„შემეცნების ფილოსოფია და თეორია“ შესტოვის ღრმა და შეუდარებლად ორიგინალური ექსკურსია წარსულში, როგორც ყოველთვის, სხვა ფილოსოფიურ სისტემათა მიუკერძოებელი და განყენებული კვლევა-შესწავლის ფონზე, შექმნილი 1912 წელს.
რატომ კლავენ ქალებს? რატომ ძალადობენ მათზე? რატომ ხდება, რომ ქალები მოძალადე მამაკაცებს ხშირად თავადვე უღებენ კარს? და რატომ რჩება დაუსჯელი ქალთა მიმართ ჩადენილი დანაშაულების უმრავლესობა? - ფემიციდის ამ გადაუჭრელი პრობლემების პირისპირ აღმოჩნდება რომანის მთავარი გმირი, რადიოჟურნალისტი მიკელა კანოვა, როდესაც მივლინებიდან დაბრუნებული შეიტყობს, რომ ვიღაცას მისი კარის მეზობელი, ახალგაზრდა ლამაზი ქალი ანჯელა ბარი დანის ოცი დარტყმით მოუკლავს.
ოშოს ბევრი მიმდევარი ჰყავს, ზოგი რას ლაპარაკობს მასზე და ზოგი რას... მე კი ხანდახან ვფიქრობ, რომ ეს ადამიანი ან მართლა არა ამქვეყნიური იყო, ან არადა წინასწარმეტყველი. ის, რასაც ამ წიგნში ლაპარაკობს, თავადაც გადამხდენია და მიგრძვნია: სხეულიდან გამოსვლა, ის შეგრძენები რასაც სულის სხეულიდან გამოყოფას მოსდევს და ა.შ. ის, რაზეც “სიცოცხლესა და სიკვდილში” ლაპარაკობს, გასული საუკუნის 50-იანი წლებისთვის სრულიად წარმოუდგენელი რამაა, სინჯარის ბავშვები, “ტრიდე” ფილმები და ა.შ. თუ წლების განმავლობაში ეს ყველაფერი რეალობა გახდა, სულ რაღაც ერთ საუკუნეზე მცირე დროში, მაშინ სავარაუდოდ, მასში მოყვანლი სხვა ვარაუდებიც ახდება.
თანამედროვე ფილოსოფიის ფუძემდებლური ტექსტი, "წმინდა გონების კრიტიკა", ისტორიაში შევიდა, როგორც გამაერთიანებელი ორი დაპირისპირებული ფილოსოფიური სკოლისა: რაციონალიზმის, რომელიც მთელს ცოდნას გონებაზე აფუძნებს, და ემპირიზმისა, რომელიც ჩვენს ცოდნას გამოცდილებას უკავშირებს. "წმინდა გონების კრიტიკა" არის წიგნი, რომელიც ადამიანის გონების ღრმა და ყოველმხრივ კვლევას წარმოადგენს.
1957 წელს გამოქვეყნებული რომანი თანაგრძნობით აღსავსე ამბავია უბრალო ადამიანებისა, რომლებიც გადარჩენისთვის იბრძვიან ომის პერიოდში. მთავარი გმირები არიან: ჩეზირა, დაქვრივებული მედუქნე რომიდან, და როზეტა, მისი გულუბრყვილო ქალიშვილი, რომელიც რელიგიისადმია ერთგული. როდესაც რომში გერმანელები შევლენ, ჩეზირა დანაზოგსა და მცირეოდენ საკვებს იღებს და ქალიშვილთან ერთად მიდის მშობლიურ პროვინცია ჩოჩარაში, სადაც მათი საბედისწერო თავგადასავალი იწყება.
საყოველთაოდაა მიღებული აზრი, რომ "ორი ვერონელი აზნაური" შექსპირის პირველი კომედიაა, და შესაძლოა საერთოდ პირველი პიესა. გაუგებრობასა და სამოსისა და გარეგნობის შეცვლის გარშემო აგებული კომედია იმავდროულად იდეალური მამაკაცური მეგობრობის და იმის შესახებაა, თუ რა საფრთხის დგას ეს მეგობრობა, როდესაც საქმე ქალის სიყვარულს ეხება.
იბსენის ადრეული პოეტური დრამა მისი მთავარი გმირის, პერ გუნტის, მეშვეობით იკვლევს მთელი კაცობრიობის დამახასიათებელ ღირსებებსა და ბიწიერებას. პიესა ნორვეგიულ ფოლკორსა და იბსენის პირად გამოცდილებას ეყრდნობა. დრამა მოგვითხრობს ყარიბის თაღლითური ცხოვრების შესახებ, რომელიც სახელსა და დიდებას მოიხვეჭს, მაგრამ არა ბედნიერებას, თუმცა საბოლოოდ სიყვარულით გამოსყიდვას აღწევს.
ოთხიათასწლოვან თიხის ფირფიტებზე განსაცვიფრებლად შემორჩენილი პოემა გილგამეშის, ურუკის მეფისა, სამყაროს უძველესი ეპოსია, რომელიც რამდენიმე საუკუნით უსწრებს ჰომეროსს. ამბავი მოგვითხრობს გილგამეშის თავგადასავალს მხეც-კაცა ენკიდუსთან ერთად, და მის მოგზაურობას სამყაროს კიდისკენ უკვდავების საიდუმლოს ამოსაცნობად. ოჯახის, მეგობრობისა და მეფეთა ვალდებულებებთან ერთად "გილგამეშიანი" უპირველეს ყოვლისა ეძღვნება ადამიანის მარად ბრძოლას სიკვდილის შიშთან.