თარგმანი

„სარდაფი“ 1910 წლის პარიზის ატმოსფეროს ასახავს გრაფის სახლის მაგალითზე, სადაც სარდაფი შინამოსამსახურეთა სამყოფელია, ხოლო ზედა სართულები - ბატონების. ესაა უსამართლობის, უბედურებისა და უიმედობის სამყარო, საიდანაც ხსნასა და გამოსავალს ავტორიც კი ვერ პოულობს. გამოქვეყნებულია 1958 წელს.

რეი ბრედბერის დისტოპიური რომანი "ფარენჰეიტი 451" 1953 წელს გამოქვეყნდა და მყისვე ამ ჟანრის ერთ-ერთ საუკეთესო ნამუშევრად იქცა. ნაწარმოები აღწერს ამერიკული საზოგადოების მომავალს, სადაც მეხანძრეები ეძებენ და ცეცხლს უკიდებენ ყველა წიგნს, რომელსაც კი იპოვიან. ესაა მნიშვნელოვანწილად წინასწარმეტყველური ნაწარმოები (კედლის კინოთეატრი, საყურისები, ბანკომატები), თუმცა თავად ავტორი მას გამაფრთხილებელს უწოდებდა, ტოტალიტარიზმისგან გამაფრთხილებელ წიგნს. "ფარენჰეიტი 451" არაერთხელაა ადაპტირებული თეატრისა და კინოსთვის.

გოგოლის მიერ 1830-40-იან წლებში შექმნილი მოთხრობების ციკლი აერთიანებს ნაწარმოებებს, რომელთა მოქმედების ადგილი სანქტ-პეტერბურგია, და ყველა მათგანი პატარა ადამიანის პრობლემას განიხილავს. წინამდებარე კრებულში შესულია სამი მოთხრობა: „ნევის პროსპექტი“, „შინელი“ და „შეშლილის წერილები“.

სავაჭრო ფირმის თანამშრომელი სინიორ ბანკი ხშირადაა სახლიდან წასული და პატარა ქალიშვილს ყოველ საღამოს ზღაპრებს უყვება ტელეფონით. სწორედ ეს სატელეფონო მონათხრობები შეადგენს ჯანი როდარის მცირე ზომის ზღაპრების კრებულს, რომელიც 1962 წელს გამოქვეყნდა.

ხანშიშესული ქალბატონი და, იმავდროულად, დეტექტივი ჯეინ მარფლი ბავშვობის მეგობარ ქერი ლუიზ სეროქოლდთან მიემგზავრება მის მამულ სტოუნიგეიტში, თითქოს დასასვენებლად, სინამდვილეში კი საეჭვო ვითარებაზე დასაკვირვებლად. ეჭვები მალევე დასტურდება, რადგან აქ იგი მახვილგონივრულად დაგეგმილ მკვლელობათა სერიის მოწმე გახდება... ვინ? რატომ? რა მიზნით? ამ კითხვებზე პასუხის გაცემა მკითხველს საკმაოდ გაუჭირდება, სანამ ნაწარმოების კვანძი არ გაიხსნება. ეს საინტერესო დეტექტივი 1952 წელს გამოქვეყნდა.

“ონტოლოგიური დასაბუთების სახით ჩვენ გვაქვს იშვიათი მაგალითი აზრთა წყობისა, რომლის უარყოფაშიც ისეთმა ანტიპოდებმა შეუწყვეს ერთმანეთს ხმა, როგორებიც არიან თომა აქვინელი და კანტი. ასეთ პირობებში თითქოს ონტოლოგიური დასაბუთების რეაბილიტაციის მცდელობა საკმაოდ უიმედო წამოწყებაა. და მაინც ჩვენ სწორედ ეს მცდელობა გვსურს აქ ვაქციოთ მკითხველის ყურადღების საგნად.” - ს. ფრანკი.

ჯეკ ლონდონის მცირე ზომის სათავაგდასავლო რომანი, რომლის მთავარ პერსონაჟს ანთროპომორფიზებული ძაღლი - ბეკი - წარმოადგენს, არსებობისთვის მის ბრძოლასა და ცივილიზებულობიდან პრიმიტიულობისკენ დაბრუნებას გვიჩვენებს, ძაღლის ადგილას კი შესაძლოა ადამიანი ვიგულისხმოთ, ისიც ველურდება, რაც განსაკუთრებით შესამჩნევი ოქროს ციებ-ცხელების პერიოდში უნდა ყოფილიყო. „წინაპართა ძახილი“ 1903 წელს გამოქვეყნდა.

„შეყვარებულთა თვითმკვლელობა ციურ ბადეთა კუნძულზე“ (1720) ჩიკამაცუ მონძაემონის ერთ-ერთი ყველაზე ცნობილი პიესაა, რომლის პრემიერა 1721 წლის 3 იანვარს შედგა. იგი სიყვარულით დაბრმავებული ორი ადამიანის ცხოვრებას ეხება, რომლებიც სოციალურ და პოლიტიკურ მიზეზთა გამო ვერ ახერხებენ ერთად ყოფნას და უკანასკნელ ნაბიჯს დგამენ - ერთობლივ თვითმკვლელობას მიმართავენ იმქვეყნად შერთების იმედით.

„თამაში ჭვავის ყანაში“ ჯერომ სელინჯერის 1951 წელს გამოქვეყნებული რომანია, რომელიც მყისვე იქცა მეამბოხე მოზარდების სამაგიდო წიგნად. იგი ყოველწლიურად დაახლოებით 1-მილიონიანი ტირაჟით იყიდება. რომანი ისეთ თემებს ეხება, როგორიცაა უმანკოება, დანაშაული, ურთიერთობა, სიყვარული, იდენტურობა, ყველაფერი ის, რაც ესოდენ მნიშვნელოვანია მოზარდი თაობისთვის. წიგნი დასახელებულია „მე-20 საუკუნის 100 საუკეთესო ინგლისურენოვან რომანს“ შორის.

„...და არ უთქვამს არც ერთი სიტყვა“, 1953 წელს გამოქვეყნებული რომანი, ისევე, როგორც ბიოლის ნაწარმოებთა უმეტესობა, მეორე მსოფლიო ომის შემდგომი პერიოდის გერმანიის მდგომარეობას ეხება. თუმცა ომი უშუალოდ და პირდაპირ ბრალდებული ავტორის მიერ ამ რომანში არ არის, ნაწარმოების მთავარი მოქმედი პირების, ფრედისა და კეტეს, გათიშულობისა და პრობლემების მიზეზად, თუნდაც ირიბ მიზეზად, მკითხველი მაინც გადატანილ ომს აღიქვამს.

ფანატიზმს სიკეთე არ მოაქვს. გონებაშეზღუდული კრესჩენცია ანა ალოიზია ფინკენჰუბერი თაყვანს სცემს თავის ბატონს, მონურად ემორჩილება მას, მისი თანამზრახველი ხდება ცოლ-ქმრულ ღალატში და საბოლოოდ მკვლელობასაც სჩადის. თაყვანისცემის ობიექტისგან უარყოფილი კი თავს იკლავს. ასეა, ფანატიზმი გონებაშეზღუდულთა ხვედრია და ერთმნიშვნელოვნად ზიანის მომტანია.

„წუთისოფელი“ მოპასანის პირველი რომანია, რომელიც 1883 წელს გამოქვეყნდა. ესაა ავტორის მცდელობა შეუფერადებლად დაგვანახოს ცხოვრება, ისეთი, როგორიც ის არის. ამისათვის მთავარი გმირის, ჟანა ლე პერტუი დე ვოს, განცდებითა და მოვლენებით აღსავსე ყოფაა გამოყენებული, უფრო მეტად ტკივილით აღსავსე, ვიდრე სიხარულით, თუმცა ნაწარმოების ბოლოს ავტორი მიდის დასკვნამდე, რომ ცხოვრება „არც ისე კარგია და არცთუ ისე ცუდი, როგორც ჰგონიათ“.

„სამი და“ - 1900 წელს გამოქვეყნებული და 1901 წელს დადგმული პიესაა, რომელიც ჩეხოვის შედევრებს ეკუთვნის „ძია ვანიას“, „თოლიასა“ და „ალუბლის ბაღთან“ ერთად. ესაა პიესა ბედნიერების მოლოდინის, მიუწვდომლის, უნაყოფო იმედებისა და ილუზიების შესახებ, რომელშიც გადის მთელი ცხოვრება, მომავალი კი არ დგება, რომლის ნაცვლად კვლავ აწმყო გრძელდება, უსიხარულო და უიმედო.

„არსენ გიიო“ - ეს არის 1844 წელს დაწერილი ნოველა უიმედო სიყვარულის მიზეზით გადადგმული საბედისწერო ნაბიჯის, მისი გამომწვევი შედეგის, სხვებზე მიზი ზემოქმედებისა და სიკვდილზე სიყვარულის გამარჯვების შესახებ.

გოგოლის ეროვნულ-ჰეროიკული ნოველა "ტარას ბულბა" რომანტიულად ასახავს ზაპოროჟიეს კაზაკის, ტარას ბულბასა და მისი ორი ვაჟის ცხოვრებას და კაზაკთა ომს პოლონეთის წინააღმდეგ. ზედმეტად პრო-უკრაინულად მიჩნეული ნაწარმოები პირველად 1835 წელს გამოქვეყნდა, შემდეგ კი, რედაქტირებული და რუსეთზე მეტად ორიენტირებული სახით - 1842 წელს.

"მარტინ იდენი" - 1909 წელს გამოქვეყნებული თხზულებაა. კიუნსტელრომანის ტრადიციის მიხედვით შექმნილი ნაწარმოები მოგვითხრობს ახალგაზრდა პროლეტარის მძიმე და დაბრკოლებებით სავსე გზაზე, რომელიც მწერლობის, დიდი აღიარებისკენ მიდის. იმავდროულად, ნაწარმოები იმდროინდელი ბურჟუაზიული საზოგადოების შაბლონურ მორალსა და შეხედულებებს აკრიტიკებს.