თარგმანი

"ფარია" - 1888-89 წლებში დაწერილი პიესაა, რომელიც სტრინდბერგის მეგობარ ოლა ჰანსონის მოთხრობის სიუჟეტს ეფუძნება. ესაა ორი ადამიანის ინტელექტუალური შეტაკება, რომელთაგან წარსულში ორივე დამნაშავეა. როდესაც ჭეშმარიტებას ფარდა აეხდება, რჩება კითხვა, რამდენად შესაძლებელია პატიება დროის გასვლის შემდეგ. პრემიერა 1889 წლის 9 მარტს შედგა.

წინამდებარე კრებულში შესული სამი ესსეი, სხვა ავტორთა ნაწარმოებების ანალიზისა და საკუთარ დაკვირვებათა საფუძველზე, მარსელ პრუსტის მხატვრულ მეთოდს აყალიბებს.

ეს წიგნი, ისევე, როგორც "რატომ არ ვარ ქრისტიანი", რასელის ათეიზმის ყველაზე ცხადი და ცნობილი ნიმუშია. იგი გამოყენებულ იქნა 1940 წლის სასამართლო საქმის მტკიცებულებად, როდესაც რასელი კოლეჯის დონეზე ფილოსოფიის სწავლებისთვის შეუფერებლად მიიჩნიეს. ამ წიგნში გადმოცემული იდეები მაშინაც წინააღმდეგობრივი და საკამათო იყო და დღესაც ასეა, რელიგიისთვის კი ისინი სულაც მკრეხელურია. ეს შესანიშნავი ნაშრომი შეიძლება განხილულ იქნას, როგორც რასელის ფილოსოფიის საუკეთესო შესავალი.

ფაუსტის ვერიის  თანამედროვე ლეგენდა, რომელშიც მეოცე საუკუნის კომპოზიტორი თავის სულს მიჰყიდის ეშმაკს არტისტული ძალისთვის, რომელიც მას ესოდენ სწყურია. რომანში ბრწყინვალედაა ერთმანეთს გადაწნული მუსიკა, ფილოსოფია, თეოლოგია და პოლიტიკა. ადრიან ლევერკიუნი ნიჭიერი კომპოზიტორია, რომელიც მზადაა ყველაფერზე წავიდეს სიმაღლეების მისაღწევად. შედეგად ის იღებს დიდების 24 წელიწადს - მუსიკალურ ინოვაციათა პერიოდს, რომელიც პროგრესულ და დამანგრეველ შეშლილობასთანაა გადაჯაჭვული. რომანი ასევე იკითხება, როგორც გერმანიაში მესამე რაიხის აღზევების ალეგორია.

სემეულ ბეკეტის ამ მინიატურულ პიესაში, რომელიც მხოლოდ 7 წუთს გრძელდება და სიმბოლოებითა და მეტაფორებითაა აღსავსე, მის დრამატურგიულ ნაწარმოებთაგან განსხვავებით სამი პერსონაჟია, რომელიც მხოლოდ რამდენიმე ფრაზით და კომენტარითაა შემოფარგლული. მიუხედავად ასეთი მინიმალისტური მიდგომისა, მრავალი კრიტიკოსის აზრით პიესა ბეკეტის ერთ-ერთ ყველაზე სრულყოფილ ნაწარმოებადაა მიჩნეული. პრემიერა შედგა 1966 წლის 14 იანვარს ბერლინის Schillertheater-ში.

"ნევროტიკოს ქალთა მამაკაცური მიდგომის შესახებ" - ესაა ნაკვეთი ადლერის ვრცელი ნაშრომიდან "ინდივიდუალური ფსიქოლოგიის თეორია და პრაქტიკა", რომელშიც ავტორი ქალების მიერ საკუთარი როლიდან გადახვევისა და "მამაკაცურის" არჩევის მიზეზებს იკვლევს,

"ეჰ ჯო" სემულე ბეკეტის მიერ 1965 წელს შექმნილი ტელეპიესაა, რომლის თემატიკა, სჯობს, ალბათ თვით ბეკეტის სიტყვებით გადმოვცეთ: "მოგონებები კლავს. ამგვარად, თქვენ არ უნდა იფიქროთ კონკრეტული მოვლენების შესახებ, ან უმალ უნდა იფიქროთ, რადგან თუ ასე არ მოიქცევით, არსებობს საფრთხე მათი აღმოჩენისა თქვენს გონებაში. ანუ თქვენ უნდა იფიქროთ მათ შესახებ მცირე ხანს, კარგა ხანს, სანამ ისინი  სამუდამოდ არ დაინთქმებიან მიწის ქვეშ. ასეთია წესი."

კრებული მოიცავს ოლდოს ჰაქსლის 1920-იან წლებში დაწერილ სხვადასხვა ჟანრისა და თემატიკის მოთხრობებს.

ეს პიესა თანამედროვე საზოგადოების მდგომარეობის ჩვეულებრივი პოლიტიკური კომენტარი იქნებოდა, თუკი ენასა და რეალობას შორის დამოკიდებულებას არ დავაყენებთ ეჭვქვეშ, რაც ამ ერთაქტიან პიესაში წინა პლანზეა წამოწეული.

"უფრო ძლიერი" სტრინდბერგის ერთაქტიან ფსიქოლოგიურ პიესათა რიგს ეკუთვნის, რომელშიც ორი მანდილოსანი საუბრობს ერთმანეთთან, უფრო სწორად, ერთი საუბრობს, მეორე კი მხოლოდ ისმენს და ჟესტიკულაციით ავლენს თავის მყოფობას, ანუ პიესა დრამატული მონოლოგის ნიმუშია. პრემიერა შედგა 1889 წელს.

"დედა კურაჟი და მისი შვილები" თანამედროვე თეატრის ერთ-ერთ უდიდეს დრამატულ ნაწარმოებადაა მიჩნეული და ბერტოლტ ბრეხტის ყველაზე მგზნებარე და ფუნდამენტურ განცხადებას წარმოადგენს ომის წინააღმდეგ. პიესის მოქმედება მე-17 საუკუნეში მიმდინარეობს და აგებულია ანა ფირლინგის ("დედა კურაჟი"), მოხეტიალე მოვაჭრის გარშემო, რომელიც თავის ფურგონსა და შვილებს ევროპის რელიგიური ომების ქარცეცხლში დაატარებს.

წინამდებარე თხზულებაში, რომელიც უფრო დიდი წიგნის, "ერების ფსიქოლოგია", ნაკვეთს წარმოადგენს, გუსტავ ლე ბონი ერის ხასიათს, მის ფსიქოლოგიურ მახასიათებლებს, ერების დიფერენცირებასა და ისტორიული ერების ჩამოყალიბების მიზეზებს იკვლევს.

ამ პიესაში კორუმპირებული კომერსანტის ვაჟი მამის ორპირობას ამხელს, მაგრამ იმავდროულად ანადგურებს ადამიანებს, რომელთა ხსნა აქვს მიზნად დასახული. გრეგერს ვერლე აიძულებს თავის მეგობრებს, ეკდალებს, რომ სიმართლე აღიარონ საკუთარი ცხოვრების შესახებ, თუმცა ეს სიმართლე მხოლოდ დამატებით ჭრილობებს აყენებს მათ. პიესაში დაჭრილი იხვი ამ ოჯახისა და, შესაძლოა, იბსენის ყმაწვილური იდეალიზმის განქარვების სიმბოლოს წარმოადგენს.

„უკმაყოფილება კულტურით“ ზიგმუნდ ფროიდის 1930 წლის ნაშრომია. 1921 წელს გამოქვეყნებულ „მასების ფსიქოლოგიასა და ეგოს ანალიზთან“ ერთად იგი ფროიდის ყველაზე ამომწურავი კულტურულ-თეორეტიკული ტრაქტატია. ეს გახლავთ მეოცე საუკუნის ერთ-ერთი ყველაზე გავლენიანი ტექსტი კულტუროლოგიის სფეროში, რომელიც კულტურასა და ინსტინქტურ იმპულსებს შორის კონტრასტებს განიხილავს.

გრაფ ალმავივას ახალგაზრდა ობოლი როზინა შეუყვარდება და მზად არის ყველაფერი გააკეთოს, რათა ბართოლოს გამოგლიჯოს ხელიდან, მის მოხუც მეურვეს, რომელსაც ასევე სურს როზინას შერთვა. ცდილობს რა გეგმის ფარულად განხორციელებას, გრაფი ხვდება ფიგაროს, ხუმარასა და მაჭანკალს, რომელიც ჩანაფიქრის განხორციელებაში ეხმარება.

იონესკოსთვის დამახასიათებელ აბსურდულ სიტუაციაში აკადემიკოსს საბაკალავრო გამოცდის ჩაბარება უწევს, რომელსაც ვერ აბარებს და მრავლობით მიზეზებს ეძებს თავის გასამართლებლად. პიესის პრემიერა 1966 წლის 14 მარტს შედგა თეატრ "ოდეონში".