მცირე პროზა

"იჩქითი (ცხენის ამბავი)" რუსული ლიტერატურის კლასიკოსის, ლევ ტოლსტოის მცირე პროზის ერთ-ერთი ბრწყინვალე ნიმუშია, რომელშიც მეტაფორული ფორმით არის გადმოცემული ბებერი ჯაგლაგის ხანგრძლივი და რთული ცხოვრება.

„გულაგის ყველაზე ძლევამოსილი საბრალდებო დასკვნა“ - ასეა საზოგადოდ ცნობილი „ივან დენისოვიჩის ერთი დღე“, რომელიც გაზეთის Independent 100 საუკეთესო წიგნის სიაშია შესული. ანა ახმატოვა ყველა საბჭოთა ადამიანის ვალდებულებად თვლიდა მის წაკითხვას. გამოქვეყნებულია 1962 წელს პირადად ნ. ხრუშჩოვის ნებართვით.

ჰემინგუეის ერთ-ერთი ყველაზე ცნობილი ნაწარმოები, "მოხუცი და ზღვა", მარტივი ენითა და, იმავდროულად, დიდი ენერგიით გვიყვება მოხუცი კუბელი მეთევზის უიღბლობისა და გიგანტურ თევზთან შებრძოლების ამბავს. მოთხრობაში წინა პლანზე დამარცხებით მიღწეული ტრიუმფის თემაა წამოწეული. გამოქვეყნდა 1952 წელს.

"პატარა უფლისწული" (1943) სენტ-ეგზიუპერის საქვეყნოდ ცნობილი მოთხრობაა, რომელიც ყველაზე მნიშვნელოვანს, ჩვენს პლანეტაზე ცხოვრებას ეხება, რომელიც ხშირად გულცივი, მაგრამ მაინც ერთადერთი და საყვარელია.

წინამდებარე კრებულში შესულია არგენტინული მცირე პროზის გამორჩეული წარმომადგენლის უაღრესად დახვეწილი ოსტატობით შესრულებული სამი მოთხრობა: "ეშმაკის დორბლი", "მდევარი" და "მიტაცებული სახლი".

კრებულში შესულია ღრმა ფსიქოლოგიზმითა და ნოვატორული ლიტერატურული ხერხების გამოყენებით შექმნილი ხუთი გამორჩეული მოთხრობა: „უსიერ ტყეში“ (ეკრანიზებული აკირა კუროსავას მიერ), „რასიომონის კარიბჭე“, „აბლაბუდა“, „ჯოჯოხეთის სურათები“ და „ცხვირი“.

ბორის პასტერნაკი მეორე რუსი მწერალია ბუნინის შემდეგ, ვისაც ნობელის პრემია მიენიჭა. ავტობიოგრაფიულ თხზულებებში, მათ შორის, წინამდებარე ნაშრომში, ავტორი თითქოს პოეზიიდან პროზაში გადმოსული ფრაზებით გვესაუბრება, ესთეტურ შეხედულებებს აყალიბებს და წარმოგვიდგენს საკუთარ შეხედულებას ხელოვნების შესახებ. ასევე, საინტერესოა საქართველოსა და ქართველი მეგობრების, პაოლო იაშვილისა და ტიციან ტაბიძისადმი, მიძღვნილი თავები.

შესაძლებელია თუ არა შურისძიება სისხლის დაუღვრელად? თან ისე, რომ ადამიანის ღირსება არ შეილახოს? ისე, რომ შეურაცხმყოფელმა სამარცხვინო სასჯელი დაუწესოს საკუთარ თავს? შესაძლებელია. თუ როგორ, ეს იხილეთ ფოლკნერის მოთხრობაში "მოზვრიკუდას სურნელი", რომელიც რომანის "დაუმარცხებელი" ნაწილს წარმოადგენს.

წარმოდგენილ ორ მოთხრობაში ჰაინრიჰ მანი პიროვნების (ორივე შემთხვევაში, მდედრობითი სქესის) მერკანტილურ საზოგადოებასთან შეხების შესაძლო შედეგებს გვიჩვენებს, ერთგან - ზნეობრივად სავალალოს, მეორეგან კი კონფორმისტულს.

"პატარა ლუის ეფშტაინი" გახლავთ 1903 წელს გამოქვეყნებული უაღრესად სევდიანი მოთხრობა, რომელიც დაროუმ ქრისტეშობის ტრადიციულად მხიარულ ისტორიებს დაუპირისპირა, როგორც მწარე რეალობა.

მკითხველთა მცირე ნაწილმა თუ იცის, რომ ტომ სოიერისა და ჰეკლბერი ფინის თავაგდასავლებთან ერთად მარქ ტვენი გახლავთ ავტორი მრავალი ნაწარმოებისა, რომლებიც რელიგიურ თემებს ეხება. მათ შორისაა "წერილები დედამიწიდან" - სარკასტულ სტილში შექმნილი თხზულება, რომელშიც ავტორი აბუჩად იგდებს ქრისტიანობას და ქრისტიანულ მორალს, როგორც თეოლოგიური, ისე ცხოვრებისეული პოზიციებიდან. ნაწარმოების შინაარსიდან გამომდინარე, მისი გამოქვეყნება მწერლის სამშობლოში პირველად 1962 წელს მოხერხდა. ამჯერად გთავაზობთ ამ წიგნის ინგლისურ ვერსიას.

"დაბლინელები" - ეს არის მოთხრობათა ციკლი, რომელიც იმ დროს ჯერ კიდევ პროვინციულ ქალაქ დაბლინის ცხოვრებას ასახავს, რომელშიც თითქოს რაღაც ხდება, მაგრამ ისეთი შთაბეჭდილება იქმნება, რომ ეს ყოველივე უმნიშვნელოა, არანაირი გავლენა არ აქვს ადამიანებზე და თითქოს არც ხდება.

ეს სქელტანიანი მოთხრობა 1890 წელს გამოქვეყნდა და მყისვე მეფის ხელისუფლების ცენზურას დაექვემდებარა. იგი, ერთის მხრივ, თავშეკავების იდეალს ქადაგებს, მეორეს მხრივ კი ეჭვიანობით გამოწვეულ რისხვას აღწერს. თანამედროვე კრიტიკოსთა შეფასება არაერთგვაროვანი იყო, უკიდურესად უარყოფითიდან უაღრესად პოზიტიურამდე.

ლაგერკვისტის ყველაზე ცნობილი მოთხრობა, რომელშიც რწმენის არარელიგიურობა, ურწმუნოს რწმენა, სიკვდილ-სიცოცხლის ბრძოლა, და ამასთან დაკავშირებული უამრავი კითხვა ქრისტეს ნაცვლად შენდობილი ბოროტმოქმედის, ბარაბას ცხოვრებისა და ტანჯვის ფონზეა შემოთავაზებული.

ღმერთი. სამართლიანია? თუ შურისმაძიებელი? კეთილია? უნდა გვიყვარდეს? ვენდობოდეთ თუ არა? არის ადამიანების გულშემატკივარი? საერთოდ არის? ეს მოთხრობა ამ კითხვებზე პასუხს არ იძლევა, მაგრამ მოგნუსხავთ პერსონაჟთა სახეებით, საოცარი გარემოთი და ამ კითხვებზე პასუხთა ძიების უაღრესად ექსპრესიული გზით.

"ამოკ" - ეს არის ნოველა უკიდურესი ვნებით შეპყრობილი ადამიანის შესახებ, რომელიც მზად არის მთელი კარიერა და პირადი ცხოვრება გაწიროს და საბედისწერო ნაბიჯიც კი გადადგას. ნაწარმოებში ცხადად იკითხება ფროიდის ფსიქოანაილიზის ელემენტები. ეკრანიზებულია ორჯერ.