მცირე პროზა

"პატარა ლუის ეფშტაინი" გახლავთ 1903 წელს გამოქვეყნებული უაღრესად სევდიანი მოთხრობა, რომელიც დაროუმ ქრისტეშობის ტრადიციულად მხიარულ ისტორიებს დაუპირისპირა, როგორც მწარე რეალობა.

მკითხველთა მცირე ნაწილმა თუ იცის, რომ ტომ სოიერისა და ჰეკლბერი ფინის თავაგდასავლებთან ერთად მარქ ტვენი გახლავთ ავტორი მრავალი ნაწარმოებისა, რომლებიც რელიგიურ თემებს ეხება. მათ შორისაა "წერილები დედამიწიდან" - სარკასტულ სტილში შექმნილი თხზულება, რომელშიც ავტორი აბუჩად იგდებს ქრისტიანობას და ქრისტიანულ მორალს, როგორც თეოლოგიური, ისე ცხოვრებისეული პოზიციებიდან. ნაწარმოების შინაარსიდან გამომდინარე, მისი გამოქვეყნება მწერლის სამშობლოში პირველად 1962 წელს მოხერხდა. ამჯერად გთავაზობთ ამ წიგნის ინგლისურ ვერსიას.

"დაბლინელები" - ეს არის მოთხრობათა ციკლი, რომელიც იმ დროს ჯერ კიდევ პროვინციულ ქალაქ დაბლინის ცხოვრებას ასახავს, რომელშიც თითქოს რაღაც ხდება, მაგრამ ისეთი შთაბეჭდილება იქმნება, რომ ეს ყოველივე უმნიშვნელოა, არანაირი გავლენა არ აქვს ადამიანებზე და თითქოს არც ხდება.

ეს სქელტანიანი მოთხრობა 1890 წელს გამოქვეყნდა და მყისვე მეფის ხელისუფლების ცენზურას დაექვემდებარა. იგი, ერთის მხრივ, თავშეკავების იდეალს ქადაგებს, მეორეს მხრივ კი ეჭვიანობით გამოწვეულ რისხვას აღწერს. თანამედროვე კრიტიკოსთა შეფასება არაერთგვაროვანი იყო, უკიდურესად უარყოფითიდან უაღრესად პოზიტიურამდე.

ლაგერკვისტის ყველაზე ცნობილი მოთხრობა, რომელშიც რწმენის არარელიგიურობა, ურწმუნოს რწმენა, სიკვდილ-სიცოცხლის ბრძოლა, და ამასთან დაკავშირებული უამრავი კითხვა ქრისტეს ნაცვლად შენდობილი ბოროტმოქმედის, ბარაბას ცხოვრებისა და ტანჯვის ფონზეა შემოთავაზებული.

ღმერთი. სამართლიანია? თუ შურისმაძიებელი? კეთილია? უნდა გვიყვარდეს? ვენდობოდეთ თუ არა? არის ადამიანების გულშემატკივარი? საერთოდ არის? ეს მოთხრობა ამ კითხვებზე პასუხს არ იძლევა, მაგრამ მოგნუსხავთ პერსონაჟთა სახეებით, საოცარი გარემოთი და ამ კითხვებზე პასუხთა ძიების უაღრესად ექსპრესიული გზით.

"ამოკ" - ეს არის ნოველა უკიდურესი ვნებით შეპყრობილი ადამიანის შესახებ, რომელიც მზად არის მთელი კარიერა და პირადი ცხოვრება გაწიროს და საბედისწერო ნაბიჯიც კი გადადგას. ნაწარმოებში ცხადად იკითხება ფროიდის ფსიქოანაილიზის ელემენტები. ეკრანიზებულია ორჯერ.

კრებულში შედის ბულგაკოვის სამი მოთხრობა: "მამლიანი პირსახოცი", "მორფი" და "მფრინავი ჰოლანდიელი".

კრებულში შესულია დოსტოევსკის ადრეული პერიოდის მოთხრობები, როგორიც არის "თეთრი ღამეები", "ბიჭი ქრისტესთან ნაძვის ხეზე", "ბატონი პროხარჩინი", "თვინიერი" და "უგვანო ანეკდოტი".

ჰემინგუეის ერთ-ერთი ყველაზე კარგად ცნობილი მოთხრობა, რომელშიც სიკვდილის გარდუვალობა მარტივი და ბანალური სცენების მეშვეობით არის დემონსტრირებული.

მკითხველთა მცირე ნაწილმა თუ იცის, რომ ტომ სოიერისა და ჰეკლბერი ფინის თავგადასავლებთან ერთად მარქ ტვენი გახლავთ ავტორი მრავალი ნაწარმოებისა, რომლებიც რელიგიურ თემებს ეხება. მათ შორისაა "წერილები დედამიწიდან" - სარკასტულ სტილში შექმნილი თხზულება, რომელშიც ავტორი აბუჩად იგდებს ქრისტიანობას და ქრისტიანულ მორალს, როგორც თეოლოგიური, ისე ცხოვრებისეული პოზიციებიდან. ნაწარმოების შინაარსიდან გამომდინარე, მისი გამოქვეყნება მწერლის სამშობლოში პირველად 1962 წელს მოხერხდა.

მოთხრობაში აღწერილია სამყაროს პირველი ქრისტიანი იმპერატორის - კონსტანტინე დიდის ცხოვრება, მისი მოქცევა ქრისტეს რჯულზე, ამ მოვლენის მიზეზები და აქედან გამომდინარე ფსიქოლოგიური შედეგი გარშემომყოფთათვის.

თანამედროვე მწერლის თითოეული ნამუშევარი უდიდეს შთაბეჭდილებას ახდენს მკითხველზე. ბოკო ჭიღლაძეს ძალუძს წეროს რეალობა და ამავდროულად გამოიგონოს

"ივან ილიჩის სიკვდილი" 1882-86 წლებში იქმნებოდა. ნაწარმოებში მოთხრობილია სასამართლო მოხელის ტანჯვით აღსავსე სიკვდილის შესახებ. მოთხრობა საყოველთაოდ არის აღიარებული, როგორც მსოფლიო ლიტერატურის ერთ-ერთი შედევრი და ლევ ტოლსტოის უდიდესი ნაწარმოები მცირე პროზის ჟანრში.

არავის აღუწერია ბატონყმობის შემდგომი იმერეთის ყოფა ისეთი სევდანარევი იუმორით, უტყუარობითა და სისადავით, როგორც ეს დავით კლდიაშვილმა შეძლო. ქართული ლიტერატურის კლასიკოსის წინამდებარე კრებულში შესულია ყველასათვის საყვარელი მოთხრობები: "სოლომან მორბელაძე", "ბაკულას ღორები", "როსტომ მანველიძე" და სხვა.

ბატონყმობის გადავარდნის შემდეგ გურიის სოფლებში შექმნილი სოციალური ვითარება და მასთან დაკავშირებული სირთულეებია ასახული მწერლის შემოქმედებაში, რომელიც მხოლოდ 7 წლის განმავლობაში შეიქმნა.