თარგმანი

ამ ისტორიულ-ფილოსოფიურ ექსკურსში პოლ ვალერი მისი თანამედროვე ევროპისა და ზოგადად სამყაროს ხედვას აყალიბებს შექმნილი კავშირურთიერთობებისა და ისეთი მოვლენებისა და წარმონაქმნების განხილვა-ანალიზის ფონზე, როგორიცაა ერი, დიქტატურა და ისტორია. ავტორი ასევე იძლევა ევროპის მომავლის უაღრესად საინტერესო ხედვას.

ცნობილი ანთროპოსოფისტის ეს მცირე ლექცია აყალიბებს ჰიპოთეზას, რომლის მიხედვით ჩვენ მიქელ მთავარანგელოზის მეორედ გამოვლინების დროში ვიმყოფებით, რაც ქრისტეს განახლებულ ცნობიერებასთან დაახლოვების საშუალებაა.

"მცირე ჰიპია" პლატონის ერთ-ერთი ადრეული დიალოგია, რომელშიც სოკრატე კიდევ ერთხელ ხვდება ერუდიტ ჰიპიას და მასთან სიცრუის შესახებ გააბამს დიალოგს. სპორტიდან და მეცნიერებიდან მოტანილი ანალოგიების მიხედვით მსჯელობის შედეგად მოსაუბრენი ჩიხში აღმონდებიან.

"მეთორმეტე ღამე" - ესაა მხიარული პიესა უპასუხო, ცალმხრივი სიყვარულის შესახებ. ტყუპები საზღვაო კატასტროფის განცდის შემდეგ უცხო მიწაზე აღმოჩნდებიან. პირველ მათგანს, ვიოლას, ორსინო შეუყვარდება, ვინც ოლივიაშია შეყვარებული, რომელსაც, თავის მხრივ, ვიოლა შეუყვარდება, ამ უკანასკნელს კი მალვოლიო აღმერთებს. გამოჩნდება სებასტიანო... ფერიცვალებათა სერიის შემდეგ ყველაფერი კეთილად სრულდება. პიესა თარიღდება 1601-02 წლებით.

ჰერმან ჰესეს მიერ საკუთარი ცხოვრების ფრიად მოკლე, გულწრფელი და, იმავდროულად, მისტიური აღწერა არა მხოლოდ გერმანელი ნობელიანტის მოყვარულებს, არამედ მისი შემოქმედებისადმი გულგრილად განწყობილ მკითხველსაც დააინტერესებს.

"წერილები უცნობ ქალს" ანდრე მორუას გვიანდელი პერიოდის ნაწარმოებია, რომელშიც ავტორი მცირე ეპისტოლეების სახით გვაცნობს მის ცხოვრებისეულ ფილოსოფიას - შეხედულებებს ქორწინებაზე, ქალისა და კაცის ურთიერთობაზე, აღზრდაზე, ლიტერატურაზე და სხვა.

"მარტინ იდენი" - 1909 წელს გამოქვეყნებული თხზულებაა. კიუნსტელრომანის ტრადიციის მიხედვით შექმნილი ნაწარმოები მოგვითხრობს ახალგაზრდა პროლეტარის მძიმე და დაბრკოლებებით სავსე გზაზე, რომელიც მწერლობის, დიდი აღიარებისკენ მიდის. იმავდროულად, ნაწარმოები იმდროინდელი ბურჟუაზიული საზოგადოების შაბლონურ მორალსა და შეხედულებებს აკრიტიკებს.

"ჭირვეულის მორჯულება" უილიამ შექსპირის კომედიაა, რომელიც, მკვლევართა აზრით, 1590 და 1592 წლებს შორის უნდა იყოს დაწერილი. ესაა პიესა პიესაში, სადაც მთავარი პერსონაჟი პეტრუჩიო  ფსიქოლოგიური წნეხის გზით ცდილობს ჭირვეული და ქედმაღალი კატარინას მორჯულებას. ზოგი კრიტიკოსის აზრით პიესა მიზოგინიის ელემენტებს შიცავს.

სენტენციები და ზნეობრივი გამონათქვამები, საზოგადოდ ცნობილი, როგორც "მაქსიმები", ლაროშფუკოს შრომაა, რომელიც 1651 წლით თარიღდება. ამ ნაწარმოებმა (მისი შემდგომი, განვრცობილი გამოცემების ჩათვლით) დიდი გავლენა იქონია ევროპული ფილოსოფიური აზრის ჩამოყალიბებაზე. ფრიდრიხ ნიცშეა ერთ-ერთია, ვინც ლაროშფუკოს შრომას მაღალ შეფასებას აძლევდა.

ფროიდმა "მასების ფსიქოლოგია და ეგოს ანალიზი" 1921 წელს გამოაქვეყნა. ამ ნაშრომის დასაწყისში იგი გუსტავ ლე ბონის შეხედულებებს აჯამებს, შემდეგ კი მასაში მოქმედ ფსიქოლოგიურ მექანიზმებს აღწერს, რისთვისაც ინსტინქტთა თეორიას იშველიებს, მასების ერთობის საფუძვლად კი ლიბიდოიზურ კავშირებს ასახელებს.

„თეაგე“ პლატონის მცირე სოკრატესეული დიალოგია, რომელშიც დემოდოკესა და მისი ვაჟის, თეაგეს, წინაშე სოკრატე თავის შინაგან დემონურ ხმას განიხილავს და მოაქვს მაგალითები შემთხვევებისა, როდესაც მან დემონის ხმა გაიგონა, თუმცა რჩევა უგულვებელყოფილი იქნა, რასაც კატასტროფული შედეგები მოჰყვა.

მეოცე საუკუნის ერთ-ერთი უდიდესი მწერლის ესსეები და მოთხრობები, წარმოდგენილი წინამდებარე კრებულში, ეხება სოციალურ, ფილოსოფიურ და ფსიქოლოგიურ თემებს, რაც მარკესის მთელი შემოქმედების ქვაკუთხედია. ქართულ ენაზე ქვეყნდება პირველად.

"ტრაგიკული ბუფონადა, რომელშიც ნიღბების ფორმითაა ნაჩვენები ჩვენი დროის მოსკოვის ნეპმენთა მთელი რიგი" - ასე დაახასიათა ავტორმა საკუთარი პიესა, რომელიც 1920-იანი წლების საბჭოთა რეალობის ერთ-ერთ გამოვლინებას ასახავს. პიესის პრემიერა 1926 წლის 28 ოქტომბერს შედგა ვახტანგოვის სახელობის თეატრში.

პლოტინის ძირითადი შრომიდან ეს მცირე ამონარიდი მკითხველს დიალექტიკისადმი ამ ღრმა ფილოსოფოსის დამოკიდებულებას გააცნობს.

„დორიან გრეის პორტრეტი“ ფილოსოფიური ნოველაა, რომელიც ერთის მხრივ, ესთეტიზმის პრობლემას განიხილავს, მეორეს მხრივ კი პიროვნების გაორებას ეხება. რომანის მთავარი გმირი, დორიან გრეი, ახალი ფაუსტის თვისებებით აღჭურვილი, მარადიულ ახალგაზრდობას გამოკიდებული ადამიანია, რომელიც ორმაგი ცხოვრებით ცხოვრობს, რასაც საბოლოოდ იგი დაღუპვამდე მიჰყავს. პირველად გამოქვეყნდა Lippincott's Monthly Magazine-ში 1890 წელს.

„ივანოვი“ ჩეხოვის პირველი პიესაა, რომელიც სცენაზე დაიდგა. იგი გადმოგვცემს უნივერსიტეტში განათლებამიღებული თავადის, ნიკოლაი ივანოვის სულიერ დრამას, ადამიანისა, რომელიც ვერ პოულობს რა დაღლილობისა და მოწყენილობის მიზეზს, ვერ პოულობს რა პასუხს კითხვებზე, მათი სიმძიმის ქვეშ ისრისება. პიესის პირველი ვერსიის პრემიერა შედგა 1887 წლის 19 ნოემბერს მოსკოვში, კორშის თეატრში.