თარგმანი

„კრიტონი“ - ესაა დიალოგი სამართლიანობა-უსამართლობისა და ბოროტებისადმი წინაღუდგომლობის შესახებ, სადაც სოკრატე აყალიბებს თვალსაზრისს, რომელიც შემდგომში პირწმინდადაა გადაღებული ქრისტიანობის მიერ.

"ხელოვნების ფილოსოფია" იპოლიტ ტენის ფუნდამენტურ შეხედულებას აყალიბებს ზოგადად ხელოვნების წარმომავლობის მიზეზების შესახებ. კერძოდ, ავტორი აღნიშნულის საფუძვლად თანადროულ ეპოქასა და მიმდინარე გლობალურ მოვლენებს ასახელებს. თხზულებამ მნიშვნელოვანი გავლენა იქონია XIX საუკუნის ფრანგულ ლიტერატურაზე.

ღატაკივით ჩაცმული მამაკაცი, ვინც საკუთარ თავს წმინდა ანტუანს უწოდებს, გარდაცვლილი ქალბატონის გაცოცხლებას ითხოვს. პიესა, რომელიც სატირული ფორმით სიკვდილის გარდუვალობის დემონსტრირებას ახდენს, 1904 წელს შეიქმნა, თუმცა პირველი წარმოდგენა არა ორიგინალის (ფრანგულ), არამედ გერმანულ ენაზე შედგა.

"ცხოვრების ამაოებისა და ვაების შესახებ" 46-ე თავია შოპენჰაუერის მთავარი ნაშრომისა "სამყარო, ვითარცა ნება და წარმოდგენა", სადაც ავტორი ყოფნასთან, არსებობასთან შედარებით არყოფნის უპირატესობის შეხედულებას აყალიბებს. ნიშანდობლივი ციტატა: "დევიდ იუმის თითოეული გვერდი იმაზე მეტს გვეუბნება, რასაც ჰეგელის, ჰერბარტისა და შლაიერმახერის ერთად აღებულ ფილოსოფიურ თხზულებათა სრული კრებულები".

ვერონის ორი დაპირისპირებული ოჯახის ქალ-ვაჟი ფარულად იქროწინებს, თუმცა ისე მოხდება, რომ ვაჟს მკვლელობისთვის ქალაქიდან გააძევებენ. სავარაუდოდ რეალურ სიუჟეტზე დაფუძნებული დრამა ავტორის სიცოცხლეშივე უაღრესად პოპულარულ ნაწარმოებად იქცა და "ჰამლეტთან" ერთად დღემდე ყველაზე ხშირად იდგმება სცენაზე. შექმნილია 1595 წელს.

ამ ისტორიულ-ფილოსოფიურ ექსკურსში პოლ ვალერი მისი თანამედროვე ევროპისა და ზოგადად სამყაროს ხედვას აყალიბებს შექმნილი კავშირურთიერთობებისა და ისეთი მოვლენებისა და წარმონაქმნების განხილვა-ანალიზის ფონზე, როგორიცაა ერი, დიქტატურა და ისტორია. ავტორი ასევე იძლევა ევროპის მომავლის უაღრესად საინტერესო ხედვას.

ცნობილი ანთროპოსოფისტის ეს მცირე ლექცია აყალიბებს ჰიპოთეზას, რომლის მიხედვით ჩვენ მიქელ მთავარანგელოზის მეორედ გამოვლინების დროში ვიმყოფებით, რაც ქრისტეს განახლებულ ცნობიერებასთან დაახლოვების საშუალებაა.

"მცირე ჰიპია" პლატონის ერთ-ერთი ადრეული დიალოგია, რომელშიც სოკრატე კიდევ ერთხელ ხვდება ერუდიტ ჰიპიას და მასთან სიცრუის შესახებ გააბამს დიალოგს. სპორტიდან და მეცნიერებიდან მოტანილი ანალოგიების მიხედვით მსჯელობის შედეგად მოსაუბრენი ჩიხში აღმონდებიან.

"მეთორმეტე ღამე" - ესაა მხიარული პიესა უპასუხო, ცალმხრივი სიყვარულის შესახებ. ტყუპები საზღვაო კატასტროფის განცდის შემდეგ უცხო მიწაზე აღმოჩნდებიან. პირველ მათგანს, ვიოლას, ორსინო შეუყვარდება, ვინც ოლივიაშია შეყვარებული, რომელსაც, თავის მხრივ, ვიოლა შეუყვარდება, ამ უკანასკნელს კი მალვოლიო აღმერთებს. გამოჩნდება სებასტიანო... ფერიცვალებათა სერიის შემდეგ ყველაფერი კეთილად სრულდება. პიესა თარიღდება 1601-02 წლებით.

ჰერმან ჰესეს მიერ საკუთარი ცხოვრების ფრიად მოკლე, გულწრფელი და, იმავდროულად, მისტიური აღწერა არა მხოლოდ გერმანელი ნობელიანტის მოყვარულებს, არამედ მისი შემოქმედებისადმი გულგრილად განწყობილ მკითხველსაც დააინტერესებს.

"წერილები უცნობ ქალს" ანდრე მორუას გვიანდელი პერიოდის ნაწარმოებია, რომელშიც ავტორი მცირე ეპისტოლეების სახით გვაცნობს მის ცხოვრებისეულ ფილოსოფიას - შეხედულებებს ქორწინებაზე, ქალისა და კაცის ურთიერთობაზე, აღზრდაზე, ლიტერატურაზე და სხვა.

"მარტინ იდენი" - 1909 წელს გამოქვეყნებული თხზულებაა. კიუნსტელრომანის ტრადიციის მიხედვით შექმნილი ნაწარმოები მოგვითხრობს ახალგაზრდა პროლეტარის მძიმე და დაბრკოლებებით სავსე გზაზე, რომელიც მწერლობის, დიდი აღიარებისკენ მიდის. იმავდროულად, ნაწარმოები იმდროინდელი ბურჟუაზიული საზოგადოების შაბლონურ მორალსა და შეხედულებებს აკრიტიკებს.

"ჭირვეულის მორჯულება" უილიამ შექსპირის კომედიაა, რომელიც, მკვლევართა აზრით, 1590 და 1592 წლებს შორის უნდა იყოს დაწერილი. ესაა პიესა პიესაში, სადაც მთავარი პერსონაჟი პეტრუჩიო  ფსიქოლოგიური წნეხის გზით ცდილობს ჭირვეული და ქედმაღალი კატარინას მორჯულებას. ზოგი კრიტიკოსის აზრით პიესა მიზოგინიის ელემენტებს შიცავს.

სენტენციები და ზნეობრივი გამონათქვამები, საზოგადოდ ცნობილი, როგორც "მაქსიმები", ლაროშფუკოს შრომაა, რომელიც 1651 წლით თარიღდება. ამ ნაწარმოებმა (მისი შემდგომი, განვრცობილი გამოცემების ჩათვლით) დიდი გავლენა იქონია ევროპული ფილოსოფიური აზრის ჩამოყალიბებაზე. ფრიდრიხ ნიცშეა ერთ-ერთია, ვინც ლაროშფუკოს შრომას მაღალ შეფასებას აძლევდა.

ფროიდმა "მასების ფსიქოლოგია და ეგოს ანალიზი" 1921 წელს გამოაქვეყნა. ამ ნაშრომის დასაწყისში იგი გუსტავ ლე ბონის შეხედულებებს აჯამებს, შემდეგ კი მასაში მოქმედ ფსიქოლოგიურ მექანიზმებს აღწერს, რისთვისაც ინსტინქტთა თეორიას იშველიებს, მასების ერთობის საფუძვლად კი ლიბიდოიზურ კავშირებს ასახელებს.

„თეაგე“ პლატონის მცირე სოკრატესეული დიალოგია, რომელშიც დემოდოკესა და მისი ვაჟის, თეაგეს, წინაშე სოკრატე თავის შინაგან დემონურ ხმას განიხილავს და მოაქვს მაგალითები შემთხვევებისა, როდესაც მან დემონის ხმა გაიგონა, თუმცა რჩევა უგულვებელყოფილი იქნა, რასაც კატასტროფული შედეგები მოჰყვა.