ფილოსოფია

პლატონის ნააზრევმა არაერთ ეპოქაში განიცადა აღორძინება თუ რეცეფცია. XX-XXI საუკუნეები პლატონის რენესანსის კიდევ ერთ ეპოქად უნდა მივიჩნიოთ, რადგან მას მხარდამჭერები გამოუჩნდა ისეთი მეცნირებების წარმომადგენლებშიც კი, რომელთა დასკვნები ფილოსოფოსის საუკუნეების განმავლობაში საკამათოდ ქცეული აზრების განხილვის შემთხვევაშიც კი ზუსტი სამეცნიერო კვლევისა და ექსპერიმენტების შედეგებს ეყრდნობა.

ცი­ცე­რო­ნი, რო­მელ­საც ბრწყინ­ვა­ლე გა­ნათ­ლე­ბა ჰქონ­და მი­ღე­ბუ­ლი ბერ­ძე­ნი მას­წავ­ლებ­ლე­ბის წყა­ლო­ბით, თა­ვის ტრაქ­ტა­ტებ­ში ბერ­ძნუ­ლი ფი­ლო­სო­ფი­უ­რი სკო­ლის წარ­მო­მად­გე­ნელ­თა შე­ხე­დუ­ლე­ბე­ბის ანა­ლი­ზის სა­ფუძ­ველ­ზე გვთა­ვა­ზობს სა­ინ­ტე­რე­სო მსჯე­ლო­ბებს სა­ხელ­მწი­ფოს, კა­ნო­ნე­ბის, ზნე­ო­ბის შე­სა­ხებ, რომ­ლე­ბიც გა­ჯე­რე­ბუ­ლია მა­გა­ლი­თე­ბით სა­ბერ­ძნე­თი­სა და რო­მის ის­ტო­რი­ი­დან. ცი­ცე­რო­ნის ტრაქ­ტა­ტი „ტუს­კუ­ლა­ნუ­რი სა­უბ­რე­ბი“ და­წე­რი­ლია ხუთ წიგ­ნად, დი­ა­ლო­გის, კით­ხვა-პა­სუ­ხის სა­ხით, მას­წავ­ლე­ბელ­სა და მოს­წავ­ლეს შო­რის.

"ყურანი" ისლამის უმთავრესი რელიგიური ტექსტია, რომელიც, მუსლიმთა შეხედულებით, ღმერთის (ალაჰის) მიერ არის მუჰამედისთვის შეტყობინებული ქადაგებათა სახით ამ უკანასკნელის ზეშთაგონების მოემნტებში, რაც 610-დან 632 წლის ჩათვლით გრძელდებოდა. "ყურანის" ორიგინალის ენა არაბულია.

ინგლისელი პოლიტიკოსის და ფილოსოფოსის, ჯონ სთიუარტ მილის, თხზულება "ქალთა დაქვემდებარება" 1869 წელს გამოქვეყნდა. ავტორი მასზე მეუღლესთან, ჰარიეთ ტეილორ მილთან, ერთად მუშაობდა. ნაშრომში გადმოცემული არგუმენტები სქესთა შორის თანასწორობის შესახებ იმ დროის ევროპის ტრადიციულ ნორმებთან წინააღმდეგობაში იყო. "ქალთა დაქვემდებარება" დღემდე ითვლება ფემინისტური ლიტერატურის კლასიკად.

წიგნის რედაქტორია ინგა გამსახურდიშვილი. საუბრები ჩატარდა რაჯნიშის საერთაშორისო მისტიციზმის უნივერისტეტის მიერ გაუტამა ბუდას აუდიტორიაში, პუნა, ინდოეთი.

ამ წიგნში შესულია ოშოს საუბრები "შეშლილის ჩანაწერები" და "ადამიანის სიტყვები უსიტყვოდ", მეორე ნაწილში კი ოშოს მოწაფისა და სანიასინის დხარმა ჯიოტის დღიურებია სათაურით "ათი ათასი ბუდა", სადაც ჯიოტი ოშოს ცხოვრებას აღწერს. წიგნის რედაქტორია ირმა კახურაშვილი.

"ათენელთა სახელმწიფო წყობილება" არისტოტელეს ერთადერთი შემორჩენილი ტრაქტატია სახელმწიფოს შესახებ, რომელშიც ის ათენის პოლიტიკურ სისტემას აღწერს. პირველი ნაწილი 41 თავისგან შედგება და აღწერს პერიოდს ჩვ. წ.ა. 403 წლამდე.

წინამდებარე ნაშრომი დიალექტიკური თვალსაზრისით გადმოსცემს საზოგადოების განვითარების აუცილებლობას კონსერვატიულიდან სოციალისტურისკენ მისი თანამდევი ისტორიული და ეკონომიური შემადგენლებით.

"კარლ კაუცკის ახალი ფილოსოფია" მარქსიზმის პრინციპებისგან კარლ კაუცკის განდგომით გამოწვეული მწვავე კრიტიკაა იმავდროულად ჩეხი ფილოსოფოსის ღრმა განსწავლულობისა და საკითხის ცოდნის აღიარებით.

"მხოლოდ ფრაგმენტები! მაშასადამე, არაფერი მთლიანი, არაფერი დასრულებული. რატომ? ნაწილობრივ დროის, ხალისის და ჩემი წარსულისადმი ინტერესის უკმარობის გამო, ნაწილობრივ დოკუმენტების, ე. ი. სამახსოვრო ჩანაწერების ნაკლებობის გამო, რადგანაც ეს უკანასკნელი ან სხვის ხელში მოხვდა, ანდა დაიკარგა" - ლ. ფოიერბახი. 

ლუდვიგ ანდრეას ფონ ფოიერბახი (28.07.1804-13.09.1872) - გერმანელი ფილოსოფოსი და ანთროპოლოგი, მემარცხენე ჰეგელიანელი, რომელმაც დიდი გავლენა იქონია ევროპული ფილოსოფიური აზრის განვითარებაზე.

წინამდებარე ნაშრომში ქართველი ფილოსოფოსი პოპულარული ენით განმარტავს ალბერტ აინშტაინის ფარდობითობის თეორიას, ფიზიკის მეცნიერებაში მანამდე არსებულ მდგომაროებასა და აღნიშნული თეორიის მნიშვნელობას ფილოსოფიისთვის.

1879 წელს ჯ.ს. მილმა გამოაქვეყნა თხზულება სახელწოდებით "სოციალიზმი", რომელშიც თავმოყრილია მისი არგუმენტები სოციალური წესრიგის, თავისუფლებისა და პოლიტიკური ეკონომიის შესახებ, ისევე, როგორც საზოგადოებრივი მოწყობისა კომუნისტურ წყობილებაში. წიგნმა უდიდესი გავლენა იქონია პოლიტიკურ სისტემებზე მთელი მსოფლიოს მასშტაბით.

ეს ფილოსოფიური ნაშრომი მაო ძე-დუნმა დაწერა ნაშრომის „პრაქტიკის შესახებ“ შემდეგ და იმავე მიზნით, - სახელდობრ დოგმატური ხასიათის იმ სერიოზული შეცდომების დასაძლევად, რომლებიც მაშინ პარტიაში იყო; ამ თემაზე მან ლექცია წაიკითხა იანანის ანტიიაპონურ სამხედრო-პოლიტიკურ უნივერსიტეტში. 

წინამდებარე თხზულება შესანიშნავი საშუალებაა სოკრატემდელი ბერძნული ფილოსოფიის ავტორიტეტული მიმდინარეობის, ატომიზმისა, და მისი უდიდესი წარმომადგენლის, დემოკრიტეს გაცნობისა. დანართის სახით თხზულებას ახლავს ფრაგმენტები ლუკრეციუსის ნაშრომიდან "საგანთა ბუნებისათვის".

წინამდებარე ტექსტი წარმოადგენს ლუდვიგ ფოიერბახის რეცენზიას მაქს შტირნერის ნაშრომზე "ერთადერთი და მისი საკუთრება", რომელიც ფოიერბახის მწვავე კრიტიკას შეიცავს, გულისხმობს რა, რომ  რელიგიის ფოიერბახისეული გააზრება კვლავ "ღვთისმოშიშია", რომ მან "ღვთაება გარეგანიდან ჩვენ შინაგანად აქცია". თავად ფოიერბახმა შტირნერის თხზულებას "გენიალური და ბრწყინვალე ნაშრომი" უწოდა.