მცირე პროზა

კრებულში შედის ბულგაკოვის სამი მოთხრობა: "მამლიანი პირსახოცი", "მორფი" და "მფრინავი ჰოლანდიელი".

კრებულში შესულია დოსტოევსკის ადრეული პერიოდის მოთხრობები, როგორიც არის "თეთრი ღამეები", "ბიჭი ქრისტესთან ნაძვის ხეზე", "ბატონი პროხარჩინი", "თვინიერი" და "უგვანო ანეკდოტი".

ჰემინგუეის ერთ-ერთი ყველაზე კარგად ცნობილი მოთხრობა, რომელშიც სიკვდილის გარდუვალობა მარტივი და ბანალური სცენების მეშვეობით არის დემონსტრირებული.

მკითხველთა მცირე ნაწილმა თუ იცის, რომ ტომ სოიერისა და ჰეკლბერი ფინის თავგადასავლებთან ერთად მარქ ტვენი გახლავთ ავტორი მრავალი ნაწარმოებისა, რომლებიც რელიგიურ თემებს ეხება. მათ შორისაა "წერილები დედამიწიდან" - სარკასტულ სტილში შექმნილი თხზულება, რომელშიც ავტორი აბუჩად იგდებს ქრისტიანობას და ქრისტიანულ მორალს, როგორც თეოლოგიური, ისე ცხოვრებისეული პოზიციებიდან. ნაწარმოების შინაარსიდან გამომდინარე, მისი გამოქვეყნება მწერლის სამშობლოში პირველად 1962 წელს მოხერხდა.

მოთხრობაში აღწერილია სამყაროს პირველი ქრისტიანი იმპერატორის - კონსტანტინე დიდის ცხოვრება, მისი მოქცევა ქრისტეს რჯულზე, ამ მოვლენის მიზეზები და აქედან გამომდინარე ფსიქოლოგიური შედეგი გარშემომყოფთათვის.

თანამედროვე მწერლის თითოეული ნამუშევარი უდიდეს შთაბეჭდილებას ახდენს მკითხველზე. ბოკო ჭიღლაძეს ძალუძს წეროს რეალობა და ამავდროულად გამოიგონოს

"ივან ილიჩის სიკვდილი" 1882-86 წლებში იქმნებოდა. ნაწარმოებში მოთხრობილია სასამართლო მოხელის ტანჯვით აღსავსე სიკვდილის შესახებ. მოთხრობა საყოველთაოდ არის აღიარებული, როგორც მსოფლიო ლიტერატურის ერთ-ერთი შედევრი და ლევ ტოლსტოის უდიდესი ნაწარმოები მცირე პროზის ჟანრში.

არავის აღუწერია ბატონყმობის შემდგომი იმერეთის ყოფა ისეთი სევდანარევი იუმორით, უტყუარობითა და სისადავით, როგორც ეს დავით კლდიაშვილმა შეძლო. ქართული ლიტერატურის კლასიკოსის წინამდებარე კრებულში შესულია ყველასათვის საყვარელი მოთხრობები: "სოლომან მორბელაძე", "ბაკულას ღორები", "როსტომ მანველიძე" და სხვა.

ბატონყმობის გადავარდნის შემდეგ გურიის სოფლებში შექმნილი სოციალური ვითარება და მასთან დაკავშირებული სირთულეებია ასახული მწერლის შემოქმედებაში, რომელიც მხოლოდ 7 წლის განმავლობაში შეიქმნა.

ჭოლა ლომთათიძის პროზაში ოსტატურად ერწყმის ერთმანეთს ერთი შეხედვით ისეთი შორს მდგომი თემები, როგორიცაა სიყვარული და რევოლუცია, გულგატეხილობა და იმედი. მოთხრობათა უმეტესობა ციხის საკანშია შექმნილი.

1882 წელს გამოქვეყნებული მოთხრობა, რომელიც ალ. ყაზბეგის კალამს ეკუთვნის, სიყვარულის და შურისძიების თემას ეხება, თუმცა მასში იმავდროულად XIX საუკუნის საქართველოს სოციალური, პოლიტიკური და ეკონომიკური მდგომარეობა აისახა.

კრებულში შესულია აკაკი წერეთლის ისეთი ყველასათვის ნაცნობი მოხრობები, როგორიც არის პატრიოტული "ბაში–აჩუკი", ბიოგრაფიული "ჩემი თავგადასავალი", ასევე ნაკლებად ცნობილი "სამგვარი სიყვარული", "ყვითელი სანთელი" და სხვა.

"აქ" გახლავთ ფსიქოლოგიური მოთხრობების კრებული, რომლებშიც ავტორი მარადიულ თემებს ეხება, როგორიც არის ცხოვრების აზრი, ყოფიერების ამაოება, სიყვარული და თანაგრძნობა, პატიება

კრებულში შესულია ძირითადად საბავშვო მოთხრობები, როგორიც არის "მაგდანას ლურჯა", "თინას ლეკური", "გამარჯვებული ნიკო" და სხვა.

ქართლის ცხოვრების VI წიგნი, საქართველოს მეფის დავით IV აღმაშენებლის (1089-1125 წწ.) ისტორიკოსის თხზულება, რომელიც დახვეწილი სტილით აღწერს პერიოდს 1080-დან 1125 წლამდე

XI საუკუნის ამ თხზულებას ივანე ჯავახიშვილმა პირობითად უწოდა "მატიანე ქართლისა". მასში შესულია საქართველოს ისტორია ქართლის მთავრებიდან ბაგრატ IV-მდე.