წიგნები

რომანის გმირი, იუჰან ნილსენ ნაგელი, იდუმალი პიროვნებაა, რომელიც ერთი პატარა ნორვეგიული ქალაქის მშვიდ და ბიურგერულ ცხოვრებას ააფორიაქებს და ააშფოთებს. ის თითქოს უცხოა ამ პლანეტაზე, ცდილობს წესების მიხედვით იცხოვროს და არ იცის, როგორ; მოიპოვებს ორი ქალის სიყვარულს, მაგრამ ვერც ერთის რეალიზებას ვერ შეძლებს; მას არეული აქვს რეალობისა და სიზმრის აღქმა. 1892 წელს გამოქვეყნებული „მისტერიები“ ეგზისტენციალისტური რომანია, ზოგჯერ უცნაური, ზოგჯერ მხიარული, დროდადრო სევდიანიც, რომელიც საბოლოოდ მარადიულ კითხვას სვამს: „რისთვის ვცხოვრობთ?“

"დასავლეთის ფრონტი უცვლელია" გახლავთ ერიხ მარია რემარკის 1928 წელს გამოქვეყნებული რომანი, რომელიც გერმანელი ჯარისკაცების ფიზიკურ და მენტალურ სტრესს აღწერს პირველი მსოფლიო ომის პერიოდში. წიგნი აკრძალული იყო ფაშისტურ გერმანიაში, მის ეგზემპლარებს ეძებდნენ და წვავდნენ. რომანი ორჯერ არის ეკრანიზებული.

რეი ბრედბერის დისტოპიური რომანი "ფარენჰეიტი 451" 1953 წელს გამოქვეყნდა და მყისვე ამ ჟანრის ერთ-ერთ საუკეთესო ნამუშევრად იქცა. ნაწარმოები აღწერს ამერიკული საზოგადოების მომავალს, სადაც მეხანძრეები ეძებენ და ცეცხლს უკიდებენ ყველა წიგნს, რომელსაც კი იპოვიან. ესაა მნიშვნელოვანწილად წინასწარმეტყველური ნაწარმოები (კედლის კინოთეატრი, საყურისები, ბანკომატები), თუმცა თავად ავტორი მას გამაფრთხილებელს უწოდებდა, ტოტალიტარიზმისგან გამაფრთხილებელ წიგნს. "ფარენჰეიტი 451" არაერთხელაა ადაპტირებული თეატრისა და კინოსთვის.

„ლამაზი მეგობარი“ მოპასანის რიგით მეორე რომანია, რომელიც 1885 წელს გამოქვეყნდა. იგი აღწერს ჟურნალისტ ჟორჟ დურუას მიერ უზნეო და კორუმპირებული გზით პარიზის ერთ-ერთი ყველაზე წარმატებული ადამიანის მდგომარეობის მიღწევის ამბავს, რისთვისაც ის მდიდარი და გავლენიანი ქალბატონებით მანიპულირებს.

ხანშიშესული ქალბატონი და, იმავდროულად, დეტექტივი ჯეინ მარფლი ბავშვობის მეგობარ ქერი ლუიზ სეროქოლდთან მიემგზავრება მის მამულ სტოუნიგეიტში, თითქოს დასასვენებლად, სინამდვილეში კი საეჭვო ვითარებაზე დასაკვირვებლად. ეჭვები მალევე დასტურდება, რადგან აქ იგი მახვილგონივრულად დაგეგმილ მკვლელობათა სერიის მოწმე გახდება... ვინ? რატომ? რა მიზნით? ამ კითხვებზე პასუხის გაცემა მკითხველს საკმაოდ გაუჭირდება, სანამ ნაწარმოების კვანძი არ გაიხსნება. ეს საინტერესო დეტექტივი 1952 წელს გამოქვეყნდა.

1866 წელს გამოქვეყნებული რომანის მთავარი თემა ღარიბი სტუდენტის, როდიონ რასკოლნიკოვის ღრმა სულიერი აშლილობა და მორალური დილემაა - შესაძლებელია თუ არა დანაშაულის ჩადენა მომავალი კეთილი საქმის სახელით. რომანი ასევე სინჯავს რასკოლნიკოვის თეორიას იმისა, რომ არსებობენ ადამიანები, რომლებსაც ბუნებრივად აქვთ მინიჭებული დანაშაულის ჩადენის უნარი. „დანაშაული და სასჯელი“ ფსიქოლოგიური რომანის მწვერვალად მიიჩნევა.

1866 წელს გამოქვეყნებული რომანის მთავარი თემა ღარიბი სტუდენტის, როდიონ რასკოლნიკოვის ღრმა სულიერი აშლილობა და მორალური დილემაა - შესაძლებელია თუ არა დანაშაულის ჩადენა მომავალი კეთილი საქმის სახელით. რომანი ასევე სინჯავს რასკოლნიკოვის თეორიას იმისა, რომ არსებობენ ადამიანები, რომლებსაც ბუნებრივად აქვთ მინიჭებული დანაშაულის ჩადენის უნარი. „დანაშაული და სასჯელი“ ფსიქოლოგიური რომანის მწვერვალად მიიჩნევა.

"მამა გორიო" სამართლიანად ითვლება ბალზაკის ერთ-ერთ ყველაზე მნიშვნელოვან რომანად, რომელიც ვატერლოოში ნაპოლეონის დამარცხების შემდგომი პარიზის სოციალურ ყოფას ასახავს. მოქმედება საფრანგეთის დედაქალაქში მიმდინარეობს, მისი გმირები კი შვილების მოსიყვარულე მამა გორიო, კრიმინალი ვოტრენი და სტუდენტი რასტინიაკი არიან, რომელთაგან სამივე თავისებურად ეპოქის მსხვერპლს წარმოადგენს. გამოქვეყნდა 1835 წელს.

ჯეკ ლონდონის მცირე ზომის სათავაგდასავლო რომანი, რომლის მთავარ პერსონაჟს ანთროპომორფიზებული ძაღლი - ბეკი - წარმოადგენს, არსებობისთვის მის ბრძოლასა და ცივილიზებულობიდან პრიმიტიულობისკენ დაბრუნებას გვიჩვენებს, ძაღლის ადგილას კი შესაძლოა ადამიანი ვიგულისხმოთ, ისიც ველურდება, რაც განსაკუთრებით შესამჩნევი ოქროს ციებ-ცხელების პერიოდში უნდა ყოფილიყო. „წინაპართა ძახილი“ 1903 წელს გამოქვეყნდა.

„თამაში ჭვავის ყანაში“ ჯერომ სელინჯერის 1951 წელს გამოქვეყნებული რომანია, რომელიც მყისვე იქცა მეამბოხე მოზარდების სამაგიდო წიგნად. იგი ყოველწლიურად დაახლოებით 1-მილიონიანი ტირაჟით იყიდება. რომანი ისეთ თემებს ეხება, როგორიცაა უმანკოება, დანაშაული, ურთიერთობა, სიყვარული, იდენტურობა, ყველაფერი ის, რაც ესოდენ მნიშვნელოვანია მოზარდი თაობისთვის. წიგნი დასახელებულია „მე-20 საუკუნის 100 საუკეთესო ინგლისურენოვან რომანს“ შორის.

„ოთხმოცდაცამეტი წელი“ ვიქტორ ჰიუგოს უკანასკნელი რომანია, რომელიც 1874 წელს გამოქვეყნდა. იგი რესპუბლიკელთა წინააღმდეგ მონარქიის მომხრეეების კონტრრევოლუციურ ბრძოლას, ე.წ. ვანდეას აჯანყებას ასახავს. სხვადასხვა პერსპექტივით დანახული მოვლენები უსაზღვრო გზნებითა და ამ პერიოდის ღრმა ცოდნით შექმნილ ნაწარმოებში დიდ სიამოვნებას მოგანიჭებთ.

„...და არ უთქვამს არც ერთი სიტყვა“, 1953 წელს გამოქვეყნებული რომანი, ისევე, როგორც ბიოლის ნაწარმოებთა უმეტესობა, მეორე მსოფლიო ომის შემდგომი პერიოდის გერმანიის მდგომარეობას ეხება. თუმცა ომი უშუალოდ და პირდაპირ ბრალდებული ავტორის მიერ ამ რომანში არ არის, ნაწარმოების მთავარი მოქმედი პირების, ფრედისა და კეტეს, გათიშულობისა და პრობლემების მიზეზად, თუნდაც ირიბ მიზეზად, მკითხველი მაინც გადატანილ ომს აღიქვამს.

„წუთისოფელი“ მოპასანის პირველი რომანია, რომელიც 1883 წელს გამოქვეყნდა. ესაა ავტორის მცდელობა შეუფერადებლად დაგვანახოს ცხოვრება, ისეთი, როგორიც ის არის. ამისათვის მთავარი გმირის, ჟანა ლე პერტუი დე ვოს, განცდებითა და მოვლენებით აღსავსე ყოფაა გამოყენებული, უფრო მეტად ტკივილით აღსავსე, ვიდრე სიხარულით, თუმცა ნაწარმოების ბოლოს ავტორი მიდის დასკვნამდე, რომ ცხოვრება „არც ისე კარგია და არცთუ ისე ცუდი, როგორც ჰგონიათ“.

"მარტინ იდენი" - 1909 წელს გამოქვეყნებული თხზულებაა. კიუნსტელრომანის ტრადიციის მიხედვით შექმნილი ნაწარმოები მოგვითხრობს ახალგაზრდა პროლეტარის მძიმე და დაბრკოლებებით სავსე გზაზე, რომელიც მწერლობის, დიდი აღიარებისკენ მიდის. იმავდროულად, ნაწარმოები იმდროინდელი ბურჟუაზიული საზოგადოების შაბლონურ მორალსა და შეხედულებებს აკრიტიკებს.

ახალგაზრდობისას გაკეთებული არასწორი არჩევანი და ამ არჩევანის შედეგები საკუთარი თავისა და შთამომავლობისთვის იმ შემთხვევაში, თუკი მხარეები ემოციური აღქმადობით განსხვავდებიან - ესაა მთავარი თემები ბალზაკის ცნობილი რომანისა "30 წლის ქალი", რომელიც 1829-დან 1842 წლის ჩათვლით იწერებოდა.

ფრანსუაზ საგანის 1959 წელს გამოქვეყნებულ რომანში მოთხრობილია შუახნის ქალის ამბავი, ვინც დიდი ხნის, მაგრამ არაერთგულ საყვარელს ტოვებს ახალგაზრდა კაცის სანაცვლოდ, თუმცა კვლავ უბრუნდება მას განშორების შემდეგ. რომანი ეკრანიზებულ იყო 1961 წელს.