავსაც გვიყვება რომანი, ერთ უბედურებას მეორე მოსდევს. რომანი „ვოდი“ მოგვითხრობს სხვადასხვა ეპოქებზე, მოქმედება გერმანიასა და შვეიცარიაში ვითარდება, მწერალი იყენებს სხვადასხვა რეგიონების დიალექტს და გვიყვება საინტერესო ამბებს მთელი სამყაროს შესახებ: სტამბის შესახებ მეკლენბურგში, საათების მანუფაქტურაზე შვეიცარიაში, საიდუმლო ლოჟებსა და ხელოვანების წრეებზე, ნაცისტებსა და მათ მოწინააღმდეგეებზე, ბურჟუაზიის წარმომადგენლებსა და Hell‘s Angels–ის წევრებზე, სიმხდალესა და სიმამაცეზე, ომსა და დევნაზე, საიდუმლოებზე, ტყუილებზე, სიკვდილსა და ახალ დასაწყისზე. და რომანში მუდმივად ჩნდება სათაურის პროტოტიპი ვოდი, ველური მონადირე ჩრდილოეთ გერმანული თქმულებიდან, რომელზეც დაუსჯელად ვერ იხუმრებ, რადგან მთელი ცხოვრების მანძილზე არ დაგანებებს თავს . . .

„რა უნდათ ადამიანებს ჩემგან?! რატომ დამდევენ?! ასე მკაცრები რად არიან? მე ხომ ერთი ჩვეულებრივი მსახიობი ვარ!“ - ამ სიტყვებით მთავრდება კლაუს მანის ცნობილი რომანი „მეფისტო“. სიტყვებს რომანის მთავარი გმირი ჰენდრიკ ჰეფგენი წარმოთქვამს სასოწარკვეთილების წუთებში. მას მართლაც ვერაფერს უსაყვედურებ. გამორჩეული ნიჭის მქონე მსახიობია, რომელიც თავბრუდამხვევ კარიერას იკეთებს. ამis მისაღწევად ჰენდრიკ ჰეფგენს არ უწევს იმ უამრავ დანაშაულში მონაწილეობის მიღება, რომელსაც ნაციონალ-სოციალისტური რეჟიმი სჩადის. პირიქით, საუკეთესო მეგობარს საკონცენტრაციო ბანაკიდანაც კი იხსნის. მაშ რატომ სტოვებს სახელგანთქმულ მსახიობს ნელ-ნელა ყველა მისთვის ღირებული ადამიანი? კეთილი საქმეები, რომლებსაც სჩადის, სიკეთის გულწრფელი სამსახურია თუ რამე გათვლა? ვინ არის სინამდვილეში ჰენდრიკ ჰეფგენი, იგივე მეფისტო? ხელისუფლების მაამებელი ტაკიმასხარა თუ ნაცისტური რეჟიმის წინააღმდეგ ფარულად მოქმედი გმირი? 

წინამდებარე წიგნის მიზანია, ხელი შეგიწყოთ “სიბერის” შესახებ ღრმად გამჯდარი ნეგატიური ხედვების შემოტრიალებაში. ავტორი ახალგაზრდობაშივე იყო დაკავებული ინფორმაციის მოძიებით იმის თაობაზე, თუ როგორ შეუძლიათ მამაც და დამოუკიდებელ ადამიანებს გამოიყენონ თავიანთი პოტენციალი მხცოვან ასაკამდე. 2019 წლის დეკემბერში ავტორმა ამ თემაზე ისაუბრა თბილისში TEDx-ისთვის. დასძლიო ყოველდღიური ცხოვრების რუტინა, ცხოვრებისგან შთაგონება მიიღო, კრეატიულად მოაწყო და ყველაფერს სხვანაირად შეხედო - ეს არის საიდუმლო რჩევა შინაგანი ახალგაზრდობის შენარჩუნებისთვის.

ჟურნალისტი მამაკაცი, სახელად მიკელე, ფიქრობდა, რომ ოჯახი ბედნიერი იყო, ცოლი და ქმარი ერთმანეთს ეწყობოდნენ, დროს ატარებდნენ, მოგზაურობდნენ, შვილებს ზრდიდნენ, წიგნებს კითხულობდნენ, მაგრამ ჯემამ ის ერთ დღეს, მოულოდნელად, სახლიდან მაინც გააძევა, რის გამოც ფეხქვეშ მიწა გამოეცალა. სასოწარკვეთილებაში ჩავარდნილმა მამაკაცმა თავი რედაქ­ტორის მიერ შემოთავაზებული საქმის გამოძიებას შეაფარა; მომხდარი დანაშაული პროფესიონალურად გაშიფრა და დასკვნის გამოტანაში პროკურორს თავისი კვლევები წარუდგინა. გამოძიების პარალელურად, მიკელე საყვარელ მეუღლესა და შვილებზე ფიქრს არასოდეს წყვეტდა, მათთან დაბრუნებაზე განუწყვეტლივ ოცნებობდა. საფრთხისა და ფათერაკების მოყვარულმა ჯემამ ის ამასობაში სვინგერების კლუბში მიიტყუა, სხვადასხვა შემთხვევაში გამოცადა და ერთგულება დაამტკიცებინა. ამ რომანის სახით მკითხველი სტილისტური ინტერვენციით გამორჩეულ და შეიძლება ითქვას, ერთობ უჩვეულო ნიმუშს გაეცნობა.

რაულ ჩილაჩავამ აღადგინა, შეკრიბა და თარგმნა ტერენტი გრანელის ლექსები უკრაინულად და მეგრულად.

„პაჩინკო კოლექტიური და თან ინდივიდუალური თამაშია, ჩამწკრივებული სათამაშო ავტომატებით. ყველა დაფასთან დგას და თავისთვის თამაშობს, მეზობლისკენ არც იხედება, თუმცა გვერდით ჰყავს.“ როლან ბარტი, „ნიშნების იმპერია“.

ოლაუგ ნილსენის (დაბ. 1977 წ.) ყველაზე გახმაურებული წიგნი, „წამომაყენე, ეშმაკმა დალახვროს“, რომელმაც ავტორს პირველი წარმატება მოუტანა, 2005 წელს გამოიცა. რომანმა მოსარდბის სქესობრივ ცხოვრებაზე დადებული ტაბუ დაარღვია. იმის შემდეგ მწერალმა სხვადასხვა ჟანრის არაერთი საინტერესო ნაწარმოები შექმნა და სახელი დაიმკვიდრა, როგორც განსხვავებულმა და მნიშვნელოვანმა ავტორმა ნორვეგიულ ლიტერატურაში.

დეტექტივის მთავარი გმირი, ინსპექტორი დანტე ბლემორი, გაზეთში ცნობილი ბიზნესმენის, რეინარდ მენსენეტის, გარდაცვალების შესახებ კითხულობს. რეინარდის ძმების თქმით, მათი ძმა მოწამლეს. ახალგაზრდა გამომძიებელი თავის დამხმარე და საუკეთესო მეგობარ დილან ბარეტთან ერთად მალევე იწყებს მკვლელობის გამოძიებას. მკვლელი მსხვერპლს პიჯაკის ჯიბეში წერილს უტოვებს, რომელშიც ნათლად მიანიშნებს, რომ მკვლელობის მოტივი შურისძიებაა, თუმცა შესაძლოა, ეს მხოლოდ ბლეფი იყოს. ინსპექტორი თანდათან ხვდება, რომ ეს საქმე მისთვის იმაზე მნიშვნელოვანია, ვიდრე წარმოედგინა…

დამხმარე სახელმძღვანელო შედგება იმ აუცილებელი ნაწილებისგან, რომლებიც მნიშვნელოვანია მხატვრული ტექსტის გააზრებისათვის და შეძლებისდაგვარად გათვა­ლისწინებულია ყველა ის მოთხოვნა, რომელებიც ახალგაზრდებს დაეხმარებათ თავიანთი ნაშრომის აგებასა და მოსაზრების ეფექტურად ჩამოყალიბებაში.