წიგნები

„გულაგის ყველაზე ძლევამოსილი საბრალდებო დასკვნა“ - ასეა საზოგადოდ ცნობილი „ივან დენისოვიჩის ერთი დღე“, რომელიც გაზეთის Independent 100 საუკეთესო წიგნის სიაშია შესული. ანა ახმატოვა ყველა საბჭოთა ადამიანის ვალდებულებად თვლიდა მის წაკითხვას. გამოქვეყნებულია 1962 წელს პირადად ნ. ხრუშჩოვის ნებართვით.

ბრბოს განსხვავებული ფსიქოლოგიური მახასიათებლები აქვს, ის კეთილშობილიც არის და სასტიკიც, გმირიც და ლაჩარიც, მონაცა და ბატონიც. ის ცვალებადია, იმპულსური და მიამიტი. ამ ურთიერთსაწინააღმდეგო და შესაძლოა ურთიერთგამომრიცხავ მახასიათებლებს განმარტავს ავტორი მაგალითების საფუძველზე.

"უფლისწული და მათხოვარი" მარქ ტვენის პირველი და ყველაზე ცნობილი ისტორიული რომანია, რომელშიც ირონიულად არის აღწერილი XVI საუკუნის ინგლისის სახელმწიფო და სასამართლო სისტემების ნაკლოვანება-შეუსაბამობანი. პირველად გამოქვეყნდა კანადაში 1881 წელს.

„შემეცნების ფილოსოფია და თეორია“ შესტოვის ღრმა და შეუდარებლად ორიგინალური ექსკურსია წარსულში, როგორც ყოველთვის, სხვა ფილოსოფიურ სისტემათა მიუკერძოებელი და განყენებული კვლევა-შესწავლის ფონზე, შექმნილი 1912 წელს.

ალბათ არ არსებობს უფრო ცნობილი წიგნი, ვიდრე "ტომ სოიერის თავგადასავალი", რომელსაც უკვე ას წელზე მეტია თანაბარი სიამოვნებით კითხულობენ ბავშვები და მოზრდილები. მასში ყველაფერია, რაც ასე იზიდავს მკითხველს: თავგადასავლები, რომანტიული სამყარო, იუმორი, დაძაბული სიუჟეტი და თავად მთავარი გმირის - ტომ სოიერის სასიყვარულო განცდები.

წინამდებარე ნაწილში ვრცელი კვლევიდან "ბრბოს ფსიქიკა" ავტორს ბრბოს ძირითადი მახასიათებლების - დაუმარცხებლობა, ინფიცირებულობა და შთაგონებულობა - ცნებები შემოაქვს და განსაზღვრავს მათი წარმოშობის მიზეზებს; აყალიბებს მსგავსებასა და განსხვავებას ჰომოგენურ და ჰეტეროგენურ ბრბოს შორის.

წინამდებარე ნაშრომი პოლიტიკური ლიბერალიზმის ყველაზე დიდი გმობაა, რაც კი ოდესმე დაწერილა. შტირნერის მიხედვით პერსონალური ძალაუფლების (მეფე, არისტოკრატია) ჩანაცვლებამ არაპიროვნულით (სახელმწიფო, ხალხი, კანონი), რასაც ისტორიულად იცავდნენ და ახორციელებდნენ ლიბერალური პარტიები, მეტად აბსოლუტურ და ყოვლისმომცველ ძალაუფლებამდე მიგვიყვანა, ვიდრე წარსულში არსებულთა უმრავლესობა იყო.

"პატარა უფლისწული" (1943) სენტ-ეგზიუპერის საქვეყნოდ ცნობილი მოთხრობაა, რომელიც ყველაზე მნიშვნელოვანს, ჩვენს პლანეტაზე ცხოვრებას ეხება, რომელიც ხშირად გულცივი, მაგრამ მაინც ერთადერთი და საყვარელია.

„აღსარება“ ლევ ტოლსტოის ავტობიოგრაფიული თხზულებაა, რომელიც 1880-იანი წლების დასაწყისში იქმნებოდა. მასში მოთხრობილია ავტორის რთულ სულიერ ძიებათა შესახებ, რომელმაც ნიჰილისტურ-ეგზისტენციალური მიდრეკილებებისა და თვითმკვლელობის სურვილის გადალახვა უბრალო ხალხის რწმენისკენ მოქცევით შეძლო, რითიც, ერთის მხრივ, აშკარად და ღიად დაუპირისპირდა მართლმადიდებლობას, მეორეს მხრივ კი სხვა, ნამდვილი ქრისტიანობის დამკვიდრება სცადა. პირველად გამოქვეყნდა ჟენევაში 1884 წელს.

კრებულში შესულია ღრმა ფსიქოლოგიზმითა და ნოვატორული ლიტერატურული ხერხების გამოყენებით შექმნილი ხუთი გამორჩეული მოთხრობა: „უსიერ ტყეში“ (ეკრანიზებული აკირა კუროსავას მიერ), „რასიომონის კარიბჭე“, „აბლაბუდა“, „ჯოჯოხეთის სურათები“ და „ცხვირი“.

ბორის პასტერნაკი მეორე რუსი მწერალია ბუნინის შემდეგ, ვისაც ნობელის პრემია მიენიჭა. ავტობიოგრაფიულ თხზულებებში, მათ შორის, წინამდებარე ნაშრომში, ავტორი თითქოს პოეზიიდან პროზაში გადმოსული ფრაზებით გვესაუბრება, ესთეტურ შეხედულებებს აყალიბებს და წარმოგვიდგენს საკუთარ შეხედულებას ხელოვნების შესახებ. ასევე, საინტერესოა საქართველოსა და ქართველი მეგობრების, პაოლო იაშვილისა და ტიციან ტაბიძისადმი, მიძღვნილი თავები.

წინამდებარე კვლევა ეხება აღმოსავლეთის ხალხთა, პირველ რიგში კი ქართველთა და სომეხთა, ისტორიაში არსებულ ხარვეზებსა და შესწავლის მეთოდოლოგიას.

1951 წელს ჩატარებულ კვლევაში დიდი ფილოსოფოსი სამყაროს სოციალურ-პოლიტიკური განვითარების სამ გზას აყალიბებს. მიუხედავად არაერთმნიშვნელოვანი პროგნოზისა, მკითხველი მრავალ ანალოგიას აღმოაჩენს დღეს არსებულ სინამდვილესთან.

წინამდებარე ესსეი ადამიანის არჩევანის შესახებაა, შესახებ იმისა, თუ რა შემთხვევაში  შეუძლია და უნდა აირჩიოს ადამიანმა სისასტიკე და ტკივილი, როგორც ისტორიული პროცესის აუცილებელი თანამდევი, კეთილდღეობის, როგორც პასიურობის საპირისპიროდ, ადამიანმა, რომელიც, ავტორისავე სიტყვებით "გარყვნილია ბურჟუაზიული კეთილდღეობითა და სიმშვიდით".

ცოდვით დაცემის პრობლემის ახსნა ერთის მხრივ, ჰეგელის "სულის ფილოსოფიისა" და, მეორეს მხრივ, კირკეგორისა და დოსტოევსკის რელიგიური ეგზისტენციალიზმის, ცოდნისა და გაცხადების შედარებით ბრწყინვალე ესსეიში, რომელიც ავტორის მიერ ლექციის სახით იქნა წაკითხული 1935 წელს.

შესაძლებელია თუ არა შურისძიება სისხლის დაუღვრელად? თან ისე, რომ ადამიანის ღირსება არ შეილახოს? ისე, რომ შეურაცხმყოფელმა სამარცხვინო სასჯელი დაუწესოს საკუთარ თავს? შესაძლებელია. თუ როგორ, ეს იხილეთ ფოლკნერის მოთხრობაში "მოზვრიკუდას სურნელი", რომელიც რომანის "დაუმარცხებელი" ნაწილს წარმოადგენს.