წიგნები

ხშირად ფიქრობენ, რომ დეკარტმა გონებისა და სხეულის სრული გამიჯვნა შემოიტანა. მაგრამ მან ასევე აღიარა მჭიდრო კავშირი მათ შორის, თავის გვიანდელ ნაშრომებში კი ის ფოკუსირებას ადამიანური ბუნების ამ ასპექტზე ახდენს. "სულის ვნებანი" მისი უდიდესი წვლილია ამ დებატებში. იგი შეიცავს ღრმა განსჯას ემოციების მუშაობისა და მათი ადგილისა ადამიანურ ცხოვრებაში – ესაა საგანი, რომელიც სულ უფრო მეტად იპყრობს ფილოსოფოსების, ინტელექტუალებისა და კულტურის ისტორიკოსების ყურადღებას.

ამ კლასიკურ ნაშრომში გამოჩენილი ფრანგი ისტორიკოსი ისტორიული დაკვირვების, ანალიზისა და კრიტიკის მეთოდებს განიხილავს, ისევე, როგორც ისტორიული მიზეზობრიობის აღდგენას მოვლენათა შეფასებისას. რაშია ისტორიის ღირებულება? რა სარგებლობა მოაქვს ისტორიას? როგორ ხსნიან მეცნიერები ამას და როგორ ადგენენ კავშირებს პასუხისმგებლიანი გზით?

მეცნიერების, მაგიისა და რელიგიის დამუშავებისას, მალინოვსკიმ არსებითად მიიღო ტრადიციული დასავლური კონცეფცია ორმაგი რეალობის შესახებ, მაგრამ, მაგალითად, ფრეზერისგან განსხვავებით, მალინოვსკის მეცნიერება გამოაქვს არა მაგიიდან, არამედ ადამიანის ცოდნის ორგანიზების უნარიდან, რაც დემონსტრირებულია ტრობრიანის მკვიდრთა ტექნიკური უნარებით მებაღეობაში, გემთმშენებლობაში და ა.შ. საპირისპიროდ ამისა, ის განიხილავდა მაგიას, რომელიც ამ უნარებთან ერთად არსებობდა, როგორც ორგანიზებულ პასუხს შეზღუდულობისა და უძლურების განცდაზე საფრთხის, სირთულისა და იმედგაცრუების წინაშე.

ნობელის პრემიის ლაურეატის, ერვინ შროდინგერის, "რა არის სიცოცხლე?" მეოცე საუკუნის ერთ-ერთი უდიდესი კლასიკური მეცნიერული ნაშრომია. ის არაპროფესიონალისთვის არის დაწერილი, მაგრამ, როგორც აღმოჩნდა, სტიმულად იქცა მოლეკულური ბიოლოგიის წარმოშობისა და დნმ-ის შემდგომი აღმოჩენისთვის.

წინამდებარე წიგნში წარმოდგენილია მერაბ მამარდაშვილის მიერ პრუსტის შესახებ წაკითხულ ლექციათა კურსის შვიდი ლექციის თარგმანი, ისევე, როგორც ფრანგულენოვანი მოხსენებები, ინტერვიუები და სტატიები. წიგნი ეძღვნება მერაბ მამარდაშვილის (1930-1990) დაბედებიდან 80 წლისთავს.

ეს გახლავთ ჩვენამდე შემორჩენილი ფრაგმენტები ჰერაკლიტეს ნაშრომისა "ბუნებისათვის", სამყაროს პირველი თანმიმდევრული ფილოსოფიური ტრაქტატისა, რომელიც საჯილდაო ქვა იყო პლატონის, არისტოტელესა და მარკუს ავრელიუსისთვის, მასში გადმოცემული აზრები კი გავლენას ახდენდა ისეთ ფილოსოფოსებზე, როგორებიც მონტენი, ნიცშე და ჰაიდეგერი არიან.

წინამდებარე წიგნის მიზანს ცნობიერების, სიცოცხლის და მათი ურთიერთმიმართების კვლევა წარმოადგენს ფილოსოფიისა და მეცნიერების ჭრილში. ტექსტი მოხსენების სახით არის წაკითხული 1911 წლის 29 მაისს ბირმინგემის უნვიერსიტეტში ჰაქსლისადმი მიძღვნილ კონფერენციაზე.

"დიდი ეთიკა" არისტოტელეს შეხედულების შეჯამებაა ადამიანის ზნეობის შესახებ, რომელშიც ჩამოყალიბებულია ისეთია ფუნდამენტური ცნებები, როგორიცაა ბედნიერება, მეგობრობა, სიკეთე, სათნოება, სიბრძნე, გონიერება და ა.შ. ეს ტექსტი დღემდე ინარჩუნებს თავის მნიშვნელობას.

"მხოლოდ ფრაგმენტები! მაშასადამე, არაფერი მთლიანი, არაფერი დასრულებული. რატომ? ნაწილობრივ დროის, ხალისის და ჩემი წარსულისადმი ინტერესის უკმარობის გამო, ნაწილობრივ დოკუმენტების, ე. ი. სამახსოვრო ჩანაწერების ნაკლებობის გამო, რადგანაც ეს უკანასკნელი ან სხვის ხელში მოხვდა, ანდა დაიკარგა" - ლ. ფოიერბახი. 

ლუდვიგ ანდრეას ფონ ფოიერბახი (28.07.1804-13.09.1872) - გერმანელი ფილოსოფოსი და ანთროპოლოგი, მემარცხენე ჰეგელიანელი, რომელმაც დიდი გავლენა იქონია ევროპული ფილოსოფიური აზრის განვითარებაზე.

წინამდებარე ტექსტი წარმოადგენს ლუდვიგ ფოიერბახის რეცენზიას მაქს შტირნერის ნაშრომზე "ერთადერთი და მისი საკუთრება", რომელიც ფოიერბახის მწვავე კრიტიკას შეიცავს, გულისხმობს რა, რომ  რელიგიის ფოიერბახისეული გააზრება კვლავ "ღვთისმოშიშია", რომ მან "ღვთაება გარეგანიდან ჩვენ შინაგანად აქცია". თავად ფოიერბახმა შტირნერის თხზულებას "გენიალური და ბრწყინვალე ნაშრომი" უწოდა.

ფოიერბახს ხშირად უწოდებენ ფილოსოფოსს, რომელმაც ჰეგელი და მარქსი დააკავშირა. დარწმუნებული ათეისტი, ფოიერბახი ამტკიცებს, რომ ქრისტიანობამ არამართლზომიერად "დააპროექტა" და "გადაიტანა" ადამიანის გონების ელემენტები არარსებულ, ზებუნებრივ, რელიგიურ ობიექტებზე. "ქრისტიანობის არსება" აჩვენებს ფოიერბახს მთელი მისი ოდენობით, როგორც გერმანელ ფილოსოფოსთა ახალი თაობის გავლენიან წარმომადგენელს.

ფოიერბახს ხშირად უწოდებენ ფილოსოფოსს, რომელმაც ჰეგელი და მარქსი დააკავშირა. დარწმუნებული ათეისტი, ფოიერბახი ამტკიცებს, რომ ქრისტიანობამ არამართლზომიერად "დააპროექტა" და "გადაიტანა" ადამიანის გონების ელემენტები არარსებულ, ზებუნებრივ, რელიგიურ ობიექტებზე. "ქრისტიანობის არსება" აჩვენებს ფოიერბახს მთელი მისი ოდენობით, როგორც გერმანელ ფილოსოფოსთა ახალი თაობის გავლენიან წარმომადგენელს.

ჰეგელის "ესთეტიკა" ის ნაშრომია, რომელშიც ავტორი სრულად გამოხატავს ხელოვნების ფუძემდებლურ თეორიას. პირველ ნაწილში განხილულია მშვენიერის ზოგადი ბუნება, როგორც სულიერი გამოცდილებისა; ჰეგელი განასხვავებს ხელოვნების მშვენიერსა და ბუნებრივ მშვენიერს და მხატვრული გენიისა და ორიგინალობის ხასიათს იკვლევს.

კათოლიკურ პოზიციაზე მდგარი სიუსაკუ ენდო ოჯახისა და მის წინაშე წარმოშობილი პრობლემების ოჯახისავე გადასარჩენად მიმართულ ძალისხმევას აღწერს სიყვარულის ფონზე, რომელიც შეიძლება ოჯახის გარეთაც მყოფობდეს.

მშობლების სიკვდილის შემდეგ ჩაის ტრადიციულ ცერემონიაზე დასწრებისას კიკუძი მამის ყოფილ საყვარელს, ქ-ნ ოოტას შეხვდება. კიკუძი მის ვნებას ნებდება, რასაც ტრაგიკული და მოულოდნელი შედეგი მოყვება არა მხოლოდ ორი შეყვარებულის, არამედ ქ-ნ ოოტას ქალიშვილისთვისაც, ვის მიმართაც კიკუძის მალე უღვივდება გრძნობა.