მცირე პროზა

1925 წელს შექმნილი მოთხრობით მიხეილ ჯავახიშვილმა მეფის რუსეთის პერიფერიაზე მიკარგული პატარა ქვეყნის მიმართ დამპყრობლის იმპერიალისტურ ზრახვებს ასახა ფარდა ერთობ კოლორიტული და შთამბეჭდავი პერსონაჟების მეშვეობით.

"იუდას სახარება" არის გნოსტიკური ტექსტი, რომელიც იესოსა და იუდა ისკარიოტელს შორის დიალოგისგან შედგება. მიჩნეულია, რომ ტექსტი შექმნილია მეორე საუკუნის გნოსტიკოსი ქრისტიანებისა და არა თვით იუდა ისკარიოტელის მიერ. ერთადერთი ორიგინალი კოპტურ ენაზეა შემონახული. წინამდებარე თარგმანი შესრულებულია ინგლისურიდან.

"რენე" - შატობრიანის ნოველაა, რომელმაც უზარაზარი გავლენა იქონია რომანტიზმის განვითარებაზე. მასში აღწერილია გრძნობითა და ვნებით აღსავსე ახალგაზრდა კაცის ისტორია, რომელიც წინააღმდეგობაშია თანამედროვე საზოგადოებასთან.

წინამდებარე კრებულში გაერთიანებულია სამი მოთხრობა, რომელიც ნიკო ლორთქიფანიძის თანამედროვე იმერეთის ჩვეულებრივ ადამიანთა ყოველდღიურობას აღწერს, მათი სიდუხჭირით, სიამაყით, სასოებითა თუ უიმედობით.

კრებულში წარმოდგენილია ქართველი კლასიკოსის სამი მოთხრობა, რომელთაგან არც ერთი არ არის ისეთი, მკითხველში რომ ღრმა ემოცია არ გამოიწვიოს.

ხევსურული ტრადიციები, ქალისა და მამაკაცის ურთიერთობა, ძმადნაფიცობის ინსტიტუტი, "სხვაური" - ამ ყოველივეს სიმბოლისტურ-მისტიკური ახსნის მცდელობაა გრიგოლ რობაქიძის მოთხრობა "ენგადი".

"ქრიზანთემები" - ესაა ჯონ სტეინბეკის ფემინისტურ-სიმბოლისტური მცირე პროზის ნიმუში, მოთხრობა, რომელშიც სულ რამდენიმე გვერდზე ღრმა ფსიქოლოგიური დრამა თამაშდება.

"სამი ქალი" რობერტ მუზილის 1924 წელს გამოქვეყნებულ ნოველათა ციკლია, რომლებიც სიყვარულის თემაზეა შექმნილი და რომლებშიც ავტორი ფსიქიკის შეუცნობელ სფეროებში შეღწევას ცდილობს.

კრებული მოიცავს ოლდოს ჰაქსლის 1920-იან წლებში დაწერილ სხვადასხვა ჟანრისა და თემატიკის მოთხრობებს.

წიგნში საუბარია ორი მეგობრის "თბილისურ" ამბებზე. ბესო აბაშიძე ობსესიურ-კომპულსიური აშლილობით იტანჯება. მის გვერდით მყოფი კოსტა არაბული კი, ცდილობს ქაოტური ამბები ერთმანეთთან შეაკავშიროს. სექსი, ნარკოტიკები, კუდში ადევნება, თვალთვალი, სოციუმის განუწყვეტელი მცდელობა შენი ბედი შენს გარეშე გადაწყვიტონ.

"ჯალათი" უკიდურესად ინტენსიური მოთხრობაა, რომელშიც ავტორი ადამიანის ბუნებას კიცხავს, მარადიულად რომაა ბოროტებას გადაწნული; ღმერთი გულგრილია ადამიათა ხვედრისადმი; მესიას არ ძალუძს ადამიანთა ხსნა. ჯალათია ერთადერთი, ვისაც ეს ძალუძს, სპობს რა მათი ბიწიერი ქმედებების შედეგს დედმიწაზე.

"ახალგაზრდა ვერტერის ვნებანი" - ესაა მგრძნობიარე, არტისტული ახალგაზრდა კაცის ისტორია, რომელსაც მეგობრის საცოლე, ლოტტა შეუყვარდება. ვერტერი მიდის, მაგრამ ბრუნდება, გრძნობს რა საკუთარ თავს უიმედოდ. გაუზიარებელი სიყვარულითა და ცხოვრების სიცარიელის გრძნობით დათრგუნული ვერტერი სიცოცხლეს თვითმკვლელობით ასრულებს.

"მოთხრობა ეძღვნება ჩემი ბავშვობის მეგობარს და ყველა იმ ადამიანს, ვინც ჩვენს გულებს აკლია" - ავტორი.

პირველად გამოქვეყნებული 1912 წელს, "სიკვდილი ვენეციაში" - ესაა  თომას მანის ნოველა საშუალო ასაკის გერმანელი მწერლის, გუსტავ ფონ აშენბახის შესახებ, რომელსაც თოთხმეტი წლის პოლონელი ბიჭის, ტაძიოს მიმართ არაჯანსაღი ვნება წარმოეშობა. მიუხედავად იმისა, რომ გუსტავი არ ზემოქმედებს თავის გრძნობებზე ბიჭთან მიმართებით, თავს დამღუპველ შინაგან სურვილში ჩათრეულად განიცდის. ემოციური განცდების კლასიკური წარმოსახვით "სიკვდილი ვენეციაში" ბრწყინვალედ ავლენს შინაგანი ფსიქოლოგიური ტანჯვის ტრაგიკულ ინტენსივობას.

ფრანგი მოაზროვნის კრებულში შესულია სამყაროს ერთ-ერთი უდიდესი სატირა "კანდიდი", ფილოსოფიური ნოველა "ზადიგი" და რომანტიული მოთხრობა "ბაბილონის პრინცესა". ამ სამივე მოთხრობას ადამიანის უსასოო ყოფით მოგვრილი ღრმა პესიმიზმის შეგრძნება აერთიანებს.

მოთხრობათა ამ კრებულში, რომელიც მნიშვნლოვანწილად ავტორის პირად გამოცდილებას ეფუძნება, ბულგაკოვი აღწერს სამედიცინო სასწავლებლის კურსდმთავრებულის მღელვარებით აღსავსე და ხშირად სასტიკ ყოველდღიურ სამედიცინო პრაქტიკას რუსეთის ერთ მივარდნილ სოფელ მურიევოში.