მცირე პროზა

„არსენ გიიო“ - ეს არის 1844 წელს დაწერილი ნოველა უიმედო სიყვარულის მიზეზით გადადგმული საბედისწერო ნაბიჯის, მისი გამომწვევი შედეგის, სხვებზე მიზი ზემოქმედებისა და სიკვდილზე სიყვარულის გამარჯვების შესახებ.

გოგოლის ეროვნულ-ჰეროიკული ნოველა "ტარას ბულბა" რომანტიულად ასახავს ზაპოროჟიეს კაზაკის, ტარას ბულბასა და მისი ორი ვაჟის ცხოვრებას და კაზაკთა ომს პოლონეთის წინააღმდეგ. ზედმეტად პრო-უკრაინულად მიჩნეული ნაწარმოები პირველად 1835 წელს გამოქვეყნდა, შემდეგ კი, რედაქტირებული და რუსეთზე მეტად ორიენტირებული სახით - 1842 წელს.

წიგნში წარმოდგენილია ხუთი თხზულება მცირე ზომის დეტექტივების კრებულიდან "პარკერი პაინი იძიებს", რომელიც პირველად 1934 წელს გამოქვეყნდა და რომელშიც მთავარი მოქმედი პირი პუარომდელი პერსონაჟი - ინგლისელი პარკერ პაინია.

ისტორიული ჰეროსტრატეს ამბით შთაგონებული პოლ ილბერტი, მარტოხელა და სქესობრივად უძლური ადამიანი, ამაზრზენი მკვლელობის ჩადენას გადაწყვეტს, რაც საბოლოოდ წარუმატებლობით სრულდება. 1948 წელს შექმნილი ეს მოთხრობა სარტრის ფენომენოლოგიისა და ეთიკის თემების გამოძახილია.

1925 წელს გამოქვეყნებულ ფანტასტიკურ მოთხრობაში, ერთის მხრი, ბუნების პროცესებში ადამიანის ჩარევისა და, ავტორის შეხედულებით, ამ ჩარევის სავალალო შედეგებია ნაჩვენები, თუმცა აშკარად იკთხება იმდროინდელი საბჭოთა სახელმწიფოს სატირა, და იმედი იმისა, რომ ეს ყველაფერი, ადრე თუ გვიან, გადაივლის. ბულგაკოვისეული ნატიფი იუმორიც ადგილზეა.

ინგლისელი კლასიკოსის მოთხრობათა კრებულში შესულია პიროვნული დ ასოციალური თემატიკის ამსახველი ორი სქელტანიანი თხზულება: „მტრობა“ - შურისძიების იარაღად სხვა ადამიანის გამოყენების შედეგების შესახებ, და „ყოფილი 299“, რომელიც ადამიანზე პატიმრობის გამანადგურებელ შედეგებს გვიჩვენებს.

ადამიანზე დომინირება, უფრო ზუსტად კი მამაკაცზე ქალის დომინირება, ნაყოფიერება, ზოგადად დედის როლი და დამოკიდებულება შვილის მიმართ, და, რაოდენ პარადოქსულიც არ უნდა იყოს ეს, დედობის „დესტრუქციული“ ხასიათი, ეს ყველაფერი კი გამდიდრებული ბიბლიური ალუზიებით - ასეთია უნამუნოს ბრწყინვალე ნოველის - „ორი დედა“ მთავარი თემები, ნოველისა, რომელიც 1920 წელს გამოქვეყნდა.

„მატეო ფალკონე“ - მამის მიერ სულმდაბლობისთვის შვილის მოკვდინების სულისშემძვრელი ისტორია - 1829 წელს Revue de Paris-ს მაისის ნომერში გამოქვეყნდა და მყისიერად იქნა შერაცხული ორიგინალურ ფრანგულ ნაწარმოებად. მოთხრობა ლუციუს იუნიუს ბრუტუსის ლეგენდას ეფუძნება.

ეს ფანტასტიკური მოთხრობა, რომელშიც პროფესორი პრეობრაჟენსკი ძაღლს ადამიანის ორგანოებს გადაუნერგავს, ერთის მხრივ, ფილოსოფიური წაკითხვის საფუძველს ქმნის (ადამიანს არ ძალუძს ხელოვნურად ადამიანის შექმნა ან სიმახინჯეს ქმნის), მეორეს მხრივ კი მწვავე პოლიტიკურ სატირას წარმოადგენს, მოწოდებულს ბულგაკოვისეული ორიგინალური და უბადლო იუმორით. „ძაღლის გული“ შექმნილია 1925 წელს, თუმცა საბჭოთა ცენზურის გამოისობით 1987 წლამდე სრული სახით არ გამოქვეყნებულა.

წარმოსახულ სოფელ ვალვერდე დე ლუსერნას კათოლიკე მღვდელს, ყველა რომ პატივს სცემს და აღმერთებს, დონ მანუელს, უკვდავების რწმენა დაუკარგავს, მაგრამ დუმს, ვერაფერს ეუბნება ეჭვების შესახებ მრევლს, თვლის რა, რომ ამის აღიარება მათთვის აუცილებელი დასაყრდენის გამოცლა იქნებოდა. „რიმანი“, როგორც თავად უნამუნო უწოდებდა ამ ჟანრის ნაწარმოებს, 1930 წელს გამოქვეყნდა და მყისვე რომის კათოლიკური ეკლესიის „აკრძალულ წიგნთა ნუსხაში“ აღმოჩნდა.

ფრენსის მაკომბერი მეუღლე მარგარიტთან ერთად აფრიკაში საფარიზე იმყოფება. მათ პროფესიონალი მონადირე უილსონი ეხმარება. ლომზე ნადირობისას ფრენსისი სიმხდალეს გამოიჩენს და „კურდღელივით გამოიქცევა“. სირცხვილის მოწმენდას იგი მეორე დღეს, კამეჩებზე ნადირობისას ცდილობს. მოვლენები მოულოდნელად და საინტერესოდ ვითარდება. ერთი კონკრეტული ნადირობის მეშვეობით ჰემინგუეი ღრმა ფილოსოფიურ შეხედულებას გადმოგვცემს ცხოვრებისა და მასში ბედნიერბის წვდომის შესახებ. ესაა ავტორის ერთ-ერთი საუკეთესო მოთხრობა. გამოქვეყნებულია 1936 წელს ჟურნალში „კოსმოპოლიტენ“.

"მკვდარი სულები", რომელიც თავად ავტორმა პოემის ჟანრს მიაკუთვნა, თავდაპირველად სამტომიან ნაწარმოებად იყო ჩაფიქრებული, რომლის პირველი ნაწილი 1842 წელს გამოქვეყნდა. მასში გადმოცემულია ყოფილი მებაჟის, ჩიჩიკოვის სრულიად უცნაური მისწრაფება გამდიდრების მიზნით მკვდარი სულების შეძენისა. ჩიჩიკოვის თავგადასავლის ფონზე ავტორი იმდროინდელი რუსეთის საზოგადოების მენტალობისა და ხასიათის ღრმა წვდომას გვთავაზობს.

„ბუკინისტი მენდელი“ გახლავთ შტეფან ცვაიგის მიერ 1929 წელს დაწერილი მოთხრობა, რომელიც წიგნებით ექსცენტრული, მაგრამ უნიკალური უნარის მქონე რუსი ებრაელი ვაჭრის ტრაგიკულ ბედს მოგვითხრობს. მოთხრობა ასევე შესაძლოა წაკითხულ იქნას, როგორც მეტაფორა პირველი მსოფლიო ომის გავლენისა ავსტრიულ კულტურაზე.

1936 წელს "ესქვაირში" გამოქვეყნებული მოთხრობა, რომელიც მყისიერად შედევრად იქნა აღიარებული, აფრიკაში სიკვდილის პირას მყოფი მწერლის, ჰარის უქმად გატარებული ცხოვრების შესახებ მოგვითხრობს.

ეს არის დე სადის რეპუტაციის ადამიანისათვის უვნებელი და იუმორისტული მოთხრობა, რომელშიც წინა პლანზე გენდერული საკითხი, კერძოდ კი, ჰომოსექსუალობისადმი წინააღმდეგობაა წამოწეული.

ეს მცირე ზომის მოთხრობა „ეგვიპტურ სამარხთა“ ციკლიდან ერქუილ პუაროს დეტექტიური უნარების მორიგი დემონსტრირებაა. მიუხედავად მოგზაურობისადმი ანტიპათიისა, პუარო ეგვიპტეში მიემგზავრება და ერთ საღამოში ამოხსნის ერთი შეხედვით რთულ ამოცანას.